AVS. Arkitektúr verktækni skipulag - 01.03.1995, Qupperneq 16

Fjórði og siðast taldi flokkurinn aru svo staðstsyptlr
útveggir sem klesddir sru að utan,
Óhœtt er að fullyrða að þetta verklag hesfir vel okkar
veðurfarslegu aðstseðum, þó sérstaklega ef veggirnir
eru einangraðir að utan, Það má segja að við séum
hugarfarslega stödd á nokkurs konar upphafsreit,
nefnilega þeim reit, sem menn stóðu á þegar þeir
veigruðu sér við hinu mikla viðhaldi gömlu timburhús-
anna og tóku til við að kleeða þau bárujárni,
Hér geri ég greinarmun á nýbyggingum, sem ein-
angraðar eru að utan, og klæðningu steyptra vsggja,
sem ekki hafa staðist veðurfarið,
Það er góður og öruggur kostur að einangra hús að
utan og klseða einangrunina veðurþolinni kápu, sér-
staklega ef um stórar byggingar er að ræða, Allt of
oft hafa menn lent í vandreeðum með síeypuna og
endingu hennarog kostnaðarsamt viðhald, Vafalfttð
er hægt að treysta veðrunarþoll steypunnar með
sérstökum útfærslum og miklum kostnaði I kjölfar
þelrra, en ég fjalla um þessi mál út frá eðlilegum
kostnaðarmörkum og hefðbundnu byggingarlagi,
Rysjótt og umhleypingasöm veðrátta hentar steyp-
unnl ekkl vel, þar ssm hún dregur sffellt til sfn kulda
eða hita, Þetta er eðll hennar, hún geymir kuldann
eða hltann og losar sig ekkl vlð álagið, fyrr en löngu
eftlr að svelflurnar eru um garð gengnar, Búl steypan
hlns vegar við jafnan hlta „fungerar" hún eíns og best
verður á kosíð,
Þessl atriðl f eðli steypunnar valda erflðleikum og
auka sfðan á önnur vandamál sem rýra veðrunarþol
og styrk hennar, Hlffa þarf þeim flötum steypunnar,
sem útsettir eru fyrir veðurálag og mikið mæðir á,
I lágrl byggð skiptir miklu máli að þök húsanna slúti
vel út yfirveggina og verji veggi og glugga. Þvf miður
höfum við arkltektar og aðrir sem teikna hús ekki alltaf
tekið nógu vel á þessum þáttum og fengið upp
vandamál sem oft hefur verið erfitt að leysa,
Vegna stffra skipulagsákvæða hafa góðar eðlilegar
útfærslur veríð bundnar og hefur inngöngum bygg-
inga oft verið snúið upp f veðuráttir, en margt fleira
má nefna f þessu sambandi,
Þær stórfelldu steypuskemmdir á byggingum og við-
haldskostnaður ( kjölfar þeirra eru efalftið éstæðan
fyrlr þvf að efnt hefur verið til fjölmargra ráðstefna
um þessi málefni,
Stórt séð eru aðeins tvær lausnir til við þessum
vanda: að lagfæra hin skemmdu mannvirki með við-
gerðarefnum eða þá að klæða húsin,
Það var ekki ætlun mfn að fjalla hér um einstök frá-
gangs- og útfærsluatriði sem þó eru grundvallaratriði
ef góðar lausnir eiga að fást, en ætla að skýra málið
f stærra samhengi.
Oft er hægt að gera við húsin og forða þeim frá
skemmdum með markvlssu viðhaldi og er þá hægt
að þótta sprungur og lagfæra skemmdir, sem alltaf
geta komið fram f öllum mannvirkjum. Allt of oft er
þó eðlilegu viðhaldi llla sinnt.það verður að telja
trassaskap, sem hefur f för með sér að skemmdir-
nar aukast og verða að lokum stórmál. Það er sór-
staklega ámælisvert hjá rfklsvaldinu að láta opinberar
byggingar oft og tfðum grotna niður þvf til skammar
og öllum til leiðinda,
Þegar við stöndum hins vegar frammi fyrir þvf að
klæða þarf byggingarnar, standa málin á allt annan
veg og f flestum tilfellum má segja að endurhanna
þurfi útlit húsanna ef róttilega er að málum staðið,
Mörg dæmi sýna að illa hannaðar byggingar f upp-
hafi hafa stórlega batnað víð endurgerð, Hór er þvf
um áhugavert en vandasamt verk að ræða, sem ekki
hefur verið tekið föstum tökum og útkoman þvf orðið
slæm,
Hór eru aðallega tvær leiðir fyrir hendi, að múr- eða
plötuklæða húsin,
Múrklæðning sem oftast kemur á einangrun hefur
mlnni áhrif á upprunalegt útllt en plöíuklæðnlngin,
Margar byggingar eru þannig gerðar að plötu-
klæðning hentar þelm llla, f þessu sambandi má
nefna veggi húsa með mörgum sjálfstæðum glugga-
götum og mismiklu bill mllll glugganna auk ýmissa
smærri útfærslueinkenna,
Margir treysta betur plötuklæddu útfærslunni f okkar
veðráttu og telja hana öruggari. Plöturnar eru af
fjölmörgum gerðum og eru festar á grind og í grlndina
er oft sett einangrun, Á húsum með stórum samfelld-
um gluggaröðum og stórum heilum flötum getur
þessi aðferð hentað vel,
Ég hef oft furðað mig á þvf hve bygginganefndir, en
undir þær heyra þessar breytingar, eru oft granda-
lausar gagnvart þessum málum, telja þau nauðsyn-
leg afgreiðslumál, en Ifta fram hjá þýðingu þeirra f
bættrl húsagerðarlist og umhverfi,
Fyrir nokkru fór óg til Noregs tll þess að kynna mór
gerð timburhúsa en það hafði lengi verið ætlun mfn,
Eins og kunnugt er hafa Norðmenn aldagamla hefð
og reynslu I gerð timburhúsa og byggja langstærstan
hluta fbúðarhúsnæðis sfns út timbri, ef frá eru talin
14