AVS. Arkitektúr verktækni skipulag - 01.03.1995, Síða 29

í gegnum vegginn. í kuldatíð mun raki sem þannig
er á leið út í gegnum vegginn þéttast í steypunni og
hækka þannig efnisraka veggjarins a.m.k. tímabund-
ið. Ef annað rakaálag á vegginn er lítið og rakaþétt-
ing er innan hæfilegra marka þá nær veggurinn að
losa sig við þessa rakaviðbót yfir sumartímann.
Steyptur veggur sem er einangraður að innan er með
mikla rakaflæðimótstöðu í steypunni, en þetta er við
fyrstu sýn óheppilegt með tilliti til rakaflæðis. Almennt
er miðað við að byggingarhluti sé þéttastur innst en
opnari yst til að tryggja að rakauppsöfnun eigi sér
ekki stað.Löng reynsla af steyptum veggjum hérlend-
is bendir til þess að tímabundin rakauppsöfnun geti
átt sér stað að vetrarlagi en að veggurinn nái að
þorna á ný að sumarlagi. Vegguppbyggingin virðist
því í lagi þó svo hún brjóti í bága við bókstaflega
túlkun á byggingareglugerð (gr. 7.5.7 ...Raka-
varnarlag skal vera svo þétt að ekki sé hætta á raka-
þéttingum inni í byggingarhluta,s'\á þó einnig gr.
7.6.1...aö hlutar þeirra verði ekki fyrir skaðiegum
áhrifum af völdum... þéttivatns eða loftraka).
Áhrif mismunandi yfirborðsmeðhöndlunar úti og inni
á hættu á rakauppsöfnun koma öðru hverju til um-
ræðu, og hefur þetta verið kannað reikningslega.
Gerðir voru útreikningar fyrir hefðbundna uppbygg-
ingu steypts veggjar sem einangraður er að innan
og eru reikningar miðaðir við stöðugt hitastig og aó
öðru leyti hefðbundnir rakaflæðireikningar. Reiknað
er fyrir mismunandi rakaþéttleika yfirborðsmeðhöndl-
unar innan sem utan og mismunandi umhverfisað-
stæður. Útreikningar sýna að ef mikill raki er í innilofti
þá skiptir máli að yfirborðsmeðhöndlun að utan verði
ekki rakaþétt þar sem þá er hætta á rakauppsöfnun
í vegg ár frá ári, þ.e. veggurinn nær ekki að þorna út
yfir sumartímann.
Varðandi alla yfirborðsmeðhöndlun útveggja gildir
því að reyna skal að hafa ysta byrðið opið fyrir raka-
flæði en jafnframt vatnsfráhrindandi þannig að slag-
regn auki ekki á rakaálag veggjarins.
Hár loftraki útilofts samfara rakaálagi vegna raka-
flæðis innan frá og út og áhrifum frá slagregni valda
því að rakastig steypu í útveggjum, sem einangraðir
eru að innan, verður allhátt. Hlutfallslegur loftraki í
steypunni verður yfir stóran hluta ársins yfir 85% og
jafnvel við hagstæðustu aðstæður þegar enginn
viðbótarraki kemst í steypuna vegna úrkomu verður
hlutfallsrakinn yfir 75%. Þessi loftraki er svo mikill að
járn í steypunni mun ryðga ef verndandi áhrifa frá
basískri steypunni gætir ekki.en þessi vörn steypunn-
ar hverfur með tímanum vegna áhrifa af mengun frá
útblæstri bíla. Til að koma í veg fyrir þessa hættu má
lækka hlutfallsraka veggjarins með því að einangra
hann að utan.
Til þess að verja steypu fyrir áhrifum slagregns og
draga þannig úr hættu á steypuskemmdum er iðu-
lega brugðið á það ráð að klæða vegginn að utan,
einkum ef umfang steypuskemmda er orðið umtals-
vert. Þegar hús er klætt þarf alltaf að meta hvort yfir-
borðsmeðhöndlun steypunnar sé svo rakaþétt að
slíkt geti haft áhrif á útþornun veggjarins undir
klæðningunni. Þétta málningu ætti að fjarlægja til að
auðvelda útþornun en opin plastmálning hefur svo
lítil áhrif á útþornun að hana má skilja eftir að skað-
lausu. Mjög erfitt getur reynst að skera úr um hvort
málning á vegg hefur óheppileg áhrif á útþornun
veggjarins og getur þurft sérfræðiálit til slíks. Sam-
fara klæðningu útveggja ætti alltaf að íhuga alvarlega
að einangra undir klæðningunatil að hækka hitastig
steypunnar, draga úr kuldabrúm og tryggja að járn í
steypu skemmist ekki vegna tæringar, auk þess hefur
viðbótareinangrun orkusparnað í för með sér.
Klæðningu útveggjar má haga með tvennu móti,
annars vegar loftræst klæðning, t.d. með plötu-
klæðningu á grind, hinsvegar óloftræst múrklæðning.
LOFTRÆSTAR ÚTVEGGJAKLÆÐNINGAR
ALMENNT
Með loftræstum klæðningum er átt við klæðningar
sem geta verið úr margvíslegum efnum, t.d. stáli.áli,
timbri, plasti, náttúrusteini eða steyptumeiningum.
Þær eiga það sameiginlegt að bak við þær er loftræst
bil, sem tryggir útþornun veggjarins og gerir klæðn-
ingarnar að öruggri vatnsvörn ef rétt er að uppsetn-
ingu staðið. Bæði er unnt að einangra undir loftræstar
klæðningar og sleppa því.
Á síðustu 15 árum eða svo hefur notkun loftræstra
útveggjaklæðninga stóraukist, ekki aðeins við viðhald
á eldri húsum heldur einnig á nýbyggingar. Nokkuð
rík hefð er fyrir venjulegu bárujárni frá því snemma á
öldinni en einnig hafa timburklæðningar lengi tíðkast.
Segja má að fjölbreytni í efnisvali útveggjaklæðninga
hafi stóraukist og þessi nýju efni ásamt steypu-
skemmdum hjálpast að við að valda þessari breyt-
ingu sem nú er orðin á frágangi húsa að utan.
Auðvitað er ástæða til að fagna þessari breytingu
þótt mörgum aðdáendum gráu steinsteypunnar þyki
nóg um.
27