AVS. Arkitektúr verktækni skipulag - 01.03.1995, Blaðsíða 33

Undirmúr og yfirmúr gegna hvor
sínu hlutverki. Algengast er aö
-—^ // undirmúrnum sé ætlað þaö hlut
o o*\// Stálnagli
„ o\ eða skrúfa
verk að ná fram styrk kerfisins en
.yfirmúrinn hugsaður sem veður-
Dvfluhaus a
kápa þess og hafi það hlutverk
að verja vegginn fyrir regni og
sólarljósi. Undirmúrinn er ávallt
styrktur með einhvers konar
bendingu, neti og/eða trefjum. f
Mynd 4. Stíf dýfia-festinagli. mörgum kerfum er undirmúrinn
vatnsdrægur og er reiknað með
að yfirmúrinn sé vatnsfráhrindandi, þannig að undir-
múrinn haldist þurr. Mikilvægt er að múrinn hleypi í
gegnum sig vatnsgufu því að ella er hætta á að undir-
múrinn verði fyrir skemmdum vegna rakaflæðis innan
úr byggingunni.en sá raki getur auðveldlega þéttst
utan við einangrunina og valdið skemmdum í frosti.
Flest múreinangrunarkerfin bjóða upp á yfirmúr í mis-
munandi litum, en úrvalið er töluvert meira ef yfirmúr-
inn er plastkenndur. Sementsbundin múrkerfi er yfir-
leitt einungis hægt að fá í Ijósum og gráum náttúru-
litum en auka má litaval t.d. með steiningu, og einnig
er til þunn, sementsþundin húð, nánast eins og máln-
ing.
BENDING
Öll kerfin hafa einhvers konar bendingu í múrnum.
Bendingin hefur það hlutverk að auka styrk og mót-
stöðu gegn spungum við rýrnun, hita- og rakasveiflur.
Þegar múr er þykkur er oftast notað sinkhúðað vírnet
en í þynnri múr eru notaðar glertrefjamottur. Gler-
trefjamottur eru vanalega plastlagðar til að ná upp
alkalíþoli. Á svæðum sem þurfa aukastyrk er komið
fyrir aukabendingu. Á kanta koma oftast styrktarlistar
úr sama efni en einnig eru notaðir blikklistar. Á horn
úrtaka (gluggahorn) er sett aukanetmotta. Yfirleitt
er ekki aukið við þykkt undirmúrsins þegar
aukabendingu er komið fyrir heldur er aðeins um
viðbótarbendingu að ræða og er henni einnig komið
fyrir í undirmúrnum.
VERKLÝSINGAR
Sama gildir um múreinangrunarkerfin og loftræstu
klæðningarnar að aðkallandi er að góðar verklýsingar
og deililausnir séu fyrir hendi og að þær séu aðgengi-
legar fyrir notendur.
Framleiðendur hinna mismunandi vörumerkja hafa
þróað verklýsingar og deililausnir með sínum kerfum
sem eru margar hverjar góðar og aðgengilegar. Þó
er of algengt í erlendu kerfunum sem hér eru á mark-
aðnum, að útfærsla nokkurra erfiðra frágangsdeila
hefur ekki verið leyst fyrir algengar íslenskar veður-
farsaðstæður (SV-horn landsins). Þá er of algengt
að deililausnir sem notaðar eru (ekki fyrirskrifaðar)
endist mun verr en múreinangrunarkerfið í heild (t.d.
óvarinn kíttistaumur við glugga) og einnig er of
algengt að deililausnir séu útfærðar þannig að sýnt
sé að þær endist ekki (t.d. þar sem múreinangrunar-
kerfi kemur beint að stétt).
Seint verður ofbrýnt fyrir mönnum sem vinna við kerfin
mikilvægi þess að fara eftir leiðbeiningum framleið-
enda bæði hvað varðar efnismeðhöndlun og frágang
deililausna.
REYNSLA AF MÚREINANGRUNARKERFUM
Akrýl- múreinangrunarkerfi
Á íslandi er nú komin 10-15 ára reynsla af akrýl múr-
einangrunarkerfum og hefur reynsla af þeim verið
ærið misjöfn. Notuð hafa verið allmörg vörumerki sem
öll eru þróuð erlendis. Ljóst er að veðuráraun á bygg-
ingarefni hér á landi er víða mjög mikil þannig að
ekki er hægt að miða við reynslu annarra þjóða af
umræddum kerfum.
í ástandskönnun á akrýlmúreinangrunarkerfum sem
Rb gerði á árunum 1991-1992 og náði til um 80
bygginga (meðalaldur 4,3 ár) reyndist einungis tæp-
lega fimmta hver (18%) bygging vera án nokkurrar
sjáanlegrar skemmdar, rúmlega 60% bygginganna
kölluðu á fyrirsjáanlegt viðhald, þ.e. skemmdir voru
þess eðlis að frekari skemmdir á kerfinu yrðu ekki út
frá þeim og þær gátu staðið óviðgerðar í 2-3 ár. í
21 % tilfella var viðhald áríðandi, þ.e. skemmd kallaði
á umfangsmikið viðhald strax. Margar skemmdanna
sem voru með fyrirsjáanlegt viðhald voru þó óveru-
legar og ef tekið var tillit til þess breyttust hlutföllin í
að 43% flokkuðust vera í lagi, þ.e. með óverulega
eða enga skemmd, 36 % flokkuðust með fyrirsjáan-
legt viðhald og 21 % með áríðandi viðhald.
Alltof oft mátti rekja skemmdir til lélegra vinnubragða
og ófullnægjandi deililausna og sýndi könnunin að
efnin sem notuð hafa verið eru vandmeðfarin og sum
hver henta alls ekki við íslenskar veðuraðstæður.
Helstu orsakir skemmda á skoðuðum kerfum var að
vatn komst bak við kerfin vegna rangra eða illa
31