Úrval - 01.06.1945, Blaðsíða 54

52
ÚRVAL
tvennt: hann vissi, að álarnir
fóru því sem næst fullvaxnir úr
ám og vötnum út í sjóinn, og að
áíalirfurnar komu einhversstað-
ar utan úr djúpum hafsins. Það
var því auðvelt að geta sér til,
að hrygningarstöðvarnar væru
einhversstaðar í úthöfunum —
en hvar ?
Schmidt gat ekki rakið slóð-
ir fullorðnu álanna, en hann
gat veitt álalirfur með því að
draga net víðsvegar um höfin,
og það gerði hann öðru hvoru
í 15 ár. Fór hann um allt Norð-
ur-Atlantshaf, frá Englandi til
austurstrandar Norður-Ame-
í'íku og frá Grænlandi suður til
Vestur-Indía.
Rökfærsla hans var einföld:
Ef lirfumar kæmu, sem sjálf-
sagt var, úr eggjum, hlutu þær
að koma frá klakstöðvunum,
og jafnframt hlutu þær að vera
því stærri, því lengra sem þær
væru komnar frá hrygningar-
stöðvunum.
Schmidt rannsakaði lirfurnar
sem hann veiddi, mældi þær og
skrifaði við á hvaða lengd og
breidd þær veiddust. Þessar
mælingar leiddu í ljós, að því
lengra sem dró suður og vestur
frá Evrópu, því smærri urðu
lirfurnar, og sama rnáli gegndi,
ef farið var í suðaustur frá
strönd Norður-Ameríku. Allt
benti þannig til, að hrygningar-
stöðvar Ameríku- og Evrópu-
álsins væru á sömu slóðum:
hinu víðáttumikla hringiðusvæði
norðaustur af Puerto Rico
og suðaustur af Bermuda,-
eyjum, sem nefnt er Saragossa-
hafið. Þar safnast hinir full-
þroskuðu álar af báðum kynj-
um saman, eftir meira en 3000
km. ferðalag frá Evrópu —
inna þar af hendi lífshlutverk
sitt og deyja síðan. Þar klekj-
ast hrognin út og verða að litl-
um, gagnsæjum lii'fum, sem af
óskeikulli. eðlisávísan leggja
upp í hina löngu leið að strönd-
um Evrópu, eða Ameríku, eftir
því hvor tegundin er. Lirfa
Ameríkuálsins kemur upp að
ströndinni árið eftir að hún
kemur úr egginu, en lirfa Ev-
rópuálsins er tvö til þrjú ár á
leiðinni. Þegar þær koma á
landgrunn Vestur-Evrópu og
inn í Miðjarðarhaf, eru þær um
7 cm langar, og stærri verða
þær ekki, enda er lirfuskeiðið
nú á enda, því að á landgrunn-
inu fara þær (á þriðja hausti)
að breytast í seiði, sem hafa
lögun og vaxtarlag álsins, en
eru vatnstær eins og lirfurnar.