Úrval - 01.06.1945, Blaðsíða 56

54
ÚRVAL
langan tíma, nálega eitt ár, en
undir haustið, sem hann geng-
ur í sjó, fær hann á fáum vik-
um ferðabúning, líkt og lax-
seiði, hann verður ,,bjartáll“,
mjög dökkur að ofan, bronsi-
gljáandi ofan til á hliðunum, en
neðan til og á kviði silfurgljá-
andi, bakuggi og eyruggi nærri
svartir. í þessum búningi yfir-
gefur állinn vötnin og strend-
urnar og leggur út á djúpið í
sína löngu brúðkaupsför. Ásamt
þúsundum kynbræðra sinna og
systra, sem flykkjast að úr öll-
um vötnum og ám Evrópu, legg-
ur hann leið sína út á djúp At-
landshafsins, og linnir ekki ferð-
inni, fyrr en komið er til Sara-
gossahafsins. Þar gýtur hrygn-
an, og hængurinn frjóvgar egg-
in, en að því loknu leggjast þau
bæði til hinztu hvíldar. Ödys-
seifskviðu þeirra er lokið.
Hér á landi verður alloft vart
við álaseiði í fjörupollum og
lækjarósum, frá vorjafndægr-
um og fram í ágúst, en sjaldan
þó miklar uppgöngur. Æði er
það þó mismunandi eftir lands-
fjórðungum. Á Suðurlandi og
Suðvesturlandi, milli Lónsheið-
ar og Snæfellnessfjallgarðsins
er hann algengur, þar sem eru
flæðiengi og flóar, einkum í
Meðallandi í Landeyjum, Flóa
og Ölvusi, í Borgarfirði, á Mýr-
um og út eftir Snæfellsnesi. Við
Breiðafjörð virðist mest um
hann á Rauðasandi, og á Vest-
f jörðum er lítið um hann, sömu-
leiðis á vestanverðu Norður-
landi, en fyrir austan Eyjafjörð
og allt til Berufjarðar verður
hans varla vart, enda þótt mörg
svæði séu þar hentug fyrir
hann. Sýnir þetta berlega, að
hann forðast köldustu strendur
landsins; hinsvegar sækir hann
í volga læki, eins og Varmá 1
Mosfellssveit, Laugalækinn hjá
Reykjavík og víðar.
Állinn er afar lífseigur. Hann
getur flestum fiskum lengur
verið uppi úr vatninu, og er það
því að þakka, hve lítil tálknop-
in eru og tálknunum því síður
hætt við að þorna, og svo lík-
lega því, hve slímugur hann er
að utan, en það veldur því, að
roðið þornar síður og húðönd-
unin getur haldizt við. Þetta
notar hann til að komast úr
einni tjörn í aðra, eða til sjáv-
ar, þar sem engin vatnaleið er
á milli, en engar aðrar hindr-
anir. Greiðast gengur ferðin yf-
ir blauta flóa og mýrar, eða
döggvot engi að nóttu til. Fer