Úrval - 01.06.1945, Blaðsíða 18

16
orval
sem hreiðrin eru og taka eng-
an þátt í útungun eða uppeldi
unganna. Á hæðinni helgar hver
steggur sér lítinn blett, sem
hann heldur sig mest á. Þegar
enginn kvenfugl er nálægt, eru
þeir sífellt að flögra um og
fljúgast á. En ef kvenfugl ber
að garði, kúra þeir sig niður, og
liggja flatir á jörðinni með út-
breidda vængi. Kvenfuglinn er
vís að flögra yfir hæðinni um
stund og hverfa síðan á brott
aftur. Rísa þá steggimir upp
vandræðalegir, eins og þeir vildu
láta líta svo út sem ekkert
hefði skeð. Eða þá að kvenfugl-
inn nálgast einhvern stegginn,
kroppar í hálsinn á honum, og
síðan er frjóvgunin fullkomnuð.
Edmund Selous fylgdist með
einni slíkri kragahæð í Hollandi
í nokkrar vikur, var alltaf við-
staddur um og fyrir dögun.
Hægt var að þekkja í sundur
alla steggina á útlitinu, og tók
Selous eftir því að sumir þeirra
náðu ástum fleiri kvenfugla en
aðrir.
Hér eru kenningar Darwins
staðfestar út í yztu æsar. Karl-
fuglinum vex skraut aðeins um
fengitímann og notar hann það
í kynferðisbaráttu sinni, og til
að ganga í augun á kvenfuglin-
um. Hinsvegar á hann þess
engan kost að koma fram ósk-
um sínum, valið er algerlega
kvenfuglsins. Hið eina sem
vekur furðu, er hið margbreyti-
Iega útlit karlfuglanna. Ef til
vill fæst skýring á því síðar.
Ýmsir lífeðlisfræðingar hafa
komizt að raun um, að ástarhót
og áflog hafa bein líffræðileg
áhrif á fuglana af báðum kynj-
um, þannig að þroski og vöxtur
kynfæranna örvast, og áhrifin
eru hópræn, kynþroskinn örvast
við að sjá ástalíf annara fugla.
Ef til vill er þetta skýringin á
hópleikjum karlfuglanna á af-
mörkuðum svæðurn; þeir eru til
þess að örva og auka frjó-
semina.
Áhrif lífshátta á tilhugalífið
er annað atriðið, sem rekja má
hjá fuglunum. Þar sem fjöl-
kvæni ríkir og kvenfuglinn ung-
ar einn út og annast ungana, er
mismunur á hegðun og litbrigð-
um kynjanna mestur. Kven-
fuglinn er venjulega mógulur
og lítið áberandi, en steggurinn
litfagur og taka þeir einir þátt
í ástarleikjunum. Sá sem hlut-
skarpastur verður eignast þann-
ig flesta afkomendur og erfða-
eiginleikar hans verða ríkastir
í stofninum, einkum Iitskrúð og