Læknablaðið : fylgirit - 21.11.2014, Side 13

LÆKNAblaðið/Fylgirit 81 2014/100 15
framkvæmt hjá tæplega helmingi sjúklinga (45%) en tæplega þriðjungur
(32%) sjúklinga fengu krabbameinslyfjameðferð. Brottnám lungnamein-
varpa var framkvæmt hjá aðeins 1 sjúklingi fljótlega eftir greiningu
meinvarpa. Úr sjúkraskrám og myndgreiningarrannsóknum var kann-
aður fjöldi meinvarpa og dreifing til líffæra. Heildarlifun hópanna var
borin saman með log-rank prófi og miðuðust útreikningar við maí 2013.
niðurstöður: Meinvörp greindust oftast í lungum (58%), beinum
(39%) og lifur (20%), en 35% sjúklinga höfðu jafnframt eitilmeinvörp.
Algengustu einkenni voru kviðverkir (46%), megrun (38%) og blóðmiga
(32%) en 6% sjúklinga voru tilviljanagreindir. Flestir höfðu meinvörp
í einu líffæri (61%), oftast í beinum eða lungum, 28% höfðu meinvörp
í tveimur líffærum og 11% í ≥3 líffærum. Eins árs lifun sjúklinga með
meinvörp í 1, 2 og ≥3 líffærum var 35%, 22% og 7% en 5-ára lifun 10%,
6% og 0% (p=0,008). Eins árs lifun sjúklinga með eitt meinvarp í einu
líffæri, mörg meinvörp í einu líffæri eða mörg meinvörp í mörgum líf-
færum var 47%, 38% og 20% og 5 ára lifun 13%, 10% og 5% (p=0,04).
ályktun: NFK meinverpist oftast til lungna, beina og lifrar. Flestir
sjúklingar greinast með mörg meinvörp í einu eða fleiri líffærum. Lifun
þessara sjúklinga er marktækt verri en sjúklinga með eitt meinvarp í
einu líffæri, sem hafa bestu horfurnar.
v08 Bandvefsmyndun í beinmerg sjúklinga með mergæxli: Áhrif
og horfur
Tinna Hallgrímsdóttir1, Anna Porwit2, Magnus Björkholm3, Eva Rossmann3, Hlíf
Steingrímsdóttir1, Sigrún Helga Lund4, Sigurður Yngvi Kristinsson1
1Landspítala, 2Háskólanum í Toronto, 3Karolinska Institutet, 4Háskóla Íslands
inngangur: Mergæxli einkennist af offjölgun á plasmafrumum í beinmerg
og seytrun á einstofna mótefnum. Mikill breytileiki er í lifun sjúklinga
en þekkt er að ákveðnir þættir hafi áhrif á horfur, meðal annars aldur og
erfðabreytileiki. Bandvefsmyndun í beinmerg er þekkt í mergæxlum en
hefur verið mjög lítið rannsakað og áhrif þess á horfur að mestu óþekkt.
Tilgangur þessarar rannsóknar var að kanna algengi bandvefsmyndunar
í beinmerg sjúklinga með mergæxli og áhrif þess á lifun.
efniviður og aðferðir: Gagnasöfnun fór fram á Karolinska sjúkrahúsinu
í Stokkhólmi og gögn voru fengin úr sjúkraskrám þaðan. Farið var yfir
öll beinmergssvör (N=1500) einstaklinga sem greindust með mergæxli á
tímabilinu 2003-2011. Gerð var ferilrannsókn þar sem metið var algengi
bandvefsmyndunar í beinmerg við greiningu mergæxlis. Sjúklingar með
bandvefsmyndun voru paraðir við sjúklinga án bandvefsmyndunar af
sama kyni, greiningarári og fæðingarári svo framarlega sem unnt var.
Metin var lifun milli hópa með Kaplan-Meier aðferð og Cox-líkani.
niðurstöður: Alls greindust 586 einstaklingar með mergæxli á Karolinska
sjúkrahúsinu á árunum 2003-2011 en af þeim höfðu 223 (38%) bandvefs-
myndun í beinmerg við greiningu. Borið saman við paraða sjúklinga án
bandvefsmyndunar (N=217) höfðu sjúklingar með bandvefsmyndun
marktækt verri lifun (p=0,0485). Munurinn var mestur hjá karlmönnum
og sjúklingum yngri en 65 ára. Jafnframt voru lífshorfur verri eftir því sem
bandvefsmyndunin var meiri.
ályktanir: Bandvefsmyndun í beinmerg er algeng hjá sjúklingum með
mergæxli og hefur slæm áhrif á horfur. Kanna þarf betur undirliggjandi
ástæður þessa til dæmis svörun meðferðar, fylgikvilla og tengsl við aðra
þætti sem hafa áhrif á horfur.
v09 Algengi og nýgengi heiladingulsæxla á Íslandi 1955-2012
Tómas Þór Ágústsson1, Tinna Baldvinsdóttir1, Jón G Jónasson2, Elínborg Ólafsdóttir2,
Valgerður Steinþórsdóttir3, Gunnar Sigurðsson1, Árni V. Þórsson1, Paul V. Carroll4,
Márta Korbonits5, Rafn Benediktsson1,6
1Landspítala, 2Leitarstöð krabbameinsfélagsins, 3Íslenskri erfðagreiningu, 4The Department
of Diabetes and Endocrinology, Guy´s and St Thomas´ NHS Foundation Trust, London, 5The
William Harvey Research Institute, Barts and The London School of Medicine, Queen Mary
University of London, 6Læknadeild Háskóla Íslands
inngangur: Fáar yfirgripsmiklar tæmandi rannsóknir eru til á faralds-
fræði heiladingulsæxla. Eldri rannóknir gáfu misvísandi niðurstöður en
nýlegri lýðgrundaðar rannsóknir benda til vaxandi algengi og nýgengi.
Við höfum safnað upplýsingum um öll heiladingulsæxli á Íslandi frá
1955 til ársloka 2012 í gagnagrunn sem veitir einstakt tækifæri til að lýsa
þeim í vel skilgreindu þýði heillar þjóðar yfir langt tímabil og kanna
áhrifaþætti faraldsfræðilegra breytinga.
efniviður og aðferðir: Þetta er afturskyggn lýsandi rannsókn.
Upplýsingar voru skráðar um greiningu, einkenni og meðferð.
Heildarfjöldi æxla var metinn og algengi reiknað á mismunandi
tímapunktum út frá íbúafjölda ásamt aldursstöðluðu nýgengi fyrir alla
undirflokka æxla og með tilliti til einkenna við greiningu.
niðurstöður: Alls fundust 471 einstaklingur, 190 karlar og 281 kona. 372
voru á lífi 2012 og er algengi því 115.57/100.000. Miðgildi aldurs var 44
ár og hefur ekki breyst markvert á tímabilinu. Algengustu æxlin í heild
voru óstarfandi,43%, og prólaktínóma 39.9%. 11.3% höfðu acromegaly
og 5.7% Cushings sjúkdóm. Í árslok 2012 var algengi prólaktínóma hins-
vegar hæst (54.37/100.000) en óstarfandi æxla næsthæst (41.32/100.000).
Konur greinast yngri og hafa minni æxli. Aldursstaðlað nýgengi hefur
vaxið markvert og er nú í heild 5.8/100.000/ár. Langstærstur hluti
sjúklinga af öllum flokkum hafði einkenni við greiningu.
ályktanir: Faraldsfræði heiladingulsæxla á Íslandi eru svipuð og í
öðrum minni nýlegum lýðgrunduðum rannsóknum en algengi og
nýgengi er þó markvert hærra. Þetta gæti skýrst af auknu aðgengi að
myndgreiningu en nýgengi tilviljanafunda er ekki nærri nægilegt til
að skýra þessa þróun. Algengi klínískt markverðra heiladingulæxla er
hærra en talið var og aukin vitund og rannsóknir á þessum sjúkdómum
er nauðsynleg.
v10 Tengsl gáttatifs eftir hjartaskurðaðgerð við styrk D-vítamíns
í blóði
Guðrún V. Skúladóttir1, Arieh Cohen2, Davíð O. Arnar3, David M. Hougaard2, Kristin
Skogstrand2, Bjarni Torfason4, Runólfur Pálsson3, Ólafur S. Indriðason3
1Háskóla Íslands, Lífeðlisfræðistofnun, 2Statens Serum Institute, Kaupmannahöfn,
3lyflækningasviði Landspítala, 4skurðlækningasviði Landspítala
inngangur: Rannsóknir benda til að styrkur heildar-25-hýdroxý-
D-vítamíns (25(OH)D2+25(OH)D3) í blóði tengist áhættu á alvar-
legum fylgikvillum eftir hjartaskurðaðgerðir. Gáttatif er einn algengasti
fylgikvilli slíkra aðgerða og er bólga talin mikilvæg í meinmyndun
þess. Tilgangur þessarar rannsóknar var að kanna tengsl heildar-25(-
OH)D, 25(OH)D2 og 25(OH)D3 við gáttatif eftir hjartaskurðaðgerð.
efniviður og aðferðir: Styrkur 25(OH)D2 og 25(OH)D3 var mældur í
blóðvökva rétt fyrir aðgerð og þremur dögum eftir aðgerð hjá sjúkling-
um (n=126), sem gengust undir opna hjartaskurðaðgerð á Landspítala.
Tengsl við gáttatif voru könnuð með lógístískri aðhvarfsgreiningu.
niðurstöður: Sjúklingar sem fengu gáttatif eftir aðgerð höfðu hærri
styrk 25(OH)D2 í blóðvökva en þeir sem héldu sínustakti (1,3 (0,0-
20,8) sbr. við 0,8 (0,0-4,4) nmól/L, p=0,003), en ekki var munur á styrk
25(OH)D3 (51,6 (8,6-83,5) sbr. við 37,8 (7,4-89,1) nmól/L, p>0,05) eða
x x I þ I n g l y f l æ k n a
f y l g I R I T 8 1