Læknablaðið : fylgirit - 21.11.2014, Síða 29

LÆKNAblaðið/Fylgirit 81 2014/100 31
líklegri til að fá fylgikvilla eftir aðgerð og 12 sinnum líklegri til að þurfa
skilunarmeðferð eftir aðgerð. Á eftirfylgdartímanum voru BNS sjúklingar
einnig marktækt líklegri til að verða háðir langtímaskilun. Lifun var
marktækt minni hjá BNS hópnum og var í öfugu sambandi við alvarleika
nýrnaskaða (77% í hóp án BNS, 54% í RISK hóp, 35% í INJURY hóp og
22% í FAILURE hóp).
ályktanir: BNS er alvarlegur fylgikvilli hjartaaðgerða á Íslandi og mark-
tækur áhættuþáttur fyrir lakari útkomu eftir aðgerð.
v62 Áhrif æðakölkunar og blóðfitu á langvinnan nýrnasjúkdóm
Berglind María Jóhannsdóttir1,2, Ólafur Skúli Indriðason1, Gunnar Sigurðsson1,2,3,
Runólfur Pálsson1,2, Margrét Birna Andrésdóttir1, Lesley Inker4, Vilmundur
Guðnason2,3, Thor Aspelund2,3, Hrefna Guðmundsdóttir1,2,5
1Landspítala, 2Háskóla Íslands, 3Hjartavernd, 4Tufts Medical Center, Boston, 5Lyfjastofnun
inngangur: Í langvinnum nýrnasjúkdómi eru æðakölkun og blóðfitu-
röskun vel þekktir fylgisjúkdómar en einnig eru vísbendingar um að
blóðfituröskun auki hættu á framrás nýrnasjúkdómsins. Tilgangur
þessarar rannsóknar var að kanna hvort það tengdist slagæðakölkun.
efniviður og aðferðir: Gerð var þversniðsrannsókn á 5212 þátt-
takendum úr fyrsta áfanga Õldrunarrannsóknar Hjartaverndar.
Gaukulsíunarhraði var reiknaður (r-GSH) með CKD-EPI jöfnunni út
frá stöðluðum kreatínínmælingum í sermi. Æðakalk var skilgreint sem
summa æðakalks í ósæðarboga og í fallhluta ósæðar í brjóstholi og
var það metið með tölvusneiðmyndatækni. Heildarkólesteról, háþétt
lípóprótein (HDL) og þríglýseríðar (ÞG) voru mæld í sermi og HDL-frítt
kólesteról (HFK) reiknað. Framkvæmd var línuleg aðhvarfsgreining
með r-GSH sem aðalútkomu og æðakalk, ÞG, HDL og HFK sem aðal-
skýribreytur; leiðrétt var fyrir aldri, líkamsþyngdarstuðli, sykursýki,
háþrýstingi, albúmínmigu og reykingasögu.
niðurstöður: Meðalaldur (staðalfrávik) var 76,5 (±5,5) ár, 57% voru
konur, 81% var með háþrýsting og 12% sykursýki. Meðaltal r-GSH var
63,4 (±15,2) mL/mín./1,73 m2. Miðgildi æðakalks var 2.101 (spönn,
0-50.360) á Agatston-kvarða. Hærri gildi æðakalks og ÞG höfðu mark-
tæk tengsl við lægri gildi r-GSH (p<0,0001 og p<0,05). HFK hafði ekki
marktæk tengsl við r-GSH en lágt HDL tengdist lágum r-GSH marktækt
í körlum (p<0,05). Tengsl æðakalks við r-GSH voru háð ÞG-gildi þannig
að einstaklingar með mikið æðakalk og lágan styrk ÞG höfðu hærri gildi
r-GSH, þetta var þó aðeins marktækt hjá konum (p<0,01).
ályktanir: Nýrnastarfsemi er verri hjá einstaklingum með útbreidda
æðakölkun í ósæð og hátt gildi ÞG. Hugsanlega er lágur styrkur ÞG
verndandi hjá konum með miðlæga æðakölkun. Þetta þarf að skoða í
framsýnni rannsókn.
v63 Áhrif víðavangshlaups á vöðvafrumur og nýrnastarfsemi
Björn Magnússon1, Erla Björnsdóttir2, Anna Þóra Árnadóttir3, Ragnheiður
Þórarinsdóttir3
1Heilbrigðisstofnun Suðurlands, 2Háskóla Íslands, 3Heilbrigðisstofnun Austurlands
inngangur: Vöðvafrumur skaddast stundum tímabundið eða varanlega
eftir mikla áreynslu með leka vöðvaensíma og vöðvapróteina út í
blóðrásina sem getur leitt til vöðvaskaða og skertrar nýrnastarfsemi.
Tilgangur rannsóknarinnar var að meta mögulegan vöðva- og nýrna-
skaða hjá þátttakendum í þremur erfiðum utanvegahlaupum.
efniviður og aðferðir: Mæld voru vöðva-og hjartaensím (CK, ASAT,
ALAT, LDH og TNI ultra), electrolytar og kreatínín í sermi hjá 31 hlaup-
ara fyrir og strax eftir þrjú erfið utanvegahlaup (14, 28 og 55 km) og svo 1
og 2 sólarhringum síðar. Auk þess var mælt serum myoglobin strax eftir
hlaup og þvag skoðað með strimli gagnvart haematuriu og próteinum
fyrir og eftir hlaup.
niðurstöður: CK hækkaði hjá öllum þátttakendum eftir hlaup í hlutfalli
við lengd álags. Fyrir hlaup mældist Ck (u/l) 153 ± 140 en 24 tímum
síðar 1239 ± 1059 en gildin lækkuðu svo í kjölfarið. Myoglobin hækkaði
hjá öllum eftir hlaup í réttu hlutfalli við lengd álags, meðaltal 905 ± 645
microg/l (viðmið < 76). Hjartaensím (TNI) hækkuðu hjá öllum, mest í
lengri hlaupum en nálguðust upphafsgildi sólarhring síðar. Kreatínín
hækkaði hjá öllum fyrst eftir hlaup, ótengt lengd álags. Prótein fundust
eftir hlaup í þvagi 65% hlaupara en hematuria hjá 55%.
ályktanir: Erfið utanvegahlaup valda tímabundnum vöðvaskaða, sem
vex eftir lengd álags, með leka vöðvaensíma og myoglobins út í blóðið.
Hjartaensým hækka alltaf tímabundið og mest við langvinnt álag.
Kreatínín hækkar við álag sem bendir til tímabundinnar skerðingar á
starfsemi nýrna. Eftir hlaup er strimilspróf jákvætt fyrir haematuriu og
próteinum í þvagi hjá liðlega helmingi hlaupara.
v64 Áhrif allópúrinóls og febúxóstats á útskilnað
2,8-dihydroxyadeníns í þvagi sjúklinga með APRT-skort:
Samanburðarrannsókn
Viðar Eðvarðsson1, Hrafnhildur Runólfsdóttir2, Steinunn Oddsdóttir1, Inger
Agústsdóttir1, Finnur Eiríksson3, Margrét Þorsteinsdóttir2, Runólfur Pálsson1
1Landspítala, 2Háskóla Íslands, 3ArcticMAss
inngangur: Þekkt er að xantíndehýdrógenasa (XDH)-hemillinn allóp-
úrinól dregur úr myndun 2,8-díhydroxyadeníns (DHA) og getur komið í
veg fyrir myndun nýrnasteina og framrás langvinns nýrnasjúkdóms hjá
sjúklingum með adenínfosfóríbósýltransferasa (APRT)-skort. Markmið
þessarar frumrannsóknar (pilot study) var að bera saman áhrif allópúri-
nóls og annars XDH-hemils, febúxóstats, á útskilnað DHA í þvagi.
efniviður og aðferðir: Átta sjúklingar í APRT Deficiency Registry of
the Rare Kidney Stone Consortium, sem hafa verið á lyfjameðferð með
allópúrinóli, samþykktu þátttöku í rannsókninni. Eftir að hafa verið án
lyfja í 7 daga fengu þátttakendur afhent allópúrinól 400 mg sem þeir
voru beðnir um að taka í einum skammti daglega í 14 daga. Eftir annað
7 daga tímabil án lyfja fengu þeir afhent 80 mg af febúxóstati til töku í
einum skammti daglega, einnig í 14 daga. Sólarhringsútskilnaður DHA
í þvagi var metinn eftir 7 daga án lyfjameðferðar og í lok meðferðar
með allópúrinóli og febúxóstati (dagar 7, 21 og 42). Útskilnaður DHA í
þvagi var mældur með nýrri aðferð sem byggir á háhraðavökvaskilju og
tvöföldum massagreini (UPLC-MS/MS).
niðurstöður: Sex sjúklingar hafa lokið þátttöku í rannsókninni. Miðgildi
DHA/kreatnínín-hlutfalls var 3207 (1620-5374) ng/mmól án lyfjameð-
ferðar, 2105 (813-4014) ng/mmól á meðferð með allópúrinóli og 422
(141-446) ng/mmól á meðferð með febúxóstati. Tölfræðileg marktækni
var ekki reiknuð vegna smæðar þýðis.
ályktanir: Bæði allópúrinól og febúxóstat virðast minnka verulega út-
skilnað DHA í þvagi sjúklinga með APRT-skort. Í þeim skömmtum sem
ávísað var, virðist febuúxóstat áhrifaríkara en allópúrinól. Þessar niður-
stöður þyrfti að staðfesta í stærri hópi sjúklinga.
x x I þ I n g l y f l æ k n a
f y l g I R I T 8 1