Ársrit um starfsendurhæfingu - 2022, Page 92

Bókin Mindset Matters - Developing
Mental Agility and Resilience to
Thrive in Uncertainty, kom út árið
2022 og er skrifuð af Dr. Gemmu
Leigh Roberts. Roberts er sálfræðingur
á sviði vinnusálfræði og hefur aðstoðað
einstaklinga, teymi og mörg af stærstu
fyrirtækjum heims við að byggja upp seiglu
og vinna með hugafar til aukins árangurs
og vaxtar.
Roberts hefur einnig átt miklum vinsældum
að fagna á Linkedin, þar hafa milljónir
manna sótt námskeið hennar um vellíðan
í vinnu og yfir 600 þúsund manns eru
SOFFÍA EIRÍKSDÓTTIR teymisstjóri hjá VIRK
BÓKARÝNI
MINDSET MATTERS
áskrifendur að reglulegum pistlum hennar
um hugarfar (e.mindset) og mikilvægi seiglu
í síbreytilegu vinnuumhverfi nútímans.
Pistlarnir eru einmitt tilurð þessarar bókar,
vinsældir þeirra og þær fjölmörgu spurning-
ar og ábendingar sem Roberts fékk frá
lesendum vöktu hana til umhugsunar um
þau gífurlegu áhrif sem hraðar breytingar
á vinnumarkaði síðustu ár hafa haft á þær
kröfur sem gerðar eru til okkar í vinnu. Flestir
voru að leita að svörum við því hvernig væri
hægt að efla vellíðan og vöxt i óvissu og
breytingum.
Bókin er fyrst og fremst hugsuð sem hand-
bók um það hvernig vinna megi með þá
lykilþætti hugarfars sem skipti sköpum til
að ná árangri og grósku á vinnumarkaði
framtíðarinnar. Efni bókarinnar byggir
á vísindalegum grunni rannsókna og
gagnreyndra aðferða sem höfundur
fléttar saman við raundæmi vítt og
breytt úr atvinnulífinu. Að auki inniheldur
bókin fjölmargar æfingar og aðferðir sem
einstaklingar, teymi og fyrirtæki geta notað
til að efla og þjálfa þessa þætti.
Í fyrri hluta bókarinnar fjallar Roberts um
þær miklu umbreytingar sem orðið hafa á
vinnumarkaði síðustu ár og þau áhrif sem
Covid 19 hafði til að hraða þeim breytingum.
Nýjar tækniframfarir sem rétt voru að líta
dagsins ljós voru knúnar fram hratt af
nauðsyn og fjarvinna sem var að ryðja sér til
rúms á vinnumarkaði varð sjálfsagður hluti
hjá stórum hluta vinnandi fólks. Aðstæður
hafi kallað á sveigjanleika og skjót viðbrögð
við óvissu og aðlögunarhæfni í erfiðum
aðstæðum sem voru okkur framandi. Þó
að vissulega hafi áskoranir síðustu ára ekki
verið okkur ákjósanlegar hafi þær kennt
okkur að vera sveigjanleg og lausnamiðuð í
síbreytilegu umhverfi og það sé reynsla sem
vinnumarkaður framtíðar kalli á.
Þó að ekki liggi ljóst fyrir hvernig vinnu-
markaður muni þróast munu breytingar
og óvissa verða einkennandi. Framþróun
nýrrar tækni eins og gervigreindar,
sjálfvirknivæðingar og vélmenna geri
kröfur um nýja hæfni til að takast á við
það óþekkta, læra og aðlagast hratt.
Breikkandi kynslóðabil á vinnumarkaði
krefjist aukins umburðarlyndis og aukin
notkun upplýsingatækni reyni æ meira
á samskiptahæfni. Á sama tíma sé æ
meiri áhersla á að vinnan hafi tilgang fyrir
einstaklinginn. Fólk velur sér vinnu og
vinnustaði sem samlagast gildum þeirra
og hefur upp á að bjóða umhverfi þar sem
hægt er að þróast og vaxa.
VIRK
Stóra áskorunin fyrir atvinnulífið, er eins og
Roberts bendir á, hvernig þetta fari saman.
Hvernig tekst okkur að vaxa og dafna í
stöðugum breytingum? Hvernig getum við
fundið það jafnvægi sem við viljum hafa í
vinnu og einkalífi undir stöðugri óvissu?
Einstaklingar og fyrirtæki verði að horfa til
þeirra þátta hugarfars sem samræmist og
styðji við breytingar. Með réttu hugarfari
getum við notað snerpu og seiglu til takast
á við óvænta atburði og nýtt hæfileika okkar
þannig að við vöxum, færumst fram á við og
sköpum verðmæti.
Í síðari hluta bókarinnar fer Roberts yfir fimm
lykilþætti hugarfars sem hægt er að tileinka
sér og þjálfa þannig að hægt sé að grípa til
þeirra þegar á þarf eða vera meðvituð um.
Í raun séu þetta mikilvægustu verkfæri sem
við komum til með að nota til framtíðar
þar sem vinnan sé alltaf að reyna meira á
hugræna þætti, viðhorf okkar og hegðun.

Hver efnisþáttur fær tvo kafla. Í fyrsta
kaflanum er viðfangsefninu gerð ýtarleg
skil út frá skilgreiningum, rannsóknum
og raundæmum og í síðari kaflanum er
farið yfir aðferðir og æfingar sem nota má
til stuðnings og þjálfunar. Lesandi getur
þannig valið ákveðna kafla sem hann vill
kynna sér og eða grípa til öðru hvoru til að
bæta við hæfni sína.
Seigla
Seigla (e .resilience) hefur fengið mikla um-
fjöllun síðustu ár sérstaklega í tengslum við
vinnu og er talin skipta sköpum til að ná
árangri bæði fyrir einstaklinga og fyrirtæki.
Seigla er í raun það mótvægi sem við þurfum
til að takast á við áskoranir í vinnu og eflast
i mótbyr. Einstaklingar sem búa yfir seiglu
takast betur á við streitu, ná að vinna betur
úr verkefnum og sjá lausnir í óvissu. Roberts
líkir seiglu við vatnstanka sem eru stundum
fullir eða hálftómir. Til að geta gripið til seiglu
þegar á reynir þarf að huga reglulega að
birgðum og passa að hafa næga innistæðu.
Í æfingakaflanum setur Roberts fram æfing-
ar og aðgerðir til að hlúa að og efla seiglu.
Sem dæmi má nefna þakklætisæfinguna
(að fara daglega yfir þrjá hluti sem við erum
þakklát fyrir) - þessi einfalda æfing efli
jákvæðni sem er ein af meginstoðum seiglu.
Til að eiga úthald í erfiðum aðstæðum
sé gagnlegt að skrifa niður hverjir helstu
stuðningsaðilar þínir eru, af hverju og í
hvaða aðstæðum þú leitar til þeirra og grípa
svo í listann þegar á þarf.
styðja við frumkvæði, stöðugan lærdóm og
samvinnu - og teymi voru endurhugsuð út
frá samvinnu og trausti. Við þessar aðstæður
blómstrar nýsköpun, hagnaður Microsoft
hefur stóraukist og starfsmenn upplifa mun
meiri vellíðan í vinnu.
Til að tileinka sér framfaramiðað hugarfar
bendir Roberts á fjölmargar leiðir sem
einstaklingar og fyrirtæki geta tileinkað sér.
Svo sem að byggja á mistökum til vaxtar
(e. failure forward). Hér er átt við að skoða
reglulega verkefni sem ekki gengu upp
og spyrja hvað var það við ferlið sem fór
úrskeiðis? Er verkefnið fullreynt eða er hægt
að fara aðrar leiðir og ná árangri? Segja skuli
frá mistökum í rauntíma, það dragi úr streitu
og gefi rými fyrir aðrar mögulegar lausnir.
Lítill hlutur eins og að breyta orðræðu úr
„mér tókst ekki“ í „mér hefur ekki tekist
þetta enn“ geti breytt viðhorfi okkar til
árangurs og lærdóms.
Tilfinningagreind og tengsl
Síðustu kaflarnir fjalla um tilfinningagreind
(e. emotional intelligence) og tengsl (e.
connection) en til að finna tilgang í vinnu er
mikilvægt að við finnum til tengsla bæði við
starfsfélaga, innan teymis og við yfirmenn
en líka við viðfangsefni vinnunar. Þannig
getum við sótt hvert í annað og fundið
tilgang í markmiðum okkar og stefnu.
Bókin er einkar handhæg, auðvelt er að
tengjast efninu og yfirfæra á þau verkefni
og áskoranir í vinnu sem einstaklingar eru
að fást við hverju sinni. Bókin hefur einnig
mikið notagildi í ráðgjöf til einstaklinga
sem þurfa að efla sig í vinnu eða eru að
snúa aftur á vinnumarkað eftir veikindi
eða slys, sérstaklega kaflarnir um seiglu og
framfaramiðað hugarfar.
Bókin er einnig kjörin fyrir stjórnendur,
teymi eða fyrirtæki til að horfa til framtíðar
og skapa eftirsóknavert umhverfi þar sem
rými er til vellíðunar, árangurs og vaxtar.
Bókin vakti mig til umhugsunar um að í
stað þess að berjast við að þola breytingar
og bíða eftir að storminn lægi, ætti ég að
skoða frekar hvernig ég vex í þeim. Með
því að tileinka mér og vinna reglulega að
þáttum hugarfars get ég náð áttum og
stýrt vellíðan minni og árangri í vinnu. Þessi
verkfæri eru mér jafnmikilvæg og hamar og
sög smiðsins og því nauðsynlegt að yfirfara
þau reglulega og nota eftir þörfum.
Hugrænn sveigjanleiki
Hugrænn sveigjanleiki (e. Cognitive flex-
ability) skiptir lykilmáli í hröðu og flóknu
umverfi þar sem lítill tími gefst til að velta
fyrir sér hvernig við ætlum að bregðast við
til að fá ásættanlega útkomu. Með því að
gera sér grein fyrir hugsanaferli sínu og lesa
í hegðun og viðbrögð annara, má aðlaga og
sveigja hugarfar okkar þannig að við fáum
þá útkomu sem við sækjumst eftir.
Í köflunum fer Roberts yfir ýmsar aðferðir
úr viðjum sálfræðinnar sem nota má bæði
þegar við viljum aðlaga hugsanaferli okkar
og breyta skilningi okkar á aðstæðum eða
þegar við viljum leyfa hugsunum að koma
og fara, vera í aðstæðunum og halda okkar
stefnu.
Gróskuhugarfar eða framfaramiðað
hugarfar
Einstaklingar sem búa yfir gróskuhugarfari
eða framfaramiðuðu hugarfari (e. growht
mindset) kunna að meta áskoranir og líta á
þær sem tækifæri til að vera stöðugt að læra
og bæta sig. Mistök eru þannig nauðsynlegur
hluti af lærdómsferlinu. Með því að leyfa
mistök og skilja að í þeim felist mikilvægur
lærdómur, nái bæði einstaklingar og fyrir-
tæki markmiðum sínum og meira til.
Microsoft er gott dæmi um fyrirtæki sem
hefur náð að snúa menningu sinni í þessa
átt. Nýr forstjóri tók við 2014 og ákvað fljótt
að innleiða framfaramiðað hugarfar þvert
á alla starfsemi fyrirtækisins. Stjórnendur
fengu sérstaka þjálfun og handleiðslu til að
92 virk.is 93virk.is