Heimili og skóli - 01.12.1946, Blaðsíða 21

HEIMILI OG SKÓLI
139
um sterkum og heilbrigðum. Sælgætis-
átið dregur þannig úr því, að líkam-
inn fái nauðsynleg næringarefni.
En sælgætið gerir ekki aðeins tjón
að þessu leyti. Nú er talið fullsannað,
að sælgætið, einkum brjóstsykur og
karamellur, :hafi beinlínis skaðleg á-
hrif á tennurnar. Sykurleðjan, sem
menn hafa í munninum, meðan menn
sjúga brjóstsykur eða karamellur, er
óheilnæm fyrir tennurnar. Þá er það
algengt, að molar úr sælgætinu festist
milli tannanna og í tannholur, ef ein-
hverjar eru. Þar myndast ágæt gróðr-
arstöð fyrir sóttkveikjur. í ýmsum sæl-
gætistegundum eru þar að auki miður
æskilegar sýrur af ýmsu tagi, t. d. ci-
tronsýra í súruim karamellum.
A stríðsárunum hala verið gerðar
mjög atihyglisverðar athuganir í ná-
grannalöndum okbar. í Finnlandi
minnkaði sykurneyzla að miklum
mun. Sælgæti var ófáanlegt. Tanri-
skemmdir á börnum, sem uxu upp á
þessum árum, vor.u miklu minni en á
börnum á sama aldri fyrir stríð. Svona
var reynslan þrátt fyrir það, að þjóðin
hafði ekki svipað því nóga fæðu. Einn-
ig í Noregi hafa verið gerðar svipaðar
athuganir.
Nú þekkist fólk, sem heldur öllum
tönnum óskemmdum, þrátt'fyrir.mikið
sælgætisát. Þetta getur átt sér stað.
Mennirnir eru ólíkir og hafa mismun-
andi viðnámsþrótt í tönnunum. En
venjan er sú, að þeir, sem neyta mikils
sælgætis, fá skemmdar tennur.
Hvað eiga menn þá að nota í staðinn
fyrir sælgætið? Oft ber það við, að
börn, sem leika sér og ærslast allan
daginn, verða svöng milli máltíða.
Gefið þeim þá rúgbrauðssneið eða
heilhveitibrauðssneið með osti eða
öðru ofanáleggi, sem þeim geðjast að.
En ef börnin vilja fá eitthvað reglu-
lega gott, er bezt að gefa þeim ávexti,
sem eru sérstaklega hollir.
I Svíþjóð er hægt að fá ávexti með
sæmilegu verði allt árið. Þá þykir
mörgum börnum gott að naga hráar
gulrófur eða gulrætur. Hnetur og rús-
ínur eru einnig ágætar í staðinn fyrir
sælgætið.
Það er þó ekki skoðun mín, að menn
eigi að hætta allri sykurneyzlu. En
hann er óhollur einn út af fyrir sig. í
mat, t. d. í saftsúpur o. f 1., gerir hann
matinn aðeins ljúffengari.
Hagið því svo til, að tennur ykkar
og barnanna verði skoðaðar a. m. k.
tvisvar á ári og látið gera við skemmd-
irnar. Það er betra að gera við litla
holu en stóra. Talið svo um það við
börnin, að tennurnar geti haldið sér
og verið heilbrigðar, ef þau forðist
brjóstsykur og annað sælgæti. Reynið
að haga því þannig, að afltaf sé á
heimilinu ávextir eða ber, ef börnin
vilja gæða sér á einhverju til tilbreyt-
ingar frá hrnum venjulega mat.
E. S. þýddi.
Örfd orð i viðbót.
Vitanlega eiga þessi ráð hins sænska
læknis ekki nema að sumu leyti við
ihér hjá okkur, þar sem hér fást engir
ávextir. Þó er sjálfsagt að nota garð-
ávexti og ber sem mest handa börnum,
vegna bætiefna þeirra, sem í þeim fel-
ast. Og vonandi vitkast þjóðin svo
áður en langt um líður, að farið verð-
ur að flytja inn ávexti í staðinn fyrir
brennivín. Þýðandinn.