Læknaneminn - 01.12.1968, Page 10

10
LÆKNANEMINN
heiladinguls og eggjastokka er
gefið hér til þess að undirstrika,
hve áhrif steroida eggjastokkanna
eru flókin og hve margt það er,
sem við getum enn ekki skýrt í
þessu sambandi.
Þar sem hér er um efni að ræða,
sem hafa mikil áhrif á líkamsstarf-
semina, er ofur skiljanlegt að ým-
issa aukaverkana gæti.
Talið er, að nálega helmingur
þeirra kvenna, sem taka pilluna,
kenni einhverra óþæginda í upp-
hafi meðferðar, en þau óþægindi
hverfa að vísu hjá mörgum við
áframhaldandi notkun. Af algeng-
rnn aukaverkunum má nefna:
ógleði, höfuðverk, aukablæðingar
og þjmgdaraukningu, sem í viss-
um tilfellum stafar af auknu
vökvamagni í líkamanum.
Þær aukaverkanir, sem mestum
umræðum hafa valdið undanfarin
ár, eru æðabólgur, gula og lækk-
un á sykurþröskuldi nýrnanna.
Menn hafa ekki verið á einu
máli um, hvort um raunverulega
aukna tíðni á æðabólgu væri að
ræða við notkun pillunnar eða
ekki. Á tímabili komu fram marg-
ar greinar í blöðum, ekki sízt á
Norðurlöndum, sem töldu að áber-
andi meiri tíðni væri á flebitis hjá
þeim sem tækju pilluna. Aðrir hafa
borið þetta til baka. Nýjustu rann-
sóknir benda ekki til þess að auk-
in hætta sé á kransæðastíflu né
stíflu í heilaæðum, en hins vegar
nokkuð auldn hætta á æðabólgum
í fótum, sem í einstaka tilfellum
getur sent blóðtappa til lungna,
eins og kunnugt er. Talið er að
æðabólga á háu stigi með blóð-
tappa til lungna, er leiði til dauða,
megi vænta hjá 3 konum af
100000, sem taka pilluna að stað-
aldri um langan tíma.
Um gulu hefur einnig verið mik-
ið rætt. Viðurkennt er, að pillan
getur stundum valdið gulu. Er það
fyrir bein áhrif á lifrina í flestum
tilfellum. Hefur þeim sjúklingum,
sem gulu hafa fengið, yfirleitt
batnað fljótt eftir að hafa hætt
notkun hennar. Engar varúðarráð-
stafanir hafa verið taldar nauð-
synlegar að öðru leyti í því sam-
bandi.
Á síðustu tveim árum hefur
mikið verið ritað um áhrif pillunn-
ar á nýrum. Bendir margt til þess,
að langvarandi notkun valdi lækk-
un á sykurþröskuldi nýrnanna. Er
hvatt til varúðar í þessum efnum,
þ.e., að konur, sem þegar hafa lág-
an sykurþröskuld, taki ekki pill-
una né heldur þær konur, sem telja
má að hafi sykursýki á byrjunar-
stigi.
Enginn veit enn, hvort langvar-
andi notkun pillunnar kann að leiða
fleiri aukaverkanir í ljós. Heil
kynslóð kvenna þarf að taka hana
að staðaldri til þess að leiða í Ijós,
hvort slík sé raun á. Því ber lækn-
um saman lun, að um pilluna gildi
það sama og um ýmis önnur lyf,
að nauðsynlegt sé að hafa fulla
gát á notkun hennar um margra
ára skeið enn. Þótt vissrar varúð-
ar sé þörf, eru menn almennt sam-
mála um, að tímabundin notkun
hennar, eitt, tvö eða þrjú ár, hafi
varla nokkurn skaða í för með sér
í flestum tilfellum. Vara ber við
þeirri bjartsýni, að halda að hér
sé fundin framtíðarlausn til tak-
mörkunar barneigna, þ.e. að kon-
an eigi að taka pilluna mestan
hluta síns kynþroskaskeiðs, 25-30
ár.
Þótt telja megi, að pillan gefi
nálægt 100% öryggi sem frjóvg-
unarvörn, er það bundið því skil-
yrði, að konan gleymi aldrei að
taka hana daglega um 3ja vikna
skeið í hverjum tíðahring, eins og
tilskilið er. Þetta hefur reynzt