Læknaneminn - 01.12.1968, Qupperneq 38

38
LÆKNANEMINN
fara vissu veðurfræðilegu ástandi
hefur stundum leitt til bráðrar
eitrunar hjá mörgum borgnrum.
Síðkomin eitrun er víða talin or-
saka ýmsa sjúkdóma. Tíðni hmgna-
krabbameins er a.m.k. víða meiri
í stórborgum og iðnaðarborgum en
í sveitum. Þetta hefur verið skýrt
með meiri mengun á andrúmslofti
í borgunum. 1 sumum borgum hafa
verið settar sérstakar reglugerðir
til að koma í veg fyrir mikla meng-
un.
Af ástæðum, sem eru augljósar,
er lítt á valdi hvers einstaks borg-
ara, hvemig það loft er, sem hann
andar að sér. Mengun andrúms-
lofts getur því hæglega orðið
meiri háttar vandamát er þarfn-
ast úrlausnar af hálfu stjórnvalda.
I þessa átt stefna og ummæli próf.
Truhaut, er ég geri hér að mínum
lokaorðum. Hann segir: ,,Air pol-
Iution is a real social scourge on
a worldwide scale, because of the
often insidious hazard to health it
represents. In our opinion it is in-
cumbent on the governments of
the different countries to take
steps, as a matter of urgency, to
encourage and assist in interna-
tional cooperation on experimental
research and epidemiological sur-
veys wich will give the measure of
these health risks“.
Ég þakka dr. med. Þorkeli Jó-
hannessyni, prófessor, en hann las
greinina yfir og benti á f jölmargt,
sem betur mátti fara.
Helztu heimildlr:
1. Hjalti Þórarinsson, Jónas Hallgríms-
son, Ólafur Bjamason, Gísli Fr. Pet-
ersen, Lungnakrabbamein á Islandi
á tímabilinu 1931-1964, Læknablaðið
53. árg., 3. hefti, júní 1967.
2. Magill P. L., Holden F.R. og Ackley
C. (útg.), Air Pollution Handbook
3. Orr C., Between earth and space
(1959), kafli 13.
4. Truhaut R., Air Pollution and Public
Health, Triangle, Vol. 8, No. 3, 1967
(með þessari grein er ítarleg heim-
ildaskrá).
5. Þorleifur Einarsson, Jarðfræði, saga
bergs og lands, (1968), kaflar 7, 9
og 18.
#
Hippokrates sagði:
.... Almennt má fullyrða, að umhverfið móti manninn bæði andlega
og líkamlega. Þar sem jarðvegur er feitur og þungur, linur og votlendur,
uppsprettur grunnar og bví heitar á sumrum, en kaldar á vetrum, og
þar sem veðurfar er blítt, þar verða mennirnir spikaðir, stirðir, drunga-
legir, en bera sig þyngslalega og eru andlausir á yfirbragð; enda eru
þeir sljóir og gáfnatregir. Listir og handiðnir þeirra bera vott um
klunnahátt og ófimleika; alla djúphyggju og skarpskyggni vantar.
Þar sem land aftur á móti er bert, eyðilegt og svalt, en vetur harðir
og rosasamir, sumur þurrkasöm með sterkum sólarhita, þar verða til
menn, líkt og skornir út úr hörðum, þurrum viði, fagurlimaöir, tauga-
styrkir og þétthærðir. Þessi tegund manna er dáðrík, skarpskyggn og
gáfuð, en þar kennir líka þótta og sjálfræðis. Þeir hneigjast meir til
ofsa en gæflyndis; í listum og handiðnum ber mjög á gáfum og lagni,
en allra manna eru þeir vopndjarfastir. 1 fáum orðum: Allt sem lifir
og þroskast af jörðinni, lagast í öllu eftir þessari sömu jörð. Þetta á
jafnt við bæði andlegt og líkamlegt atgjörfi, og líka mestu andstæð-
urnar. tít frá þessum forsendum verður að ganga, ef dæma skal rétti-
lega og villulaust þá hluti, sem þær fjalla um.