Læknaneminn - 01.12.1968, Qupperneq 39

LÆKNANEMINN
39
Próf. Jón Sigtryggsson:
Um tannútdrátt
Tannsjúkdómar munu vera al-
gengastir sjúkdóma meðal menn-
ingarþjóða. Er tíðni þeirra svo
geigvænleg að nauðsyn hefur þótt
að sérhæfa og þjálfa stétt mennta-
manna til að reyna að hafa ein-
hvern hemil á þessum ófögnuði,
sem sífellt færist í aukana. Þar
sem þróun heilbrigðismála er hvað
bezt á veg komin, eru nú nærri því
jafn margir tannlæknar og læknar.
Þar sem svo er málum komið, koma
tannsjúkdómar lítið til kasta
lækna, en þar sem tannlæknaskort-
ur er mikill, verður fólk oft að
leita til lækna til að losna undan
þeim þjáningum, sem tannsjúk-
dómar valda oft á tíðum. Þá er
sjaldan um annað að velja en að
fjarlægja tönnina eða tennurnar,
sem skemmdar eru.
Þannig er ástandið hér á landi.
Tannlæknaskortur og skipulags-
leysi á starfsemi þeirra gerir það
að verkum, að fólk þarf oft að
leita til lækna í dreifbýlinu, því
enginn kostur er að ná til réttra
aðila. Það er því alls ekki út í
hött, að læknar, sem setjast að á
stöðum, þar sem enginn tann-
læknir er fyrir, afli sér nokkrar
þekkingar og þjálfunar í því, sem
tíðast er nefnt tanndráttur eða
tannútdráttur.
Þegar ritstjórn Læknanemans
fór þess á leit við mig, að ég færði
í letur nokkrar leiðbeiningar um
tannútdrátt, var sjálfsagt að
bregðast vel við, en gallinn er bara
sá, að þjálfunin skiptir þar svo
miklu máli, að hætt er við, að það
bókvit, sem að gagni mætti koma
eftir lestur þessa pistils, verði
næsta létt á metunum. Rétt mun
að vísu að telja, að nokkur verk-
lýsing sé fyrsta stig þess að geta
unnið verkið sómasamlega. Annað
stigið yrði þá að sýna á hvern hátt
verkið yrði unnið á sem auðveld-
astan og eðlilegastan hátt. Þriðja
stigið yrði eigin reynsla, sem með
vaxandi þekkingu og skilningi
mótaði smám saman verkhæfni
þess, sem í hlut á.
Þó má minnast nokkurra atriða,
sem læknir kynni að hafa gagn
af, ef tannútdrátt ræki á fjörur
hans. Forsendur tannlæknis fvrir
tannútdrætti eru þær, að ógerlegt
virðist að gera við tönnina, þann-
ig að hún geti starfað eðlilega og
hættulaust eiganda sínum. For-
sendur lækna munu hins vegar
oftast vera tannpína, eða sjúk-
dómar í umhverfi tannanna, er
gera þær óstarfhæfar og jafnvel
hættulegar heilsufari.
Hér fara á eftir nokkur heil-
ræði, sem oft og tíðum hafa
reynzt mér vel á löngum starfs-
ferli sem tannlæknir, og sem
kynnu að geta komið lækni að ein-
hverju gagni.
Fyrst og fremst ráðlegg ég ung-
um lækni, sem er á förum í hérað
— þar sem stundum virðist sem
allt að helmingur handlæknisað-
gerða sé tannútdrátur — að ná