Læknaneminn - 01.12.1968, Qupperneq 42

J,2
LÆKNANEMINN
hluti tangar, er grípur um tann-
hálsinn, liggi milli tannholds og
tannar. Ef tannholdið verður á
milli, klippir tönginn tannholds-
flipann, sem kemur þá upp með
tönninni. Ef svo illa tekst til, eyk-
ur það verki eftir tannútdráttinn
og hættara er við blæðingu en
ella. í öðru lagi skal þess ávallt
gætt, að tangarbrúnirnar séu
í sama lárétta fletinum utan og
innan á tönninni. Með því móti
verður töngin stöðugri og minni
hætta á skábrotum, þar sem töng-
in grípur um hana. I þriðja lagi
skal þess gætt, að tannfangið
grípi þannig um tönnina, að mið-
ása,r tannar og tannfangs séu í
beinu framhaldi hvor af öðrum.
Þá kemur að síðari þættinum:
Hvernig hagkvæmast er að losa
um tönnina í tannbeðnum. Það er
um tvenns konar hreyfingar að
ræða. Önnur er að snúa töng og
tönn um sameiginlegan lengdarás
Notkun fleyglyftara.
beggja, eins og gert er við einnar
rótar tennur, sem hafa sívala rót.
Hin er veltihreyfing, þar sem velti-
ásinn er ýmist ytri eða innri brún
beinkambsins, sem lykur um tenn-
urnar. Þessi losunarhreyfing er
notuð við allar tennur, sem hafa
fleiri en eina rót, svo og þær einn-
ar-rótar tennur, þar sem þver-
skurður rótar er ekki nokkurn veg-
in sívalur. Þannig er oft um fram-
tennur í neðri gómi, þar sem þver-
skurður rótar getur verið allt að
helmingi lengri fram og aftur en
frá vinstri til hægri. Sameiginlegt
báðum þessum aðferðum er, að
ávallt skal byrja losunina með
hægum hreyfingum og litlum átök-
um, meðan verið er að kanna, hvar
fyrirstaðan er minnst, og hreyfa
síðan töng og tönn mest í þá átt-
ina. Síðan má auka átakið smátt
og smátt eftir því sem maður
kynnist betur aðstæðum og finnur,
að tönnin fer að losna í beðnum.
Tilgangslaust má telja, að ætla sér
að íyfta tönninni úr beðnum, fyrr
en hún er orðin laflaus.
Þetta eru nú í grófum dráttum
þau meginatriði, sem tannlæknir
hefur í huga við tannútdrátt með
töng.
Oft eru þó aðstæður þannig,
að tennur eru svo sundurétnar af
tannátu, að ekkert stendur þar upp
úr beini, og því ekki hægt að koma
töng að. eða þá, að hent hefur það
óhapp að brjóta tönnina með
tönginni og rótarbrotin kunna að
sitja svo djúp í beini, að töngin
nær ekki taki á þeim.
Þá er tveggja kosta völ, annað-
hvort að meitla bein frá tannbrot-
inu, svo hægt sé að ná tangarhaldi
á því, eða grípa til lyftara og
reyna að liúka aðgerðinni með
beim. Margir tugir tegunda af
þessum lyfturum hafa verið smíð-
aðir til notkunar við mismunandi