Fréttir - Eyjafréttir - 01.06.2023, Blaðsíða 15

1. júní 2023 | | 15
síðustu fermingarbörn séra Odd-
geirs Guðmundssonar, var hann
þá orðinn mjög veikur af þeim
sjúkdómi er dró þann ágætismann
til dauða. Fermingarathöfnin mun
því hafa verið með því alstysta
sem hér hefur verið. Á gamlárs-
kvöld var og hefur verið venja
að sprengja púðurkerlingar og
kínverja en um þessi áramót var
fólk beðið að skjóta ekki og hafa
sem minnstan hávaða í frammi
vegna veikinda prestsins. Man
ég aldrei eftir slíkri beiðni síðan
en prestur lá þá fyrir dauðanum
og sýnir þetta vel hvern vinarhug
Eyjamenn báru til prests síns.
Leitað í bitakassanum
Það stóð ekki á okkur strákunum
að vera niður á bryggju þegar
báturinn sem pabbi okkar var á
kom að landi. Þegar út í bátinn
var komið langaði okkur nú helst
að fá að henda fiskinum upp á
bryggjuna en það fengum við nú
ekki, við vorum nú ekki taldir
nógu sterkir til þess. Vísast væri
að þeir fiskar sem við reyndum að
henda upp færu beint í sjóinn. Það
var því venja okkar að fara beint
niður í „lúkar“ og gá hvort nokk-
uð væri eftir í bitakassanum hans
pabba, væri ein brauðsneið eftir
var hún borðuð með bestu lyst og
síðan farið heim með bitakassann
í hendinni.
Þóttist maður nú aldeilis maður
með mönnum að arka eftir
Strandveginum með bitakassa í
hendinni, já svei mér ef maður
þóttist ekki vera háseti eða jafnvel
formaður í slíkum kringumstæð-
um. Mjög var það eftirsótt af okk-
ur strákunum að fá að fara með er
báturinn var fluttur út á ból, að ég
nú tali ekki um ef við fengum að
róa í land á skjögtbátnum og setja
hann í hrófið með sjómönnun-
um. Þá var maður nú virkilega
sjómaður eða það fannst okkur að
minnsta kosti.
Ekki auðvelt að fá vinnu
Þegar barnaskólanámi og
fermingu var lokið var auðvitað
sjálfsagt að ég færi að bera mig
eftir vinnu. Það var nú ekki eins
auðvelt og það er í dag að fá
vinnu, atvinna var lítil fyrir stráka
á fermingaraldri. Helst var það
við afgreiðslu skipa sem þá komu
hér oft, ekkert skip Eimskipafé-
lagsins fór svo frá landinu eða
kom til landsins að það kæmi ekki
við í Vestmannaeyjum. Auk þess
var Lyra annan hvern mánudag
frá Noregi og á föstudeginum
frá Reykjavík og skip sameinaða
danska skipafélagsins, Íslandið,
Botnía síðast. Drottningin kom
hér alltaf við bæði á uppleið og
útleið. En það var ekki svo gott að
vita hvenær skipið myndi koma,
ef til vill fréttist að kvöldi að ein-
hver Fossinn myndi verða hér um
nóttina, kannski klukkan tvö, þá
var farið á fætur upp úr klukkan
eitt og arkað niður að Tangapakk-
húsunum.
Þá var verkstjórinn Davíð ekki
kominn. Var þá beðið, einn og
einn var alltaf að bætast í hópinn
og voru stundum komnir æði
margir verkamenn er Davíð kom.
Var hann svo eltur hvert sem
hann fór á milli húsanna. Gott
þótti manni ef hann bað mann að
skjótast austur á Skans og gæta að
hvort ljós sæjust á skipi. Þá taldi
maður víst að maður fengi vinnu
því aldrei bað hann þá að fara á
Skanskinn sem ekki fengu vinnu.
Skipin komu þá ekki inn í höfnina
og fór öll afgreiðsla fram á ytri
höfninni, voru allar vörur fluttar á
milli í stórum uppskipunarbátum
sem vélbátur dró á milli.
Yfirleitt voru það ákveðnir menn
sem alltaf voru á uppskipunarbát-
unum svo um það starf var ekki
að sækja en menn þurfti oft í lest
skipanna og svo að taka vörurnar
upp úr bátunum og koma þeim í
hús. Já, margt sporið átti maður
við að elta Dabba á Tanganum
en það taldi nú enginn eftir sér ef
maður fékk vinnu. En það var nú
æði oft að eftir margra klukkutíma
bið og eltingarleik við verkstjór-
ann varð maður að fara heim án
þess að fá vinnu, það þótti manni
oft sárt.
Fengum að húkka á
Auðveldast var fyrir okkur ung-
lingana að fá vinnu er vertíð var
hafin. Var það þá helst er saltskip
komu og var það þá vinna okkar
strákanna að „húkka“ á eins og
það var kallað. Saltið var halað
upp úr lestinni í málum sem voru
rúmlega hálf tunna að stærð,
ofarlega í þessi mál voru boruð
tvö göt, í þessi göt var dreginn
kaðall ca. einn og hálfur faðm-
ur að lengd, festingin að innan
var venjulega sú að setja hnút á
endann. Á botn málsins var einnig
borað gat og í það dreginn um
tveggja feta kaðalspotti og hnútur
settur á bandið inni í málinu.
Ekki man ég hvort í lestinni voru
sex eða átta menn og „húkkar-
inn“, en við uppskipun á salti voru
venjulega notuð tvö mál. Starf
okkar var að krækja króknum á
spilvírunum á bandið á málinu og
þegar það kom aftur niður í lestina
að grípa í spottann sem niður úr
málinu hékk og toga það á þann
stað er þeir voru sem í málin
mokuðu.
Stundum voru saltskipin svo stór
að þau flutu ekki inn í höfnina
fyrr en búið var að létta þau, var
þá stundum rólegt í lestinni því
stundum stóð á uppskipunarbáti
og á stærstu fjörum varð hlé því
þá flutu bátarnir ekki við bryggju.
Lögðu menn sig þá í saltbinginn
og sofnuðu stundum smástund. Í
slíku tilfelli var það eitt sinn að
maður sem mikið hafði vakað,
sofnaði í lestinni. Er hann vaknaði
aftur og opnaði augun sá hann
ekkert nema salt í kringum sig,
varð honum þá að orði: „Hver
á allt þetta salt, ætli það sé ekki
hægt að fá vinnu?“ Er uppskip-
unarbáturinn var orðinn hlaðinn
var honum róið að bryggju ef
uppskipunin fór fram innan hafnar
en ef hún fór fram á ytri höfninni
var hann dreginn að bryggju af
vélbáti. Er að bryggju var komið
var lagt segl úr bátnum og upp á
bryggjuna (svo ekkert salt færi í
sjóinn). Í bátinn fóru svo einir átta
eða tíu menn og mokuðu saltinu
upp á bíla sem óku því í salthúsin
og þar voru margir menn til að
moka af bílunum og moka því allt
upp í rjáfur í salthúsunum. Sést
af þessu að marga menn þurfti í
uppskipun á salti.
Vann upp í bílprófið
Ekki man ég hvenær fyrsti
vörubíllinn kom til Eyja en ungur
man ég eftir stórum vörubíl.
Ekki var hann með hjólbarða
með slöngu í fylltri lofti eins
og nú er, heldur var á hjólunum
heilsteyptur gúmmíhringur, það
gat því aldrei sprungið á þessum
bíl. Gírstöngin var heljarmikil
járnstöng er stóð upp úr gólfinu
og þar í gólfinu voru einar þrjár,
fjórar raufar og var stöngin flutt
milli þessara raufa er skipt var um
gír en því fylgdi oftast mikill há-
vaði og gauragangur. Þótti okkur
krökkunum þetta stórfurðulegt
galdratæki og sóttumst mjög eftir
að fá að sitja í , ef það fékkst ekki
þá að hanga aftan í. Sennilega
hefur það verið þá sem „bíladellu“
bakterían tók sér bólfestu í mér en
þá fannst mér að ekkert gæti verið
eftirsóknarverðara í lífinu en að
vera bílstjóri.
Ökuskírteini númer 60
Og svo haustið 1929 rættist
svo sú ósk mín að fá að læra
á bíl. Sigurjón Jónsson rak þá
hér bílaverkstæði og átti bæði
vörubíl og fólksbíl. Sigurjón var
einhleypingur og bjó á efri hæð í
húsi því sem bílaverkstæðið var.
Það samdist svo með pabba og
Sigurjóni að hann kenndi mér
á bíl gegn því að ég ynni í þrjá
mánuði á verkstæðinu. Voru þetta
hin mestu kostakjör fyrir mig því
vinna var nær engin á haustin og
auk þess lærði ég miklu meira
með því að aðstoða Sigurjón er
hann var að gera við bíla en ég
hefði annars gert. Um áramótin
réðist ég svo bílstjóri hjá kaupfé-
laginu Drífanda þrátt fyrir að mig
vantaði nær ár til að fá ökuskír-
teini og þar sem ekkert kom fyrir
og enginn skipti sér af þessu ók ég
alla vertíðina 1930 án ökuskírtein-
is og hvernig sem á því stendur þá
er skráð á ökuskírteini mitt, sem
er númer 60, að það sé gefið út
árið 1929.“
Saltfiskþurrkun í Vestmannaeyjum í upphafi síðustu aldar.
Höfnin í Vestmannaeyjum á þeim árum sem Jón var að alast upp.