Stuðlaberg - 01.11.2021, Page 8

8 STUÐLABERG 2/2021
Mér þykir vænt um bragformið
Rætt við Kristínu Helgu Gunnarsdóttur rithöfund
Kristín Helga Gunnarsdóttir sendi á síðasta
ári frá sér bókina Fíasól og furðusaga um krakka
með kött í maga. Textinn vekur athygli fyrir
það hve lipurlega er ort og vel farið með brag-
reglurnar. Kristín Helga brást vel við þegar
hún var beðin að svara nokkrum spurningum
um tilurð bókarinnar og vinnuna við hana.
Þú brást á það ráð að senda frá þér bók í bundnu
máli. Hver var ástæðan?
Ég hef alltaf elskað þulur og er af þeirri
kynslóð sem ólst upp við kveðskap í ömmu-
og afahúsi og ljóðið var líka alltaf skammt
undan í foreldrahúsum. Við lærum það sem
fyrir okkur er haft og mín kynslóð lærði brag-
fræði í skóla. Við lærðum að það væri reglu-
verk og að allir sem reyndu að hnoðast fram
hjá regluverkinu og hunsa það með rímið að
vopni væru fúskarar og leirarar. Svolítið eins
og að smíða lekan kofa eða prjóna vettlinga
án þumla.
Móðurafi minn kunni ótal vísur, kenndi
mér ferskeytlur og fékk mig stundum til
að glíma við mínar eigin. Föðurafinn var
hagyrðingur og eftir hann liggja fáein ljóð,
vísur og sálmur í fjölskylduskúffum. Hann
sendi mér peninga þegar ég var við nám á
Spáni og þeim fylgdi kvæði í bundnu máli
um það hvað ég gæti keypt fyrir pesetana.
Þannig hef ég alltaf vitað af þessum brag-
fræðilega sáttmála við fortíðina sem þarf
að bera virðingu fyrir. Það er hluti af því að
þróa stórt tungumál. Það er arfur okkar og
ástríða aftur í aldir og okkur ber skylda til að
skila honum áfram.
Og þá er ég komin að ástæðunni fyrir þulu-
bókinni minni. Ég las Theodóru Thoroddsen,
Pál J. Árdal, Jóhannes úr Kötlum, Dr. Seuss
og önnur barnakvæði og vísur og hafði sér-
staklega gaman af því að læra utanbókar það
sem rímaði, hafði hrynjandi og takt og líka
sögu. Þannig var ég í æsku límheili á texta,
kunni öll sjómannalögin og flestar drykkju-
vísur sem hægt var að syngja. Lærði erlenda
texta utanbókar án þess að skilja þá en mitt
uppáhald var En hvað það var skrítið eftir
Pál J. Árdal. Mig langaði alltaf til þess að gera
þannig bók, heila sögu frá upphafi til enda
í bundnu máli. Ég hef stundum föndrað við
það alein í lokuðu herbergi en aldrei komist
langt – þangað til að ég datt ofan á söguna
af fæðingu Fíusólar. Heimur Fíusólar er mér
þaulkunnugur eftir nokkrar bækur og það
var auðvelt að athafna sig þar með aðferð
sem var ný fyrir mér.
Þú hefur ekki, að minnsta kosti ekki opinber-
lega, fengist mikið við kveðskap. Var þetta erfitt?
Nei, mér finnst þetta alls ekki erfið leið,
miklu heldur óskaplega skemmtileg. Eins
og að leggja í flókinn leiðangur, koma sér
í alveg sérstakan gír og vera með nákvæmt
fjársjóðskort. Þetta er þrautakóngur, hálfgerð
spilamennska, þegar bragfræðin er með í för.
En af því að ég er ryðguð og þekkingin nær
bara svo og svo langt þá skiptir öllu máli að
hafa sterkan ritstjóra sem veit, kann og getur.
Þá er maður líka öruggari og þorir lengra,
dálítið eins og að læra að sigla, en vera samt
aldrei send alein út á sjó. Mér hefði líka þótt
ömurlegt að gera þetta vitlaust og asnalega,
að klúðrast í hefðbundnum kveðskap án
þess að bera virðingu fyrir forminu. Ég er
bara alin þannig upp að það er bannað. Það
er sóðaskapur og vanvirðing. Og mér finnst
uppeldið ekki hafa þvælst fyrir mér í þessu
verkefni heldur miklu frekar hjálpað mér að
skila betra verki.
Hvernig viðtökur fékk bókin? Fékkstu einhver
viðbrögð sem sneru að forminu á henni?