Framkvæmdafréttir Vegagerðarinnar - 06.09.2023, Blaðsíða 5

Framkvæmdafréttir nr. 726
4. tbl. 31. árg.
5
Byrjað var að vinna að rannsókninni árið 2020 en þá
voru átta deilibílar staðsettir miðsvæðis í Reykjavík
í þjónustu Zipcar. Til þess að rannsaka áhrif deilibíla
á ferðavenjur og einkabílaeign, var framkvæmd
ferðavenjukönnun sem send var á alla meðlimi Zipcar.
Á þessum tíma voru um 1.000 skráðir meðlimir og rétt
um 180 meðlimir svöruðu könnuninni. Í ljós kom að yfir
helmingur svarenda sem höfðu skráð sig í þjónustuna
höfðu ekki prófað hana og því var lögð áhersla á
að greina aðeins svör notanda sem höfðu notað
þjónustuna.
Niðurstöður sýna að um 25% meðlima notuðu
deilibílana einu sinni eða oftar í mánuði. Flestir
notendur notuðu þjónustuna sjaldnar þ.e. sjaldnar en
einu sinni á mánuði.
Við greiningu á ferðavenjum og einkabílaeign
kom í ljós að meðlimir Zipcar eiga færri bíla og
nota almenningssamgöngur oftar samanborið við
ferðavenjur íbúa á höfuðborgarsvæðinu (árið 2019).
Stærsti hluti meðlima (um 43%) áttu ekki bíl sem sýnir
fram á það að deilibílar geta veitt aðgengi að bíl fyrir
þá sem ekki eiga bíl fyrir. Þegar notkun deilibílanna
var skoðuð, kom í ljós að þrír deilibílar höfðu samtals
um 50 einstaka notendur á einu ári (2019) sem sýnir
möguleikana á deilibílum í samanburði við einkabílinn,
sem yfirleitt hefur aðeins einn eða tvo notendur.
0% 10% 30% 50% 70%20% 40% 60% 80% 90%
Sjaldan (sjaldnar en
einu sinni í mánuði)
Oft (oftar en
einu sinni í mánuði)
Mjög oft (oftar en
einu sinni í viku)
Hversu oft notar heimilið þitt deilibíl?
←
Mynd 3:
Meðlimir Zipcar voru spurðir
hversu oft þeir notuðu þjónustuna.
Ein meginspurning rannsóknarinnar var að skilja hvort
aðgengi að deilibílum hefði þegar verið liður í því að
fækka einkabílum og ef svo væri, hversu mörgum
bílum hefur fækkað á hvern deilibíl. Til að átta sig á
því sambandi var fylgt sömu aðferðarfræði og sett
var fram í erlendri rannsókn (Metro Vancouver, 2014)
þar sem meðlimir voru spurðir hvort fjöldi ökutækja
á heimilinu hefði breyst, sem og spurt hver áhrifin
væru á bílaeign þeirra ef deilibílar yrðu ekki lengur
aðgengilegir. Niðurstöður sýndu að einn deilibíll
fjarlægir fjóra til sex einkabíla af götunni. Við þetta
má bæta að um 3% notenda svöruðu að fjöldi bíla á
heimili þeirra hafði fækkað vegna aðgengi að deilibíl.
Þessar niðurstöður eru sambærilegar öðrum erlendum
rannsóknum og sýnir fram á ávinning deilibíla hér á
landi, sem aðeins höfðu verið aðgengilegir í tvö ár
þegar könnunin var framkvæmd.
Sveitarfélög á höfuðborgarsvæðinu og stjórnvöld
hafa sett sér skýra stefnu með samgöngusáttmála
um að fá fleiri til þess að nota aðra ferðamáta
en einkabílinn, og verður fjármagni meðal annars
ráðstafað í að bæta almenningssamgöngur og
hjólainnviði. Slík þróun mun taka tíma en rannsóknin
sýnir að aðgengi að deilibílum geti verið liður í því að ná
fram þessum langtíma markmiðum. Síðan könnunin var
framkvæmd hefur Zipcar hætt rekstri en Hopp býður
þess í stað upp á deilibíla en með breyttu fyrirkomulagi.
Aðgengi deilibíla hefur fyrst og fremst verið drifið
af einkaaðilum hingað til og ekki er sjálfgefið að
rekstur deilibíla þrífist í eins litlu samfélagi og á
höfuðborgarsvæðinu. Því er mikilvægt að sveitarfélög
og stjórnvöld séu vakandi fyrir þróuninni og styðji við
aðgengi og vöxt deilibíla.
Fyrir þá sem hafa áhuga á frekari niðurstöðum
rannsóknarinnar, þá verður hún aðgengileg á vefsíðu
Vegagerðarinnar.