Úrval - 01.10.1968, Qupperneq 41

EDISON —
Leo Tolstoy greifi og
Thomas A. Edison voru
báðir frægir menn um
sína daga, hvor á sinn
hátt, enda af ólíkum
uppruna svo að kalla mátti að hvor
væri af sínum heimi. Samt áttu
þeir þau samskipti, sem nú skal
greina:
í maí 1907 átti blaðamaður frá
New York Times viðtal við Tol-
stoy. Hann hét Stephan Bondal. En
áður en þeir skildu talið lofaði
Bondal að senda Tolstoy tæki nokk-
urt, sem Edison hafði fundið upp
þá fyrir skömmu, tæki sem varð-
veitt gat tal og tóna, og skilað þeim.
Edison var þá að hefja framleiðslu
á þessu tæki.
Þegar Bondal var kominn heim
til New York, kvaddi hann góð-
kunningja sinn, Arthur Brisbane,
sér til hjálpar. Hann var þá rit-
stjóri við New York Evening Jour-
nal. Þegar hann varð þess vís, að
Tolstoy átti að fá tækið, krafðist
hann þess að honum yrði sent það
að gjöf.
Svo var honum sendur hljóðrit-
inn, og barst hann honum í hendur
4. janúar 1908. Tolstoy notaði hann
fyrst til þess að lesa inn á hann
bréf og stuttar greinar í bók sína
Tilgangur lesturs, en einnig til þess
að lesa inn á hann eitt af hinum
frægu ádeiluritum sínum. Tolstoy
bað einn af sínum nánustu vinum,
Vladimir Tchertkoff, að skrifa þeim
Edison og Brisbane þakkarbréf. En
vegna misskilnings skrifaði Tchert-
koff bréfið á eigin ábyrgð og setti
nafn sitt undir. Tolstoy skrifaði
Brisbane þá sjálfur 27. janúar 1908:
TOLSTOY 39
Kæri herra,
Vinur minn, herra V. Tchertkoff,
hefur samkvæmt beiðni minni
skrifað yður og herra Edison, en
samt finnst mér ég þurfa að skrifa
yður sjálfur og þakka yður fyrir
góðvild yðar og tjá herra Edison
þakkir mínar fyrir gjöfina. Hljóð-
ritinn er kominn til skila og í hvert
sinn sem ég nota hann minnist ég
yðar og herra Edisons.
Yðar einlægur,
Leo Tolstoy.
Einhvern veginn vildi svo til, að
Edison fékk ekki að vita hvað í
bréfinu stóð, og var sent bréf frá
skrifstofunni með fyrirspurn um
það hvort sendingin hefði komizt
til skila.
Tolstoy bað dóttur sína að svara
þegar í stað og var bréfið dagsett
1. marz 1908.
Kæri herra Edison,
Tchertkoff vinur minn hefur nú
þegar samkvæmt beiðni minni
skrifað yður til að þakka yður fyr-
ir hljóðritann, sem þér senduð mér
vinsamlega að gjöf. En vegna mis-
gánings var bréfið sett í póst án
þess að ég læsi það og skrifaði
undir, eins og ég hafði ætlað mér
að gera. En ég vil ekki að þér
haldið að ég kunni ekki að meta
gjöf yðar né vilji ekki þakka fyrir
hana. Og sendi ég yður nú þessar
línur til þess að endurtaka þakk-
læti mitt fyrir þessa vinsamlegu
hugulsemi. Nú nota ég alltaf hljóð-
ritann yðar þegar ég þarf að svara
bréfi, og því betur sem ég venst
honum, því meira gagn hef ég af
honum.
Eg vona að yður sé nú batnaður