Úrval - 01.10.1968, Blaðsíða 84

82
Japans, heldur er hún eitt af dýr-
mætum heimsmenningarinnar!"
sögðu menn. Kyoto var hlíft, og nú
ber þessi tólf hundruð ára gamla
borg með sér eitthvað af tign öld-
ungsins og eitthvað af gliti gamals
silfurs. Tókyo er Japönum hin ið-
andi athafnaborg nútímans. Kyoto
hin ilmandi fortíð; Tókyo er heil-
inn, Kyoto sál landsins.
„SKÝJUM EFRI“
Frægðaröld Kyoto hófst árið 794
e. Kr. Það var þá sem fimmtugasti
Japanskeisarinn, Kammu, afréð að
velja stjórn sinni fast aðsetur að
nýju. (Fram til 710, þegar Nara
varð höfuðborg, var ekki um fastan
samastað stjórnar og keisara að
ræða, heldur sátu þeir á ýmsum
stöðum, eftir því sem þeim sýndist
hverju sinni). Kammu kaus sér að
borgarstæði sléttlendi nokkurt milli
ávalra hæða, eitthvað fimmhundruð
kílómetra suðvestur af þeirri Tókyo
sem nú er, og tók síðan að byggja.
Á næstu ellefu hundruð árum ríktu
sjötíu og fjórir keisarar, allir af
sömu ætt, og prýddu þeir borgina
hver öðrum betur ásamt hinum
æðsta aðli ríkisins, með hverju dá-
semdarverkinu öðru fegurra. I
borginni eru ein 1400 Búddamust-
eri, ennfremur meir en 400 Shinto
— helgiskrín. Þar eru einnig fjöl-
margar skrauthallir, veglegir einka-
bústaðir oð garðar. Núna er Kyoto
þriðja stærsta borg Japans með
1.130.000 íbúa. En á blómaskeiði
sínu fyrir einum þúsund árum taldi
hún um tvær milljónir íbúa og mun
þá hafa verið fólksflesta borg á
jörðu.
ÚRVAL
Á gullöld Kyotoborgar tóku keis-
ari og háaðall smám saman upp sér-
staka iðkun hóglífis og samkvæm-
issiða. Aðalsmennirnir voru af al-
menningi kallaðir „hinir skýjum
efri“, en þessir menn sátu stundum
yfir því tímunum saman að velja
réttan kassa til að láta smágjöf í,
eða í það að finna þann lit, sem
bezt færi á pappírsblaði eða blek-
tegund. Einn var í hávegum hafð-
ur fyrir það að hann hafði fundið
upp „hundrað slcrefa-reykelsið“, en
ilmurinn af því hafði getað fundizt
í þeirri fjarlægð. Það var jafnvel
svo komið að hershöfðingjar og
stjórnmálamenn nutu ekki lengur
hinnar mestu virðingar, heldur
þeir aðalsmenn sem bezt kunnu að
leika á hljóðfæri, fóru með skáld-
skap af mestri list eða þeir sem
penslinum stýrðu. Meðal hirðfólks-
ins fóru mánaskinssamkvæmi að
tíðkast, þar sem tignir gestir sátu
yfir ilmandi vínum smádreypandi
allt fram til morguns, önduðu að
sér bezta reykelsisilmi og brugðu
fyrir sig skáldskap og annarri orð-
fimi. Líf þeirra streymdi fram í
sælli leiðslu og ein sú skemmtun
sem þeir fundu sér upp til að auka
á tilbreytni hinna náttlegu garð-
samkvæma, var að safna saman
ljósormum og sleppa þeim síðan
þúsundum saman út í rökkurloftið,
og helzt þessi siður enn í Kyoto.
Þessi arfleifð hefur gefið Kyoto
einhvern tígulegan þokka, sem enn
er ekki með öllu horfinn í hinu at-
hafnasama og umbrotasama Japan
nútímans. Handbragðið frá Kyoto,
svipurinn á því sem kom þaðan, og
jafnan var dáður og tekinn til fyr-