Úrval - 01.02.1978, Side 55

A MENNING OKKAR SÉR ENGA HLIDSTÆÐU?
53
á vissu stigi menningarþróunarinnar,
verður ekki hægt að stöðva fremur en
landnám nýs lands eða könnun
heimshafanna á tímum landafund-
anna miklu.
Af þessu leiðir að ótakmarkaður
vöxtur (útþensla) er eðlileg hegðun
að minnsta kosti sumu menningarlífi
utan jarðarinnar — „samtímalíf-
vera” okkar. Og ótakmörkuð út-
þensla beinist fyrst og fremst út í
geiminn og þá fyrst í stað að þróun
nálægustu hluta hans en síðar hinna
fjarlægari. Það er einmitt þetta
ástand, sem rússneski vísindamaður-
inn og frumkvöðull geimferða,
Konstantin Tsiolkovskí, sá fyrir
snemma á þessari öld.
Geimkönnunartímabilið hefur að-
eins staðið í 20 ár. Á þessum 20 árum
hefur þó verið leystur ótölulegur
fjöldi vísindalegra og tæknilegra
vandamála.
En það var aðeins upphafið. Nú er
röðin komin að margfalt stærri verk-
efnum. Hópur eðlisfræðinga og verk-
fræðinga við Princetonháskóla, undir
forystu prófessor O’Neil, hefur unnið
að þessháttar verkefni. Leggja þeir til
að byggð verði risastór geimnýlenda.
í fyrsta hluta áætlunarinnar er gert
ráð fyrir gerð geimstöðvar sem er 1.5
km í þvermál. Hún myndi rúma allt
að 10 þúsund manns og bjóða þeim
meiri þægindi en þeir geta notið hér
á jörðinni.
Áætlaður byggingarkostnaður er
21.400 milljarðar króna og líklegt er
að verkið taki 15-20 ár. Til saman-
burðar vil ég minna á að bandaríska
Apolloáætlunin, sem leysti það
vandamál að koma manni til tungls-
ins, kostaði nálega 6.420 milljarða
króna, en að árleg hernaðarútgjöld
Bandaríkjanna eru meira en áætlaður
byggingarkostnaður geimstöðvarinn-
ar. Því má bæta við, að stríðið í
Víetnam, sem stóð yfír í átta ár,
kostaði bandarísku þjóðina 27.870
milljarða króna.
Án tillits til þess, hvenær hafist
verður handa um fyrstu geimnýlend-
una, hefur hún grundvallarþýðingu
fyrir það mál, sem hér er til umræðu.
Hún mun sýna að mannkynið allt, en
ekki aðeins einstakar geimfarahetjur,
getur lifið utan jarðarinnar og unnið
skapandi starf sem mun gera
mönnunum kleift að forðast hættu-
ástand í framtíðinni. Nú er ríma-
áætlun slíkrar þróunar orðin mikil-
væg. Ef það tekur 15 ár að koma
Princetonáætluninni í verk, mun það
líklega taka ein 250 ár að gera geim-
nýlendu sem getur hýst 10 milljarða
manna.
Eftir um 1000 ára þróunarferil
mun þessi algerlega nýja menning
(menning 2) standa frammi fyrir
sama vandamáli og nú blasir við
menningu jarðarinnar (menningu 1):
Takmörkuðum auðlindum, samfara
mikilli þróunargetu. Viðleitni til þess
að vinna bug á þessum mótsögnum
mun óhjákvæmilega knýja menningu
2, með allri sinni gífurlegu tækni-
gem, til þess fyrst að þróa auðlindir