Félagstíðindi Stéttarsambands bænda - 01.11.1945, Blaðsíða 16
16
FÉLAGSTÍÐINDI
Félagsmál bænda erlendis
Félagsmálasamtök bænda víðs vegar um
heim skipast um tvær meginleiðir, annars
vegar upplýsingastarfsemina og hins vegar
hagfræðiatriðin.
Þau félagsmál, sem snerta upplýsinga-
starfsemi og leiðbeiningar, eiga oftast
hægfara þróun, trausta og mistakalitla.
Hin, sem snúast um lífsskilyrði og efna-
hagsatriði, eru jafnan meira eða minna
byltingum háð.
Félagsmálastarfsemin á þessu sviði er
aftur breytileg eftir því, hvort búskapur-
inn er rekinn á smábýlum eða um stórbú
er að ræða.
Þar sem smábýlabúskapurinn er ráð-
andi, er samtakamáttur bændanna sú stoð,
er ber uppi viðskipti þau, sem smábúnaði
er nauðsynlegur.
Sú leið, sem valin hefir verið til eflingar
samtakamætti smábænda í flestum lönd-
um Evrópu, er Samvinnufélagsskapurinn.
Þeir, sem hafa rannsakað afstöðu smá-
býlabúskaparins samanborið við stórbýlin,
telja tilveru hans mjög háða félagslegum
þáttum þeim, sem spunnir verða í sam-
vinnuhreyfingu vorra tíma.
Öflun lífsnauðsynja, og þó miklu frem-
ur sala framleiðslunnar, verður bezt skipu-
lögð með félagssamtökum. Þau hafa sér-
staklega mikla þýðingu, þegar um sölu
þeirra vara er að ræða, er eigi þola skamm-
vinna geymslu án þess að skemmast eða
eyðileggjast, en því er þannig varið með
helztu afurðir þær, er búfjárræktarbúskap-
urinn framleiðir.
Með samvinnu er smábændunum einnig
gert kleift að framleiða hráefni til ýmis
konar iðju. Bóndi með lítið bú og litla
framleiðslu getur aldrei skapað sjálfstæð-
an markað fyrir hana, en þegar margir
framleiða sams konar vörur, og hagnýting
þeirra og meðferð er eins hjá öllum, er
mörgum í félagi kleift að skapa markað,
með föstu verði fyrir ákveðinn gæðaflokk
ákveðinnar vöru.
Margra ára reynsla hefir sýnt það víða
um lönd, að samvinnufélagsskapur bænd-
anna hefir leyst ýmsa tekniska og fjár-
hagslega hnúta, sem einstaklingunum var
um megn að leysa. Því reynist það alls
staðar svo, að samvinnufélagsskapurinn
skapar öryggi í tilveru smábændanna.
í mánaðarriti því, sem alþjóða land-
búnaðarstofnunin gefur út, (International
Rewiew of Agriculture), hefir dr. G.
Costanzo safnað yfirliti um samvinnufé-
lags-verksvið bænda í nokkrum löndum,
og bendir hann meðal annars á, að þar sem
smábýlabúnaðurinn er útbreiddastur, sé
samvinnuhreyfingin sterkust.
í eftirfarandi er þetta sýnt með tölum
þannig: í Danmörku voru 7.296 samvinnu-
fyrirtæki árið 1940, en í þeim voru 1.896.
357 meðlimir. Af þessum hóp samvinnu-
fyrirtækja voru 1399 mjólkurbú, er tóku
á móti 91% af allri mjólkurframleiðslu
bænda.
Þá voru 10 smjörútflutningsfélög, 61
sláturhús, 1 eggjaútflutningsmiðstöð með
800 félög að baki, 18 útflutningsfélög með
stórgripaverzlun sem sérgrein, 2 sam-
vinnufélug um sölu á alifuglum slátruðum,
1 samvinnufélag um sölu á fræi, og þar að
auki koma þau félög er annast kaup og
sölu á áburði, vélum, cementi, kolum o. s.
frv. í stuttu máli sagt eru allar grein'ar,
sem á einn eða annann hátt snerta hags-
muni landbúnaðarins danska, tengdar
samvinnufélagsskapnum.
í Noregi er smábýlabúskapurinn einnig