Félagstíðindi Stéttarsambands bænda - 01.11.1945, Side 17
FÉLAGSTÍÐINDI
17
ríkjandi og samvinnhreyfingin mjög út-
breidd. í árslok 1940 voru þar 3.714 sam-
vinnufyrirtæki og meðlimatalan 466.367,
eða sem næst sjötti hver maöur í landinu
var í slíkum félagsskap. Af félögum þessum
voru 1.908 innkaupsfélög bænda, 664 rækt-
unarfélög, 464 mjólkurbú, 12 sláturhús,
441 eggjasölufélög og þar að auki komu
ýms önnur fyrirtæki, svo sem kartöflu-
mjölsverksmiðjur, samvinnufyrirtæki um
verksmiðjuiðnað fiskúrgangs og annað.
í Sviss voru 11.570 samvinnufélög við
árslok 1941. Að sjálfsögðu náðu þau til
fjölda margra greina, og var þeim skipað í
28 ólíka flokka, en af þeim eru talin starf-
andi á vegum landbúnaðarins: 254 inn-
kaupsfélög bænda, 696 félög um innkaup
á ýmsu til jarðyrkju, 1520 búfjárræktar-
félög, 376 sameignarfélög um landbúnað-
arvélar og verkfæri, 83 beitiræktarfélög,
63 tryggingarfélög fyrir búfé og 710 lán-
veitingaslofnanir landbúnaðarins.
Af öðrum löndum er ástæða til þess að
minnast á Rúmeníu, því að þar er sam-
vinnufélagsskapurinn útbreiddur mjög og
grípur inn í fjöldamörg hagsmunafyrir-
tæki og fjárhagslega afkomu bændanna.
Þar hafa samvinnufélögin unnið að skipt-
ingu lands, útvegað lán með betri skilyrð-
um en annars urðu fengin, unnið að frum-
atriðum jarðyrkju, stutt sameign verkfæra
og véla, gengizt fyrir samvinnu í daglegum
störfum búnaðar og loks selt framleiðslu
bændanna í kaupfélögum.
Samvinnuhreyfing bændanna í öðrum
löndum, þar sem smábýlabúskapur er rek-
inn, er stofnuð og starfrækt á svipuðum
grundvelli og nær til hinna sömu greina
og frá er greint í ofantöldum löndum.
Þess er vert að geta, að yfirleitt hefir
þessi félagsskapur bændanna verið viður-
kenndur af landsstjórnum þeirra landa,
sem um er að ræða, enda hefir árangurinn
Vinnulaun við landbúnaðar-
störf
Stærsti liðurinn á framleiðslukostnaðar-
reikningi landbúnaðarvaranna er vinnu-
launin. Þess vegna hefir það mjög mikla
þýðingu, að hagnýting vinnunnar í þágu
framleiðslunnar, eða annarra heimilis-
starfa sé svo fullkomin sem kostur er á
Af sömu ástæðum er það og óhjákvæmi-
legt, að þegar vinnulaunin eru miklum
breytingum háð hlýtur verð framleiðsl-
unnar að hreyfast að sama skapi. Eins og
sakir standa nú, þegar vinnulaunin eru
svo há sem raun er á, er eðlilegt að land-
búnaðarvörurnar komist í hátt verð.
Upplýsingar um verð á landbúnaðar-
vinnu hér á landi eru því miður tilfinnan-
lega takmarkaðar. Stafar þetta af ýmsum
ástæðum og þá ekki sízt af því, að þegar
flestir eru orðnir einyrkjar eins og nú er
algengast, fer minnkandi hópur þess fólks,
karla og kvenna, sem ræður sig til land-
búnaðarstarfa fyrir ákveðið kaup á viku
eða mánuði.
Samkvæmt ráðstöfunum þeim, er gerðar
voru 1943 um útreikninga vísitölu landbún-
aðarins, var þá svo til ætlast, að aflað yrði
hinna ábyggilegustu upplýsinga, sem
fengnar yrðu um kaupgjald, og hefir töl-
um um þetta efni verið safnað á hverju
af slíkri félagsstarfsemi verið ótvíræður.
Máttur samtakanna á samvinnugrund-
velli hefir hvergi verið notaður til kúgunar
eða ofbeldis, en eigi að síður hefir þróun
hans valdið verulegum breytingum á lífs-
háttum og menningu þjóðanna og alltaf
á þann veg að breyta frumstæðum aðferð-
um og fátækt í nútíma horf og bætt lífs-
skilyrði.