Félagstíðindi Stéttarsambands bænda - 01.11.1945, Qupperneq 22

22
FÉLAGSTÍÐINDI
Hagnýting mysunnar
Með aukinni mjólkurframleiðslu er og
verður það markmiðið fyrir okkur að hag-
nýta rjómann til smjörgerðar og undan-
rennuna til skyrframleiðslu.
Bæði smjörið og skyrið er meðal hinna
verðmætustu lífsnauðsynja, er fengin verða
til næringar mannkyninu.
Þegar búið er að vinna þessar tvær teg-
undir úr mjólkinni, er mysan eftir, en í
henni felast einnig veruleg verðmæti, eða
svo mikil, að sjálfsagt er að hagnýta hana
á einhvern hátt.
í löndum þeim, er hafa mikla mjólkur-
framleiðslu, miðað við íbúatölu, hefir það
oft valdið heilabrotum, hvað gera skyldi
við alla mysuna.
Þannig getur og farið hjá okkur, og er
því ástæða til að grennslast um, hvað
aðrir gera við hana.
Mysu má nota til fóðurs, og hún er ágætt
fóður. Er fóðurgildi hennar talið það mikið,
að 12 kg mysa jafnist á við 1 kg af korni.
Væri því ekki óhugsanleg leið, að bændur
fengju mjólkurbrúsana fulla af mysu heim
frá mjólkurbúunum. Á hinn bóginn geta,
ýms vandkvæði verið þessu til hindrunar,
meðal annars t. d. að sé flutningskostnaður
reiknaður svo nokkru nemi, kemur það
hart niður á fóðurgildinu, því meiri hluti
mysunnar er vatn, sem ekki hefir neitt
næringargildi, og auðvitað verður ekki
komizt hjá að flytja með.
Úr mysunni má búa til mysuost, og er
það gert bæði hér á landi og annars stað-
ar.
Þá eru ýmsar aðrar leiðir, sem próf-
aðar hafa verið til hagnýtingar mys-
unnar. Má í því sambandi nefna, að er-
lendis hafa menn prófað að eima meira
eða minna af vatninu úr mysunni og nota
síðan hinn sírópskennda vökva til brauð-
gerðar. Þetta hefir þó hingað til reynzt
lítt arðbær aðferð.
Mjólkursykur unninn úr mysu er í stórum
stíl notaður sem fylliefni við lyfjagerð,
Tilraunir fara nú fram í Svíþjóð viðvíkj-
andi eiming mysunnar og hagnýting mysu-
síróps, sem blandað er í klíð og notað sem
fóður handa búfé. Virðist þessi aðferð til-
tölulega hagkvæm, því að á þennan hátt
er hægt að geyma hina miklu mysufram-
leiðslu sumarsins og nota hana til vetrar-
forða.
Þá hafa Svíar á ferðinni umfangsmiklar
rannsóknir með tilbúning svaladrykkja og
vinnulaunin höfð sem mælikvarði, ætti
verðskráning dilkakjöts í heilum kroppum
að vera í kring um 8 kr. á kg. (verðskrán-
ing á svínakjöti hefir verið 2,72, en er
lækkuð eftir 1. október niður í 2,59 á slátur-
húsum samvinnufélaganna dönsku).
Ef litið er á útsöluverðið er samanburð-
urinn erfiðari. En kaup neytendanna og
um leið kaupgeta þeirra, miðað við kjöt-
verðið, er eiginlega sá samanburður, sem
telja má heilbrigðastan.
Það mun hafa verið svo síðastliðin ár
og er enn, að til þess að afla sér hvers
kílógramms af kjöti i bæjunum, hafi
danskur verkamaður (ekki faglærður) orð-
ið að vinna um iy2 stund, en faglærði mað-
urinn fimm stundarfjórðunga; en kaupið
var miðað við taxta verkalýðsfélaganna.
Miðað við það kaup, sem ríkjandi er hér,
og kjötverðið, eins og það er nú, ættu fjár-
hagsástæður bæjarbúans íslenzka að leyfa
mun meiri kjötneyzlu en stéttarbróðir
hans í Danmörku hefir efni á að veita sér.