Úrval - 01.04.1983, Blaðsíða 23

HANNKAFAR íSÖGUNA
21
mætir. Þá hafði hann einnig fengið
nær hálft tonn af brotum úr um eitt
þúsund öðrum hlutum og allt hafði
þetta verið grafið undir 180 cm þykku
lagi af piparkornum.
Þessi fundur var engin tilviljun
heldur árangur af umfangsmiklum
rannsóknum sem höfðu leitt Sténuit
á einmitt þennan stað. Hann hafði
verið á höttunum eftir þessum fjár-
sjóði 1 tíu ár. Sténuit er neðansjávar-
fornleifafræðingur sem leitar uppi
skipsflök og grefur eftir verðmætum
sem 1 þeim kunna að vera. Postulínið
var hluti mikils farms, meðal annars
krydds og annarra verðmæta frá
Austurlöndum, sem hollenska
Austur-Indíafarið White Lion hafði
verið með innanborðs þegar því var
sökkt af tveimur portúgölskum
skipum sem White Lion hafði áður
gert tilraun til að ráðast á þegar skipið
var á heimleið frá Jövu fyrir nær
fjórum öldum.
Sténuit hefur fundið og leitað í 11
skipsflökum sem eru jafnmerkileg og
White Lion og auk þess í heilli tylft
annarra skipsflaka sem ekki er' hægt
að telja eins merkileg. Hann hefur
fundið hundruð punda af gulli og
silfri en samt sem áður er það sögu-
legt gildi funda hans sem mestu máli
skiptir. Fundirnir teljast meðal þeirra
merkilegustu sem sögur fara af á sviði
neðansjávarfornleifafræðinnar síðasta
áratuginn. Sténuit hefur lagt sig sér-
staklega eftir því að leita að kaup-
förum sem sigldu um úthöfin á síðari
hluti miðaldanna, milli Evrópu og
Austurlanda. Hann var einn sá fyrsti
sem kafaði niður í Iskalt og hættulegt
Norður-Atlantshafið og í Norðursjón-
um.
Þegar Sténuit var 17 ára og
stundaði nám í stjórnvísindum í
Brússel, heimaborg sinni, las hann
bók sem sagði frá 463 skiptöpum , ,og
í öllum skipunum átti að hafa verið
mikið af verðmætum”. Hann var
áhugamaður um hellarannsóknir og
hafði lært köfun í þeim tilgangi að
geta rannsakað ár sem renna undir
yfirborði jarðarinnar. Nú fór hann að
láta sig dreyma. Nær ein milljón
skipa hefur sokkið við Evrópu á síð-
ustu fimm öldum og mörg þessara
skipa höfðu flutt bæði gull og silfur.
Eftir margra mánaða rannsóknir í
Konungsbókhlöðunni í Brússel
komst Sténuit að þeirri niðurstöðu að
fýsilegast — og um leið auðveldast —
yrði að leita fjársjóða í 14 skipum úr
flota de la Flata, spænska silfur-
flotanum. Skipin höfðu sokkið árið
1702 í Vigo-flóa í Galisíu þegar þau
voru á leið heim til Spánar frá Vestur-
Indíum. Sténuit lagði námið á
hilluna og hélt til Spánar.
I Vigo fann hann ekkert nema brak
ur skipsskrokkum. Þar sem hann
hafði ekki þann tækjabúnað sem til
þurfti gat hann ekki hreinsað í burtu
öll þau tonn af sandi sem huldi
verðmætan farm skipanna. Hann var
búinn að eyða öllu sparifé sínu og
fékk sér því vinnu árið 1962 við rann-
sóknir á leifum fornra grískra galeiða
sem sökkt hafði verið í Miðjarðarhaf-