Úrval - 01.04.1983, Síða 32

30
ÚRVAL
sínar en hann græddi á þeim. Hund-
eltur af lánardrottnum varð hann að
finna sér ,,kassastykki” og það gerði
hann árið 1858 með Orfeusi í undir-
heimum sem var skopstæling á grísku
sögunni um Orfeus. Offenbach
samdi snilldarlega tónlist við fyndinn
texta Halévys. Hann flutti líka can-
can-dansinn út af subbulegum
búlum og upp á. leiksviðið í París þar
sem hann sló í gegn.
Sýningarnar á Orfeusi urðu 228,
sem var met á þeim tíma, og velta
Bouffes varð næstum hálf milljón
franka 1859- Árið eftir varð
Offenbach franskur þegn samkvæmt
sérlegri tilskipun keisarans og þar sem
hann var um stundarsakir ekki skuld-
um vafínn byggði hann sér sumarhús,
Villa Orfeus, við Étretat á strönd
Normandy. Þar fannst honum gott
að hvíla sig ásamt konu sinni, börn-
um og fjölda vina.
En hvíldin varð aldrei löng. Hann
setti upp ný verk með stuttu millibili
— þrjú árið 1859, fjögur árið 1860 og
fimm 1861. Áhorfendur flykktust að
til að horfa á ýkta skopstælingu eigin
þjóðfélags og til að hlýða á dillandi
ný lög hans.
Tónlistin hans var alls staðar leikin
— á píanó í gylltum sölum, við
hirðina, á sveitaböllum og af lúðra-
sveitum. Gagnrýnandi 1 París sagði:
„Offenbach semur þrjá valsa fyrir há-
degi, mazúrka eftir kvöldmat og fjóra
polka á milli mála. ”
Til að halda þessum afköstum lét
hann setja skrifborð í hestvagninn
sinn svo hann gæti farið yfir nótur á
leiðinni á æfíngar. ,,Ég hef einn
hræðilegan löst,” skrifaði hann vini
sínum, ,,ég get ekki hætt að vinna.
Það er leitt vegna þeirra sem líkar
ekki við lögin mín því að ég held
áreiðanlega áfram að semja fram í
rauðan dauðann.”
Halévy skildi eftir sig ljóslifandi
mynd af Offenbach að störfum:
„Hann skrifaði mjög hratt. Og við
og við lék hann nokkrar nótur með
vinstri hendinni á píanóið til þess að
finna einhverja samhljóma. Börnin
hans voru á vappi í kringum hann,
léku sér, hlógu og sungu. Vinir og
samstarfsmenn komu í heimsókn og
hann talaði, sagði sögur og brandara,
en hægri höndin hélt alltaf áfram að
skrifa.
Óhemjuleg vinnusemi Offenbachs
jók á heilsuleysi hans. Hann var
hrjáður af gigt. Þunnir lokkarnir og
horaður líkaminn urðu efni í margar
skopmyndir. Það var ótrúlegt að hann
skyidi samt semja 15 óperettur á ár-
unum 1864—1866.
Árið 1867 setti hann Stórhertoga-
ynjuna af Gerolstein upp, verkið var
um innantóma hirð og reigings-
lega hermennsku í ímynduðu
þýsku furstadæmi. Þegar prússneski
kanslarinn Otto von Bismarck var í
París og sá Stórhertogaynjuna sagði
hann ánægður: „Þetta er alveg rétt
lýsing,” svo bætti hann við: „Við
ætlum að losa okkur við Gerolstein-
ana.” Áætlun Bismarcks um sam-
einingu Þýskalands leiddi til styrjald-