Úrval - 01.04.1983, Qupperneq 65

SÓLIN ÍNÝJU LJÓSI
hann nefndi miðalda-hámarkið.
Alls fann Eddy 12 aðalsveiflur í
fjölda sólbletta á síðustu 5000 árum.
Þar með var þá talið hámark sem á að
hafa verið um það leyti sem Jesús
fæddist. í hvert sinn mátti greina
verulegar breytingar á veðurfarinu á
hnettinum.
Á lágmarks-tímabilinu voru veturí
Evrópu óhemju kaldir. Veður-
fræðingar nefna þann tíma ísöld hina
minni. Þá lagði Thames-á hvað eftir
annað og sömuleiðis Rio Grande í
Norður-Ameríku.
Miðalda-hámarkinu fylgdi á hinn
bóginn methiti í Evrópu og mann-
fjölgun varð geysileg á Norðurlönd-
um. Víkingarnir lögðu undir sig
tempruð landsvæði sem þeir nefndu
Grænland og Vínland — en 1 dag eru
þetta köld landsvæði á Grænlandi og
líklega í Nova Scotia. Á öðrum
þessum stað hefur land verið grænt
og grasi gróið en á hinum hefur vín-
viður vaxið villtur.
Þessu næst fór Eddy að rannsaka
okkar eigin tíma. Karbon 14 í ár-
hringum trjánna sýnir að við höfum
lifað á hámarkstíma þegar óvenju
mikið hefur verið um sólbletti á sól-
inni. Það sem við teljum því eðlilegan
hita er þvert á móti óeðlilega mikil
hlýindi. Á þessari góðviðrisöld hefur
matvælaframleiðsla verið næg og af
því hefur leitt að mannfjölgun hefur
orðið mikil á jörðinni. íbúum jarðar-
innar hefur fjölgað úr 1000 milljón-
um í 4500 milljónir. Hvað á svo eftir
að gerast þegar sólin fer aftur að
63
hegða sér á þann hátt sem henni er
eðlilegur og tekur að kólna? Ef dæma
má af sögunni hafa hlýindatímabilin
venjulega verið heldur stutt og þau
hafa fengið snöggan endi.
Dimmt er framundan
Rannsóknir Eddys hafa orðið til
þess að áhyggjur manna hafa aukist.
Er sólin okkar að dragast hraðar sam-
an heldur en vísindamenn höfðu talið
að hún myndi gera og svo að hún
muni brenna upp á 15 milljónum
ára? Eddy heldur því fram að sam-
drátturinn geti verið merki um hæg-
fara en kraftmikinn titring — það er
þegar hið óhemjumikla þyngdarafl
sólarinnar veldur tlmabundnum sam-
drætti í ummáli hennar. Af því gæti
leitt að birtan sem frá henni stafar
verði mismunandi mikil. Hann held-
ur að þessi síbreytileiki 1 samdrætti
sólarinnar beri einnig vitni um hve
stjarnan okkar er margbreytileg.
Ef tilgátur Eddys eru réttar getur
verið að orka sólarinnar stafi ekki
aðeins af samruna atómanna heldur
einnig af umbrotum á ytra borði
hennar. Inni í sólinni gengur mikið á
og þar myndast miklir rafstraumar
sem leita út á við eins og loftbólur.
Þar sem rafstraumur flæðir skapast
rafsegulsvið. Vísindamenn hafa getið
sér þess til að þessi segulsvið myndi
nokkurs konar segulgöng og eftir
þeim flæði elektrónurnar. Þegar
segulgöngin hafa náð upp eða út á
yfirborð sólarinnar myndast sól-
blettir.