Upp í vindinn - 01.05.2018, Page 82

liðsins á Islandi. Jarðvegsmengun hefur einnig fundist við gömul
slippsvæði og annan iðnað af svipuðum toga.
i-ireinsun jarðvegs
hfnaskolum
hinangrun
Brennsla
Hreinsun fer eftir eðli og umfangi mengunar en markmiðið er að
jarðvegur verði skaðlaus heilsu manna og dýra. Helstu leiðir eru eftir-
farandi en hér er aðeins fjallað lauslega um hverja aðferð fyrir sig;
• Efnaskolun
• Einangrun
• Brennsla
• Lífhreinsun
Efnaskolun gengur út á að breyta efnaferlum í jarðvegi með því að
hafa áhrif á efnaeiginleika jarðvegsins. Sem dæmi má nefna að
algengt er að mengaður jarðvegur af þungmálmum sé kalkaður til
að hækka sýrugildi (pH) hans. Við hækkun pH mynda margir
þungmálmar torleyst hýdróxíðsambönd sem fastbinda málma á
yfirborði jarðvegsagna. Þetta kemur í veg fyrir útskolun þeirra úr
jarðvegi í grunnvatn eða upptöku þeirra í plöntur. Við þetta minnka
eituráhrif þungmálma snarlega. Einnig hafa verið notaðar sýrur og
lífræn leysiefni. Efnaskolun er notuð ef um stórt svæði er að ræða og
erfitt er að flytja eða einangra mengaðan jarðveg. Efnaskolun er
kostnaðarsöm og flókin aðferð og getur valdið aukinni mengun ef
ekki tekst vel til. Henni er því oftar en ekki sleppt. Þessi aðferð hefur
ekki verið notuð svo vitað sé á íslandi.
Þegar jarðvegur telst verulega mengaður og efnaskolun eða
flutningur jarðvegs telst ekki svara kostnaði er einangrun notuð.
Þessi aðferð gengur út á að búa þannig um jarðveginn að hvorki
útskolun efna eða uppgufun úr jarðvegi geti átt sér stað. Einnig er
komið í veg fyrir að loftborin mengun geti átt sér stað með því að
koma í veg fyrir fok mengaðra jarðvegsagna með því að loka
jarðveginum með dúk eða gróðurhulu. Alla jafna er best að
meðhöndla jarðveginn á sama svæði og hann finnst þar sem það
getur verið varasamt að flytja mengunina frá einum stað til annars.
Ef um byggingarsvæði er að ræða hefur svo dæmi sé tekið reynst
vel að nýtagamla húsgrunna á svæðinu. Steyptur grunnurinn kemur
í veg fyrir útskolun eiturefna úr jarðveginum. Slík aðferð getur verið
hagkvæm og hefur verið notuð þó nokkuð hér á landi.
Þegar hvorki efnaskolun eða einangrun kemur til greina vegna
aðstæðna eða umfangs og eðli mengunar er jarðvegurinn fluttur í
sorpbrennslustöð. Við bruna situr í raun ekkert eftir annað en
...upp í'vindinn
82