Gerpir - 01.07.1947, Blaðsíða 9

Gerpir - 01.07.1947, Blaðsíða 9
maður. En tilraun hans til uppreisnar misheppnast og hann flýr til Egipta- lands. Þegar Salomon konungur deyr eftir fjörutíu ára stjórnartíð senda hinar ó- ánægðu ættkvíslir í skyndingu eftir Jeróbóam. Hann hverfur heim og gerist foringi andstöðuflokks konungsættar- innar. Hann reynir að ná samningum við Rehabeam eftirmann Salomons um það, að oki því er faðir hans lagði á landslýð- inn verði aflétt. En Rehabeam konungur vísar þessari kröfu á bug af dæma- fáu drembilæti og heimsku. Teningun- um er kastað og Jeróbóam og fylgjend- ur hans, hinar 10 ættkvíslir, svara kon- ungi með þeim orðum sem tilfærð eru í upphafi greinar þessarar. Jeróbóam stofnar nú nýtt sjálfstætt ríki úr hin- um 10 ættkvíslum sem honum fylgja að málum. Hann er hygginn maður og stjórnvitur. Til þess að koma í veg fyrir að þegnar hans haldi áfram að skoða Jerúsalem sem andlegan höfuðstað sinn og fari þangað til þess að færa guði sín- um fórnir, setur hann upp tvo gullkálfa sinn á hvorum enda landsins, og fyrir- skipar þegnum sínum að dýrka þá sem þann guð, er leiddi þá út úr Egiptalandi. Það er athyglisvert að hann skyldi hafa gullkálfana tvo, og að hvorugur þeirra var í aðsetursborg hans. En við nánari athugun sýnir þetta mikla stjórnvizku. Hann hefir ekki ætlað sér og sinni ætt, að stranda á sama skeri og konungsætt Davíðs. Jeróbóam virðist fyrstur allra stjórnenda hafa uppgötvað, hve skaðlegt það er þjóðhagslega, að láta stjórnarað- setursborgir vaxa um of á kostnað ann- ara borga og landshluta. Hann stofnaði því tvær trúarlegar miðstöðvar í landi sínu að því er virtist meðfram til þess að vega upp á móti áhrifavaldj höfuð- borgar sinnar, og verður í því sambandi að hafa í huga að ríki Jeróbóams, sem nú nefndist Israelsríki, var lítið land að víðáttu, en hefir verið allþéttbýlt á hans dögum. Lengra þarf ekki að rekja sögu ísra- elsmanna. Ríki þeirra Davíðs og Salo- mons hafði nú klofnað í tvennt, og vai' ekki lengur þjóðríki, og allur möguleiki til stórveldisaðstöðu fokinn út í veður og vind. Smáríki þessi urðu fljótt handbendi stórvelda þeirra tíma, og voru að lokum lögð í rústir af hinum austrænu herveld- um, Assyriumönnum og Babyloniu- mönnum. Allar hinar glæsilegu og rambyggilegu stórbyggingar Salomons voru rifnar til grunna af erlendum sig- urvegurum. Þessi raunalega þjóðarsaga er flestum slíkum sögum merkilegri og lærdómsríkari. Hún sýnir greinilega tvennt. Fyrst það, hve hættulegt það er fyrir sjálfstæði og velferð þjóðríkis ef ofvöxtur hleypur í höfuðborg þess, svo sem gerðist með Jerúsalem á dögum Salomons. Og svo hitt sem ekki er ó- merkara, að þau mannvirki, sem reist eru með nauðungarvinnu eða fyrir mið- ur vel fengið fé, misfarast oft váveif- lega. Til þess eru vítin að varast þau. En víkjum nú sögunni hingað norður á hala veraldar, eins og það er stund- um orðað, þó að slíkt orðalag eigi nú að vísu ekki rétt á sér lengur. Það er raunar langt til Islands bæði í tíma og rúmi frá landi þeirra Davíðs og Salo- mons, en þó eru sum atriði í stjórnmála- og félagsþróun íslenzku þjóðarinnar á 19. og 20. öld furðulega lik hliðstæðum þjóðfélagsfyrirbrigðum með Israels- mönnum á rikisárum nefndra konunga. Auðvitað dettur mér ekki til hugar að hér sé um algerðar hliðstæður að ræða, 7

x

Gerpir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Gerpir
https://timarit.is/publication/1970

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.