Goðasteinn - 01.09.2010, Síða 67

65
Goðasteinn 2010
Stundum voru karlmenn í vegavinnu á vorin ef að endurbæta þurfti eða
leggja sveita- eða sýsluvegi.
Ég var orðin stálpuð þegar ég sá bíl tilsýndar í fyrsta sinn. Það var svokölluð
drossía eða fólksbíll. Ég var orðin 12 ára gömul þegar ég kom í fyrsta sinn upp
í bíl.
Túngarðar og áveitugarðar eða vatnsgarðar voru lagfærðir á vorin. Einnig
girðingar og annað þess háttar sem þurfti lagfæringar við. Torfskurður var
erfitt verk og sóðalegt því að víða var blautt í mýrinni. Valinn var hentugur
staður og síðan var skorið af kunnáttu. Stundum þurfti að skera reiðingstorf og
var það vandasamara. Þá þurfti að vanda vel til þess staðar sem skorið var á.
Þegar búið var að skera torfið var það flutt blautt heim á hestum síðan var það
þurrkað og verkað einhvers staðar á hentugum túnbletti. Eitt af því sem athuga
þurfti fyrir slátt var að öll amboð væru í lagi, t.d. orf og hrífur. Reipi höfðu
gjarnan verið yfirfarin um veturinn.
Túnsláttur hófst venjulega upp úr 10. júlí. Fór það þó eðlilega nokkuð eftir
sprettu og tíðarfari. Stundum gat það dregist þar til upp úr miðjum júlímánuði.
Bæði tún og engjar voru slegin með orfi. Fyrst var venja að slá skák heima við
bæ. Þegar menn voru farnir að slá var sagt að þessi eða hinn væri farinn að
bera niður. Einstöku menn áttu sláttuvélar þegar ég man fyrst eftir. Hygg ég að
þær hafi fremur verið notaðar á engjum.
Víða voru tún nokkuð þýfð á þessum árum. Túnasléttur voru helst smáskákir
sem skorið hafði verið ofan af með sléttuspaða. Þó að sveitin mín væri yfirleitt
flatlend voru túnin í Hildisey, einkum vesturbæjartúnið, ekki flatt yfirferðar.
Í því voru brattar brekkur sem erfitt var að slá og það varð að gera með fullri
gát. Þessar brekkur reyndust síðar ekki véltækar. Í túninu voru tvö örnefni sem
ég vil minnast á. Annað var svokallaður Leynir sem var lítil dalkvos nógu
djúp til þess að ekki sást til manna eða skepna heiman af hlaði ef að þær voru
í Leyninum. Hitt var svonefndur Dalbyrðingur. Það var grunn aflíðandi lægð
eða laut uppi á hátúni. Einhver gat sér þess til að þar mundi landnámsmaður
grafinn með skipi sínu. Það sem styddi þá kenningu væri að byrðingur væri
heiti á skipi. Hildisey er ein af þremur landnámsjörðum í Landeyjum og hefur
sennilega verið í byggð frá upphafi landnáms.
Ég vandist vandvirkni við heyskap. Þegar slegið var átti ekki að skilja eftir
grastoppa. Sama gilti um rakstur. Það átti alls ekki að skilja eftir dreif þegar
rakað var. Hver tugga var dýrmæt, því að mikið var fyrir henni haft sagði
eldra fólkið oft. Hún gat komið sér vel ef harðnaði í ári. Margt var handtakið
við heyskapinn þegar ekki var vélvæðingin. Flekkir voru oft stórir á túnum
sérstaklega þegar spretta var góð. Það var oft mesta púl að snúa töðunni (rifja)