Skógræktarritið - 15.10.2019, Side 30

SKÓGRÆKTARRITIÐ 201928
Bæjarstaðaúrvali virðist um leið hafa leitt
til aukins ryðþols. Sama er þó ekki hægt að
segja um þol gagnvart nýju skaðvöldunum
birkikembu og birkiþélu, sem voru reyndar
ekki komnar til landsins þegar úrvalið
fór fram. Tíminn mun leiða í ljós hvort
hægt verði að auka þol gagnvart nýjum
skaðvöldum með kynbótum.
Heimildir
1. Dooley, H.L. 1984. Temperature effects on germination of
uredospores of Melampsoridium betulinum and on rust develop-
ment. Plant Dis., 65: 686-688.
2. Guðmundur Halldórsson, Bjarni D. Sigurðsson, Brynja Hrafnkels-
dóttir, Edda S. Oddsdóttir, Ólafur Eggertsson & Erling Ólafsson.
2013. New arthropod herbivores on trees and shrubs in Iceland
and changes in pest dynamics: A review. ICEL. AGRIC. SCI. 26
(2013): 69-84.
3. Halldór Sverrisson og Edda Sigurdís Oddsdóttir. 2008.
Skaðvaldar í skógi árið 2007. Ársskýrsla 2007. Skógrækt ríkisins.
Bls. 38-40.
4. Halldór Sverrisson. 2015. Viðtal á skogur.is. Af vefsíðu
16.09.2019: https://www.skogur.is/is/um-skograektina/frettir-og-
-vidburdir/frettir-og-pistlar/kalda-vorid-baelir-skadvaldana.
5. Helander, M., Vuorinen, P., Saikkonen, K., & Lappalainen, J.
1998. Evidence for resistance of mountain birch (Betula pubescens
ssp. czerepanovii) to birch rust (Melampsoridium betulinum).
Mycological Research, 102 (1): 63-66.
6. Helgi Hallgrímsson, Guðmundur Halldórsson, Bjarki Þ.
Kjartansson, og Lárus Heiðarsson. 2006. Birkidauðinn á Austur-
landi 2005. Skógræktarritið 2006 (2): 46-55.
7. Helgi Hallgrímsson. 2010. Sveppabókin: Íslenskir sveppir og
sveppafræði. Skrudda. 632 bls.
8. Pautassoa, M., Aasb, G., Quelozc, V. & Holdenriederc, O. 2013.
European ash (Fraxinus excelsior) dieback – A conservation
biology challenge. Biological Conservation, 158: 37-49.
9. RÚV. 2014. Skógardauði í Skyndidal – myndir. Af vefsíðu
23.09.2019: https://www.ruv.is/frett/skogardaudi-i-skyndidal-myndir.
10. Sinclair, W.A. & Lyon, H.L. 2005. Diseases of trees and Shrubs.
Cornell University Press, Ithaca & London. 660 bls.
Höfundur: ÞRÖSTUR EYSTEINSSON
trjánna, enda er birki lífseigt og duglegt að
endurnýja sig ef það fær næði til. En hvað
ef það fær ekki næði til? Hvað ef samsafn
skaðvalda verður svo afgerandi að birkið nái
ekki að endurnýja sig eftir áföll? Þá vitum
við líka nákvæmlega hvað gerist: Þá eyðast
skógar og koma ekki aftur nema á löngum
tíma og með miklum erfiðismunum. Tveir
skógar á sunnanverðum Austfjörðum sem
svipað urðu úti og Egilsstaðaskógur eru ekki
að endurnýja sig jafn vel því þeir eru ekki
friðaðir fyrir sauðfjárbeit og teinungurinn
nær ekki að vaxa.9 Við framkölluðum líka
þessa útkomu með búfjárbeit hér á öldum
áður og reyndar fram til dagsins í dag á
stöku stað.
Spurningin er þá hvort við getum gert
eitthvað til að draga úr hættunni á að
skógar eyðist vegna röskunar andrúms-
loftsins, breyttrar hegðunar gamalla
skaðvalda og innflutnings nýrra. Sú leið
sem mér sýnist líklegust til að duga fyrir
náttúruskóga á Íslandi er að stuðla að meiri
útbreiðslu þeirra og ekki síst í meiri hæð
yfir sjávarmáli en nú er almennt raunin.
Þar eru sumur styttri en á láglendi og
aðstæður fyrir birkiryð því verri. Þar er
einnig kaldara að vetrarlagi, en frosthörkur
eru einna gagnlegastar við að halda ýmsum
skordýrastofnum í skefjum. Nú þegar
ættum við að vera að einbeita okkur að því
að koma birkiskógum til í 300-600 m hæð
yfir sjávarmáli og svo fara enn hærra eftir
því sem hlýnar.
Önnur útkoma aukinnar útbreiðslu
birkiskóga er að í fjölgun felst uppstokkun
erfðaefnis og líkur aukast á því að til verði
arfgerðir sem þola hið nýja álag. Aðlögun
felst í þróun og fjölgun með kynæxlun er
drifkraftur þróunar. Að sjá til þess að birki
geti fjölgað sér og breiðst út er það sem við
getum helst gert til að stuðla að því að það
aðlagist nýjum tegundum álags.
Á sumum tegundum álags getum við
einnig tekið með kynbótum. Það vill svo
heppilega til að valið sem fylgdi bæði
þróun yrkisins Emblu og hinu svo kallaða
10. mynd. Í Egilsstaðaskógi var birki grátt leikið af
tígulvefara nokkur ár í röð frá 2003 til 2006. Mörg tré
drápust og hafa síðan verið að falla. Ef ekki væri fyrir
blæöspina væri skógurinn á þessum stað allur fallinn.
Mynd: ÞE
Toyota Kauptúni
Kauptúni 6
Toyota Akureyri
Baldursnesi 1
Toyota Reykjanesbæ
Njarðarbraut 19
Toyota Selfossi
Fossnesi 14
Bíllinn í þessari auglýsingu endurspeglar ekki endilega þann búnað sem tilgreindur er. Fyrirvari við 7 ára ábyrgð: Ökutækinu skal
viðhaldið samkvæmt vörulýsingu og leiðbeiningum framleiðandans og ber eigandi kostnaðinn við slíkt viðhald. Sé það ekki gert
getur það valdið ógildingu ábyrgðar varðandi hluti sem þarfnast viðhalds. Gildir eingöngu um bíla sem fluttir eru inn af Toyota á
Íslandi ehf. Birt með fyrirvara um villur.
Invincible 33” breytingapakki að verðmæti 700.000 kr. fylgir
Hilux er ódrepandi harðjaxl og með 33” breytingu eruð þið ósigrandi saman. Hilux Invincible kemur
þér þangað sem þig langar, hvort sem það er leiðangur upp til fjalla, næsti veiðitúr eða bara að komast
aðeins út fyrir borgina til að ná andanum. Hilux Invincible aukahlutapakki: 33” breyting, hlíf undir
framstuðara, gluggavindhlífar, króm á afturljós og Invincible-merki.
2019
Þegar haustið kallar á þig. Hilux Invincible