Skógræktarritið - 15.10.2019, Blaðsíða 35

SKÓGRÆKTARRITIÐ 2019 33
að aldamótunum 1900 tíðkuðst fráfærur
og seljabúskapur sem hverfur smámsaman
eftir því sem tímar líða enda mannaflsfrek.
En vaxandi ánauð á afréttum landsmanna
hlaut að veikja mjög vistkerfi hálendisins
og hálendisbrúnarinnar. Og öll vinnan til
sveita var lengi vel mjög mannfrek eins og
nú mun koma í ljós.
Lítum aðeins í ritið Sunnlenskar byggðir
en í fyrsta bindinu sem kom út 1980 segir
um Biskupstungur:
Smölun afréttarins fer í stórum dráttum
þannig fram, að miðvikudaginn í 20. viku
sumars fara 28 leitarmenn í fyrstu leit.
Eru þeir í 7 daga og leita allt að girðingu
norðan Hveravalla undir stjórn fjallkóngs.
Fénu er síðan réttað í Tungnaréttum
miðvikudaginn í 21. viku. Eftirsafnsmenn,
9 að tölu, fara síðan í aðra leit oftast
daginn eftir réttirnar. Leita þeir að mestu
sama svæði og eru jafn lengi og fyrstasafns-
menn. Þrír leita samhliða þeim vesturhluta
framafréttar 2 síðustu dagana. Úr eftirsafni
börnin á Íslandi sofið yfir sumartímann
eftir að heimatúnin höfðu verið girt. Því
var lengi hugað meira að þeim möguleikum
sem afréttir hafa til að fóðra sauðfé og
jafnvel hross yfir sumartímann og friða þar
með heimalandið.
Lengi vel var ekki hugað að því hvort
meira væri tekið úr náttúrunni en hún gat
framleitt við þessar aðstæður. Bændur
voru uppteknir við eitthvað annað eins
og afurðaverð sem og hversu heimtur
af fjalli væru góðar að hausti. Líklegt
er að hér sé arfur frá þeim tíma þegar
sauðfjárbúskapur fór vaxandi í kjölfar
siðaskipta en þá urðu umtalsverðar
breytingar í búskaparháttum víða um land,
einkum þeirra jarða sem féllu undir danska
konunginn við upptöku klausturjarðanna.
Þá urðu skjótar breytingar þar sem horfið
var frá nautgriparækt og meiri áhersla
lögð á kvikfjárrækt. Það var því mikil
þörf á að koma þessari sístækkandi hjörð
sauðfjár landsmanna fyrir á afrétti. Fram
Landsáætlun
í skógrækt...
• skal unnin af sjö manna verkefnisstjórn sem skilar tillögu til ráðherra
• skal skipuð m.a. einum fulltrúa tilnefndum af Sambandi íslenskra sveitarfélaga
• verður stefnumótandi áætlun til tíu ára, uppfærð eigi sjaldnar en á fimm ára fresti
• verður útfærð með landshlutaáætlunum í samráði við hagsmunaaðila
• er vettvangur til samráðs um skóga, skógvernd og skógrækt í landinu
• tekur tillit til náttúruverndar, minjaverndar, landslags og fleiri þátta
• verður kynnt opinberlega í ferlinu og öllum gefið færi á athugasemdum
STÖNDUM SAMAN AÐ MÓTUN LANDS- OG LANDSHLUTAÁÆTLANA Í SKÓGRÆKT!
Fylgstu með á skogur.is