Freyja - 01.12.1907, Blaðsíða 31

x. 5-
FREYJA
127
askiftinguna, því foreldrar mínir voru bæði aðalborin. En fyndi
hún migá tali við eldabuskana fór um hana hrollur, oggæfiég fá-
tæklings-barni yfirhöfn mfna, þótti henni ég ganga allt of langt í
að fylgja kenningum Jesú, Þannig rak ég mig snemma á mismun-
inn á kenningum kyrkjunnar og breytni einstaklinga *em henni
fvlgdu og það þeirra sem beztir voru.
,,Af föður tnínum, sem var frjálslyndur og góður maður,
kynntist ég snemma stjórnarfarinu. Sextán vetra þekkti ég kenn-
ingar Yoltairs, Rosseau og Diderots. Eg las vel bœði þýzku 0g
frönsku, og kunni sögu stjórnarbyltingarinnar frönsku, og þaðan
kom mér áhuginn fyrir freJsi ættjarðar minnar. Framan af hélt
ég að allar réttarbæíur fengju3t gengum stjórnina ef um þær væri
beðið og stjórninni væri með rökum sýnt, að beiðnin væri sann-
gjörn, Um þetta leyti stóð fyrir dyrum þræla afnámið á Rússlandi,
Háskólagengið fólk af öllum stéttum gaf sig fram til að kenna fólk-
inu að stjórna sér sjálft. Rúnaðarskólar voru stofnaðir yíðs vegar
út um sveitirnar til að kenna bændunum að rækta blettina sína,
þegar til kæmi. //rifin af þjóðrækni þessa fólks og sannfærð um
þörf og nytsemi slíkra skóla, opnaði ég einn með tilstyrk föður
míns og kenndi sjálf.
,,Alþýðan var fáfróð og hugsaði einungis um moldarkofana
sína og jörðina, sem bar þá. Um stjórnina vissi hún það eitt, að
hún heimtaði af henni skatta á friðartímum, en bæði fé og fjör á
ófriðartímum. Þó hafði hún heyrt talað um frelsi. Loksins kom
frelsisskráin 0g bændurnir voru leystir úr áþján land3drottnanna,
og hverjum bónda fenginn til eignar ogábúðar ofurlítill blettur af
lölegasta landi fyrverandi herra síns. Landherrarnir ráku þá burt
af landareign sinni 0g úr kofunum, þar sem íorfeður þeirra höfðu
lifað og dáið. Ökl eftir öld voru óðul þessi virt eftir sálna fjöldan-
umsem þeim fylgdi —sálum bændafólksins, sem þá voru auðvitað
þrælar og eign lande igendanna. Með þessum sálum voru óðulin
seld og keypt. Bændurnir héldu því, að sálirnar 0g landið,
sem feður þeirrahöfðu yrkt, yrðienn þá samferða. En er sú von
brást, urðu þeir æðisgengnir 0g neituðu með öllu að yfirgefa land-
ið 0g kofana, ,því,‘ sögðu þeir, ,hvernig eigum vör að halda lífinu
fjölskyldum vorum á þessum gróðurlausu óræktarskikum?'
,,En stjórnin fann ráð til að koma fólkinu úr kofunum 0g
þagga niður í því um leið. Það var rekið út á göturnar, sett í
raðir og tíundi hver karlmaður húðst'-ýktur. Þar sem þetta ekki
dugði, var það enn rekið út og fimmti hver karlmaður húðstrýktUr,