Helgarpósturinn - 31.08.1979, Blaðsíða 22

Föstudagur 31. ágúst 1979
bladamadur í einn dag.
Bjarni Sigtryggsson, fyrrum blaðamaður, býr nú og starfar á
Akureyri. Þar brá hann sér í gamalkunnugt hlutverk og gerðist
blaðamaður Helgarpóstsins í einn dag, slóst í för með Húsvíking-
um, sem voru að ganga frá kaupum á nýjum sjúkrabíl, og hér eru
minnispunktarnir...
Beðið eftir sjúkrabílnum
Þa6 hefur oröiö slys vegfar-
endur standa agndofa og ein-
hver óhugnaöur leggst yfir
umhverfiö, líkt og þoka eöa ský.
Uns einhvér viöstaddra tekur
loks af skariö, eöa manneskja í
næsta húsi, og kemst i sima. Og
þá byrjar biöin eftir sjúkrabil.
Þessar löngu og ógnþrungnu
sekúndur, þessar endalausu
minútur, þessi heila eilifö meö-
an hin slösuöu liggja kvalin og
biöandi eftir hjálpinni en viö-
staddir skoöa, öllu nær raun-
veruleikanum en nokkrir bió-
gestir i hrakfallastórslysa-
mynd.
Sjúkrabilar eru reyndar far-
artæki sem varða okkur afskap-
lega litiö, þótt sirenuvæliö og
rauða, blikkandi ljósiö raf-
magni taugakerfið meöan þeir
þjóta hjá og verki hvetjandi á
meöfædda forvitnina. Þar til viö
þurfum sjálf á þeim aö halda
eða eigum hlut aö máli. Þá
varöa þeir okkur afar mikiö. Þá
getum við varla umboriö hina
minnstu bið eftir þeim. En dags
daglega leiöum viö sist hugann
aö þeim, þeir eru aöeins sjálf-
sagöur hluti af öryggi umhverf-
is okkar, Hkt og lögreglan, veö-
urstofan, varðskipin, sjúkra-
húsin eöa siminn. Nema aö
þarna er þó einn veigamikill
munurá þeim og öllu hinu. ,,Allt
hitt” er rekið af „hinu opin-
bera,” stórabróöur sem viö fel-
um alla slika hluti og látum
hann einan um aö senda okkur
reikninginn. Sjúkrabilar eru,
þótt merkilegt megi teljast,
reknir viöast hvar af Rauöa
krossinum, ýmist þeim félags-
skap einum, eöa I samvinnu viö
aöra. Og til aö skyggnast á bak
viðtjöld slikrar starfsemi, gerö-
ist neöanskráöur blaöamaöur
einadagstund og slóst i samflot
meö Húsvikingum, sem voru i
„kaupstaöarferö” á Akureyri
nú i vikunni vegna kaupa á nýj-
um sjúkrabíl. Viö ræddum viö
Sigurjón Jóhannesson, formann
Rauöakrossdeildarinnar á
staönum, Benedikt Sveinsson,
lækni á heilsugæslustööinni, og
Sigurö Þórarinsson, sem um
árabil hefur ásamt öörum, aö
nokkru i sjálfboöastarfi, annast
sjúkraflutninga þar.
Þaðvar ekki fyrr en áriö 1965,
sem Húsavíkurdeild RKÍ eign-
aöist sina fyrstu sjúkrabifreiö,
sendibifreiö, sérbúna fyrir
sjúkraflutninga og með drifi á
öllum hjólum. Siöar, áriö 1971,
bættist svo við önnur bifreið,
(sem nú veröur væntanlega seld
bráölega), og loks snjóbill til
sjúkraflutninga að vetrarlagi.
Og nú er svo búið aö festa kaup
á fjóröu bifreiöinni, amerískri
sendibifreiö, sem breytt verður
tíl sjúkraflutninga á Dalvik, og
þar eru þaö reyndar félagsmenn
i Dalvikurdeild Rauöa krossins,
sem annast þær breytingar.
En hvernig fjármagnar litíl
félagsdeild öll þessi bilakaup?
Jú, við höfum verið heppnir,
segir Sigurjón. Akstur sjúkra-
bilanna okkar hefur veriö á-
fallalaus. Og Sigurjón bætir þvi
við aö meö einstakri hiröusemi
þeirra sem hugsa um bilana
hafi viöhaldskostnaöur veriö i
lágmarki, auk þess sem ekki
þurfi fastráöna ökumenn heldur
megi kveöja menn úr vinnu til
aksturs hvenær sem er. Fyrir
fyrstubifreiðinnivarsafnaöfé á
Húsavik og i héraöi, og reyndar
var safnaö meöal einstaklinga
ogfyrirtækja á Húsavik og viö-
ar fyrir snjóbilnum, en annars
er það bankabókin. Og þótt
sjúkraflutningar séu einhverjir
ódýrustu fólksflutningar á land-
inu, þá hefur tekist meö þvi áb
leggja hverja krónu fyrir, aö
eignast fyrir endurnýjun bif-
reiðanna. Bankabókin hefur
semsé fengiö aö dafna i friöi.
1 umræöunum köm fram sú
skoöun, aö þaösem frjálsum fé-
lagsskap tekst aö gera i þágu
samfélagsins fyrir litla peninga
myndi kosta margfalt meira
væri rikinu faliö aö annast
framkvæmdina. Reyndar munu
oftog’engihafaáttsérsíaö um-
ræöur. um þaö hvort ekki væri
skylda þess opinbera aö annast
sjúkraflutninga. Reyndin hefur
hins vegar oröiö sú, aö þar sem
slikt hefur átt sér staö, svo sem
þar sem lögregla viökomandi
staöar hefur annast slika flutn-
inga, þar hefurrikiö kippt aö sér
Þaö er mikiö starf, sem fáir vita af og sjaidan er Sigtryggsson, blaöamaöur Helgarpóstsins þennan
auglýst, sem unniö er af þeim sem halda uppi dag (til vinstri) ræöir viö Sigurjón Jóhannesson,
sjúkraflutningum viös vegar um landiö. Bjarni formann Húsavikurdeildar Rauöa krossins.
hendinni, bannaö lögreglunni að
annast flutningana, svo ekki
blési byrlega fyrir sjúkum og
slösubum ef Rauði krossinn og
aörir samstarfsaöilar heföu
ekki haldiö merkinu á bfti.
Er ekki biöin oft æöi löng þeg-
ar kveöja þarf sjúkrabil utan
frá Húsavik og fram i sveitir
Þingeyjarsýslu? Benedikt svar-
ar þvi: Þegar hringt er f lækni
framan úr sveit, þá tekur þaö
jafn langan tima fyrir lækninn
aö koma á staöinn i sjúkrabil
eins ogeinkabil, ogsparar i þaö
minnsta biötimann, þyrfti hann
siðan að hringja i sjúkrabil,
væri neyðin slik. Sjúkrabilarnir
á Húsavik eru staösettir viö
heilsugæslustöðina, og i sam-
eiginlegu skýli RK-deildarinnar
og Slysavarnadeildarinnar, en
beinir simar eru til ökumann-
anna. Á Akureyri eins og i
Reykjavik er þaö þannig aö
slökkviliöiö annast sjúkraflutn-
ingana og er þvi stööug vakt og
launaðir starfsmenn, en launin
greidd af bæjarfélaginu.
Hvernig tekst að koma heim
og saman sjálfboönu liöi viö
rekstur bilanna og föstu starfi
ökumannanna á allt öörum
staö? Þaö er nú meiniö. Þaö er
bölvaö aö þurfa aö niöast þannig
á starfi ökumannanna, og
reyndar eru ekki öll störf þannig
aö hægt sé að hlaupa frá þeim
fyrirvaralaust. En þannig hafa
þó hlutirnir æxlast og vinnuveit-
endurniriþessum tilvikum hafa
sýnt hinn rétta skilning, ef ekki i
byrjun, þá strax og á reynir.
Aðrir bæta þetta þá upp meö þvi
aö vinna aukreitis. En hvernig
hægt veröur aö bæta fjölskyld-
unni upp truflunina og erilinn,
það er önnur saga.
Þremenningarnir eru önnum
kafnii viö aö athuga bréf, blöö
og önnur gögn um útbúnaö, sem
ætlunin er aö kaupa frá norsku
fyrirtæki til aö setja I bilinn.
Þetta er stórsnjallt tæki, segir
Benedikt allt i einu og hefur á
loft myndabækling um lítiö
tæki, likustu vasaútvarpi. Þessu
skellir maöur bara beint á
brjóst sjúklingsins og fær strax
úr sirita yfirlit yfir hjartslátt.
Og ætli Benedikt fái ekki
kardiógrafinn sinni nýja bilinn?
Þar sem sjúkrabilar eru staö-
settir viö heilsugæslustöövar og
læknar fara iðulega meö i feröir
þróast sjúkrabilarnir eflaust
meira i átt þess aö verða
sjúkrahús á hjólum, annars
staðar eru þeir hins vegar liflin-
an á leið frá slysstað að lækniS-
höndum. Það er Gisli Lórenz-
son, aöstoöarslökkvistjóri á
Akureyri, sem annast milli-
göngu um pöntun á tækjum sem
þessum frá Noregi. Þetta gerir
hann án nokkurrar þóknunar
fyrir Rauðakrossdeildir vföa
um land, flýtir þannig fyrir og
sparar þeim fé, allt vegna þess
aö i einhverri kynnisferö tíl
Noregs kynntist hann mönnum
frá stærstaframleiöanda tækja-
búnaöar i sjúkrabila á Noröur-
löndum, og þegar umboðin hér
heima hafa verið svifasein hef-
ur jafnan verið leitaö til Gfsla.
Húsvikingarkvarta undan þvi
aö hver deild þurfi aö sinna
miklu starfi fyrir hver bifreiöa-
kaup, þviekkiséaöfinna á einni
hendi upplýsingar um geröir,
verö og tæki, og sifellt veröa
breytingar á bilum og tækjum,
stööugt breytast viöhorf til
flutninga og vegna takmark-
aöra fjárráöa þurfa deildirnar
jafnan aö gæta ýtrustu hagsýni
viö innkaup. En þetta kann aö
breytast fljótlega, álitur Sigur-
jón .Rauöikrossinn vinnur nú aö
allsherjarendurskipulagningu á
sjúkraflutningum á landínu og
mun leggja fyrir stjórnvöld til-
lögur sem miða aö þvi aö tryggt
sé ákveðið lágmarksöryggi I
flutningum, allur rekstur
sjúkraflutningatækja veröi
samræmdur og vitaskuld aö
þetta veröi gert meö minnstum
hugsanlegum tilkostnaöi.
Og aö lokinni dagstund eru
Húsvikingar kvaddir. Sigurjón
og Benedikt fara aftur austur á
Húsavik, en Siguröur ætlar suö-
ur strax á morgun aö ná í nýja
bilinn. Þaö má ekki bföa öllu
lengur. Meö sama áframhald-
andi gengissigi er ekki vist að
innistæöan i bankabókinni
hrökkvi til.
Vföa úti um iandsbyggöina er þaö algengt aö læknar fari meö heilsugæslustööina á Húsavlk, og Siguröur Þórarinsson, bifreiöa-
sjúkrabllum i útköll, einkum út um sveitir. Sjúkrabillinn veröur þvl eftirlitsmaöur á Húsavik, sem lengi annaöist sjúkraflutningana.
hluti af vinnustaö þeirra. Benedikt Sveinsson, (til hægri) læknir viö í
Bjarni Sigtryggsson segir frá sjúkraflutningum fyrir norðan