Helgarpósturinn - 14.09.1979, Síða 10

10
Föstudagur 14. september 1979 _helgarpósturinn-
„tönlistarmenn eru eins ng flökkufölk”
Það er liklega töluverður munur á tóninum úr
fiðlunni hjá Guðnýju Guðmundsdóttur konsert-
meistara Sinfóniuhljómsveitar íslands og loftpress-
unni frá gatnamálastjóra. Þegar blaðamaður kom
til fundar við Guðnýju, voru það tónarnir úr síðar-
nefnda hljóðfærinu sem tóku á móti honum. Gatan
var öll i uppnámi og ekki heyrðist mannsins mál, þó
i eyra væri öskrað.
Þó tónlist loftpressunnar geti hljómað fallega,
þegar við á, þótti hún ekki æskileg þessa stundina.
Þvi var brugðið á það ráð, að skreppa yfir i annað
bæjarfélag, þar sem ögn meiri ró var yfir.
„Þetta var bölvaö
sarg i byrjun”
— Af hverju valdiröu fiöluna
fram yfir iáinur hljóöfæri?
„Ég fékk aöveljaum þaöhvort
ég vildi læra á pianó eöa fiölu. Ég
var biiin að sjá pianó i stofunni
heima frá þviég fæddist, en hafði
ekki hugmynd um hvaö fiöla var.
Ég valdi hana þvi af einskærri
forvitni.”
— Hvaö var þaö sem heillaöi
þig mest viö fiöluna?
„Þaö var alltaf þetta óvænta. A
pianói sérðu allar nóturnar fyrir
framan þig og veist hvaöa tónn
kemur þegar þú ýtir á þær, en á
fiölunni eru bara fjórir strengir.
Það er þvi gaman aö uppgötva
nýjar og nýjar nótur og ný hljóö.
Annars hefúr þetta verið bölvaö
sarg i byrjun, en þaö tók mig ekki
nema viku eöa hálfan mánuð aö
ná fyrsta laginu. Ég kom svo
fyrst fram þremur mánuöum
eftir aö ég byrjaði að læra.”
— Hvað var þetta fyrsta lag?
„Ég held að þaö hafi áreiöan-
lega verið Gamli Nói.”
— Sargiö i byrjun hefur ekkert
dregiö úr þér kjarkinn?
„Nei.Ég held ég hafi strax gert
miklar kröfur til min og reyndi
strax aö láta þetta hijóma sæmi-
lega, en ég man ekki hvernig þaö
var. Ég held aö það hafi þurft
svolitla þolinmæöi hjá hinum sem
þurftu að hlusta.”
— Hafðiröu strax i huga aö
ieggja tónlistina fyrir þig?
„Þaöer erfitt aö gerasér grein
fyrir þvi hvað maöur hugsaöi á
þessum tima, en ég haföi mikinn
áhuga á hljóðfærinu og tónlist. Ég
hef liklega ekki tekið þessa á-
kvörðun fyrr en ég var komin á
táningaaldurinn.
Þaö var gert óskaplega mikiö
gri'n aö mér og þá af krökkum
sem ég þekkti ekki, en vinir minir
fengu áhuga á þessu meö mér og
tóku þátt i þessu. Mér var meira
stritten gerternúá dögum. Núer
algengt aö krakkar byr ji 3 — 4 ára
i tónlistarskóla.
Ég var átta ára þegar ég fór i
tónlistarskólann i Reykjavik og
var mjög lengi lang yngst. Eftir
aö ég kláraöi Tónlistarskólann,
fór ég i háskólanám til Banda-
rikjanna. Ég var fjögur ár i East-
manSchool of-Music I Rochester i
New York og lauk þaöan
BM-gráðu (Bachelor of music).
Siðan var ég i átt ár I Englandi
á bandariskum styrk, en þaö var
góð hvfld frá hinu mikla álagi i
Bandarikjunum. Égvar viö Roy-
al College of Music, en sótti fáa
tima ogvann meira á eigin spýt-
ur.”
— Hvernig var vistin?
„Þaövar alltaf eitthvaöaö ger-
ast, og þetta voru skemmtileg-
varö viðurkennt fyrirtæki, en hún
er alltaf aö batna. Viö erum að fá
mikiðaf okkar unga fólki heim og
þaö eru geröar meiri kröfur en
gerðar voru i þá daga. En hins
vegar er ekki hægt að bera hana
saman við bestu hljómsveitirnar.
Hún er ekki rekin á sama grund-
velli. Erlendis eru kannski 100 —
200 umsækjendur um hverja
stööu. Ef viö ætlum aöhafa þann-
ig topphljómsveit á Islandi, þá
yröi mikill hluti hennar út-
lendingar.
Fyrst eftir aö ég kom heim,
gagnrýndi ég hvernig staöiö var
aö ráðningu útlendinga I hljóm-
sveitina. Þeir voru
ráönir i gegnum
kunningskap og
sambönd t.d. i A-
Evrópu. Viö fengum
aldrei að heyra i þeim
og þeir þurftu ekki
aö senda segulbands
spólu. Oft var þetta
fólk mjöglélegt, en
ekki alltaf. Þetta
var sennilega talin ó-
dýrasta leiðin,
fremur en aö
Viö vildum gjarnan hafa fleiri
Islendinga i hljómsveitinni, þvi
aö ef fólk bara kemur i eitt — tvö
ár og fer, er erfiðara að byggja
upp. Það kemur fyrir, aö út-
lendingunum likar svo vel og okk-
ur likar viö þá, aö þeir setjast hér
aö og fá íslenskan rlkisborgara-
rétt. Ég mundi vilja taka það
fram, aö aöalvandamáliö er hvaö
hljómsveitin er fámenn, og henni
þess vegna skorinn þröngur
stakkur við flutning á stærri tón-
verkum.”
— Ætti Sinfónluhljómsveitin
ekki að gera meira af þvi aö
kynna tónlist 20. aldar?
„Þetta er „bissness” eins og
annaö, og 20. aldar tónlist trekkir
ekki. Beethoven trekkir. A150 ára
dánarafmæli sinu trekkir kallinn
meira en 20. aldar tónlist. Þetta
er kannski vani. Fólk þekkir
Beethoven og veit að þaö á ekki
von á neinu óvæntu. Þaö er óhætt
að hlusta á Beethoven gamla,
hann stendur fyrir sinu. Þaö var
uppselt á alla Beethoven tónleika
hjá okkur á síöasta starfsári. En
áeinum tónleikum, sem aö minu
áliti voru mjög skemmtilegir, þar
sem var spiluö núb'ma frönsk tón-
list, var hálft hús.
Þaö er þröngur hópur sem
hefur áhuga á þessu, vegna þess
að fólk er ekki upplýsf um þessa
tegund tónlistar. Ein leiöin væri
aö smygla meira af þessari tón-
list inn í efnisskrána hjá okkur.
En við erurn . oftast meö annaö
hvort islenskt verk eöa 20. aldar
tónverká hverjum tónleikum. En
þetta er ekki bara svona hjá okk-
„Gaman aö uppgötva
nýjar og nýjar nótur og
ný hljóö”
ustu ár ævi minnar. Þaö
var dálitiöööruvisi aö
koma i skóla, þar sem
allir voru meö þetta
sama áhueamál. En
þarna var almenn menntun
lika og hægt aö velja úr
mörgum greinum.
Frá London fór ég aftur
til New York I Juilliard
skólann og tók þar M.M.
-próf. Þaö var stórkost-
legur timi aö búa i stórborginni.”
„Þetta er „bissness”
eins og annað”
— Hvernig var svo aö koma
heim?
„Þaö voru mjög mikii viöbrigöi
aö koma heim úr námi og fara I á-
byrgöarstööu, þó aö sjálfsögöu
fylgi ábyrgö náminu. Þaö veröa
ööruvisi samskipti viö fólk, þó
þetta sé aö mörgu leyti svipuö
vinna og ég haföi stundaö öll
námsárin þar sem ég lék bæöi i
atvinnuhljómsveitum og skóla-
hljómsveitum og haföi kynnst
stórum hluta sinfóniskrar tón-
listar.
Um leiö og ég kom heim, tók ég
viö starfi sem konsertmeistari.
Starfiö var auglýst laust til um-
sóknar. Ég sótti um þaö, var látin
taka próf, og fékk þaö.”
— Hvernig hljómsveit er
Sinfónkihljómsveitin?
„Þaöer erfitt aö dæma hvernig
hljómsveit þetta er, þvi þetta er
sú eina sem til er á Islandi. Hún
baröist i b(8ckum áöur en hún
ur. Ef þú skoöar prógrömm hjá
öörum hljómsveitum, kemur I
ljós aö það eru margar Ihaldsam-
ari en viö.”
„Gott að sleppa af
sér beislinu”
— Nú er oft talað um klassiska
tónlist sem æöri tónlist. Hvaö
viltu segja um þaö?
„Þaöfereftir þvi hvernig maö-
ur skilgreinir oröiö „æöri”. Er
„æðri” eitthvaö, sem er langtum
betra en annaö, eöa merkilegra?
Þaöer ekki hægt að tala um alla
skrifaöa tónlist sem „æöri”, en
þaö eru meistarar, sem eru æöri
öörum. Þaö er lika til i jazzi og
poppi eitthvaö sem er æðra og
betra, en þaö er mikiö til sem er
'bölvaö drasl. Þaö er þaö sama
meö 20. aldartónlist. Mikiöaf þvi
sem er skrifað finnst mér lélegt,
en sumt finnst mér mjög gott.
Þetta er svona i öllum listgrein-
um.
Þaö er dálltiö fáránlegt aö vera
meðalhæfingar á nokkru sviði, en
ég tel aötiltölulega stærri hluti af
klassik sé æöri, en er i poppi og
jazzi. Sköpun klassiskrar tónlist-
ar krefst meiri þjálfunar og
kunnáttuen i poppi og jazzi. Þaö
er staöreynd.”
— Hlustar þú á aðrar tegundir
tónlistar?
„Ég geri þaö, en hins vegar hef
ég litiö vit á poppi. Annaö hvort
finnstmér þaö gott eöa leiöist þaö.
Ég er hins vegar mjög hrifin af
jazz, finnst þaö skemmtileg teg-
und tónlistar. Hann er svo ólikur
þvi sem ég er að gera. Þar er svo
mikiö frjáisræöi i túlkun og eng-
inn jazzisti er eins.”
— Spilar þú jazz sjálf?
„Égleik mér aö þvi stundum.”
— Er ekkert erfitt fyrir fólk,
sem er vant þvi aö spila eftir nót-
um, aö þurfa að
leika af fingrum
fram?
„Það fer
eftir einstaklingnum.
Þaðer erfitt fyrir
suma, sem eru mjög
bundnir nótum, en fyrir
'-/f/
senda einhvern erlendis til þess
aö hlusta á umsækjendur eins og
nú er gert. En þaö er aldrei ráö-
inn útlendingur i stööu, ef
íslendingur er tiibúinn til aö taka
hana, nema þá aö þeir sæki um of
seint. Þaö er engin hljómsveit i
heiminum sem samanstendur af
innfæddum hljómiistarmönnum
eingöngu. Hljómlistarmenn eru
eins og trúöar og flökkufólk og
feröast á milli landa.
„Ég er forvitin aö kynnast þvl, sem ég þekki
ekki”