Helgarpósturinn - 26.10.1979, Blaðsíða 3

3

hnlrjrirpn^tl irínn Föstudagur 26. október 1979
teigusali rukkar inn mánaöargreiösluna. Leigutaki (unga stúlkan)
réttir fram ófáa brúna fimm þúsund krónu seöla fyrir 2ja herbergja
kjallaraibúöina sem hún leigir.
„Ég hef minar reglur"
Þegar Jón Fannberg var spurö-
ur hvað hann mundi gera ef til
hans leitaði maður með lögin
uppá vasann og bæði hann um
ibúð til leigu, og færi fram á að
farið yrði eftir lögunum við
samninginn. „Ég mundi bara
visa honum frá”, sagði Jón. ,,Ég
mundi segja: Þú færð ekki leigu
hjá mér uppá þennan máta. Ég
hef minar reglur og ég vil ekki
breyta þeim”.
„Ég ætla ekki að standa
kannski i mánaða veseni, jafnvel
málaferlum til að losna við mann
sem komið hefur illa fram. Það
kemur aldrei fyrir að ég segi upp
fólki að nauðsynjalausu”.
— Eru þinir leigjendur ðnægð-
ir?
„Já, áreiðanlega. Sumt fólkið
hefur verið hjá mér árum sam-
an”.
Jón Fannberg gat ekki svarað
þvi hvað það kostaði að reka og
eiga þessi hús. Hann sagði það
alltaf að breytast en sagðist þó
borga um 3 milljónir i skatt á
mánuði um þessar mundir. Hann
kvaðst gefa allt upp.
Ottektarmenn
að hefja störf
í nýju lögunum er gert ráð fyrir
að i hverjum kaupstað landsins sfe
svokölluð húsaleigunefnd, sem
hafi það hlutverk að fylgjast með
þvi að húsaleigulögunum sé
framfylgt. Húsaleigunefnd
Reykjavikur er nýstofnuö en hefur
aðeins haldið einn eða tvo fundi,
að sögn Skúla Thoroddsen eins
nefndarmanna.
„Segja má að það eina sem við
höfum gert sé að kynna okkur
lögin og fá dómkvadda úttektar-
menn”, sagði Skúli. „tittektar-
menn eiga að gegna þvi hlutverki
að gera úttekt á húsnæði, meta
það, og komi upp óánægja með
einhver atriði milli leigutaka og
leigusala á að vera hægt að skjóta
málinu til þeirra. Úttektarmenn
Reykjavikur eru Indriði Nfelsson,
húsasmiðameistari og Kristinn
R. Sigurjónsson, húsasmiða-
meistari. Þeir munu hefja störf
uppúr næstu mánaðarmótum”.
Að sögn Skúla hefur nefndin
farið sér hægt og reynt að leggja
niður fyrir sig hvernig best væri
að hafa framkvæmd laganna. A
næstunni mun nefndin gefa frá
sér yfirlýsingu þar um þessi mál
verður fjallað, og þess á meðal
annars getið hvernig fólk getur
komist I samband við úttektar-
menn” sagði Skúli.
Erfitt að finna
verðstuðul
Eftir að rikisnefndin hafði lokið
þvi að semja lögin var hún látin
halda áfram störfum og taka
fyrir aðra þætti leigumála. Eitt
atriða, sem nefndin er nú með I
vinnslu, er að reyna að setja á
einhverjar fastmótaðar reglur
um leigugjald. Helgarpósturinn
talaði við Georg Tryggvason að-
stoðarmann félagsmálaráðherra
og spurði hvernig þvi starfi
nefndarinnar miðaði.
„Það gengur erfiölega satt aö
segja” svaraði Georg. „Hug-
myndin var sú að koma á ein-
hverju hámarksgjaldi, en okkur
hefur gengið erfiðlega að klæða
slik lög i nægilega sveigjanlegan
búning. Það verður að sjálfsögðu
að taka tillit til húsnæðisaðstæðna
hverju sinni. Erfitt er að hanna
einhvern verðstuðul sem aðeins
tekur mið af fermetrastærð
ibúða”.
Georg bætti þvi við, að ein
þeirra leiða sem nefndin ihugar
er að leiguverð ibúða skuli ákveð-
ið með hliðsjón af fasteignamati
ibúðarinnar, en fasteignamat er
m.a. ákvarðað á grundvelli svo-
kallaðs markaðsverösstaðals.
„Það eitt verður að varast þeg-
ar lög eru sett, að þau séu ekki um
of á ská og skjön við „praxís-
inn”. Lög verða að vera sann-
gjörn og eðlileg t annars eru þau
virt að vettugi,” sagði Georg
Tryggvason.
Dýrt eða
ekki dýrt?
En er leiguhúsnæði á Islandi
dýrt? „Ekki dýrara en viða
annars staðar” sagði Georg
Tryggvason. „Ég myndi halda að
húsaleiga hér á landi væri t.a.m.
mun lægri en i Danmörku svo
eitt náiægt land sé nefnt.”
Jón frá Pálmholti hefur aðrar
skoðanir á þessu. „Ég tel húsa-
leigu hér á Islandi háa, a.m.k.
þegar miöað er við laun fólks hér
á landi. Það liggur i augum uppi
að maður með um 300 þúsund
krónur á mánuöi og þarf að
greiða velyfir lOOþúsund krónur i
húsaleigu verður aö velta hverri
krónu á milli handanna.”
Ekkert hægt að gera
við skattsvikum
Þá er það alkunna að stór hluti
þeirra tekna sem fást við að
leigja út húsnæði er svikinn und-
an skatti. Helgarpósturinn spurði
Garðar Valdimarsson skattrann-
róknarstjóra hvað hans embætti
geröi i málinu.
„Það hafa verið gerðar rassiur
i þessum málum”, sagði Garðar,
„en það var fyrirnokkrum árum.
Þaö er mjög erfitt að ná tökum á
þessu, einkum vegna þess að
annarsvegar er um að ræða mjög
sterkan aðila, þ.e. leigusalann, og
hinsvegar veikan. Leigutakinn á
það yfir höfði sér að missa hús-
næðið gefi hann alla leiguna upp
til skatts. Yfirleitt er þessu lika
þannig hagað að allir pappirar
hljóða uppá lægri leigu þannig að
þótt leigutakinn reyni að leiðrétta
hlutina getur leigusalinn einfald-
lega neitaö”.
— Er ekkert hægt aö gera til að
koma I veg fyrir þetta?
„Ég held að það sé nánast úti-
lokað”, sagði Garðar. „Ekki
nema að leigjendur bindist þeim
mun sterkari samtökum. Þetta
ástand helgast af hinni veiku að-
stöðu þeirra. Eina leiðin sem ég
kem auga á væri að gera leiguna
frádráttarbæra að einhverju
leyti. Það mundi ýta undir að
gefnar yröu réttar upplýsingar”.
Leigumiðlun
ríkisins?
Það er talið að um 20% Islend-
inga búi i leiguhúsnæði. Mjög eru
leigusalar misgóðir við að eiga.
Ljótar sögur hafa heyrst frá fólki
sem hefur farið illa út úr viðskipt-
um sinum við þá. Það markmið
yfirvalda að koma þessum mál-
um i ákveðnara form er góðra
gjalda vert, en hve langt nær sú
viðleitni meðan „frumskógalög-
málið” í framboðið og eftirspurn-
ina ræður ríkjum? Eða eins og
Jón frá Pálmholti sagði: „A
meðan leiguhúsnæði er á uppboði
úti i bæ og leigusali veit að fólk
notar öll ráð til að komast i hús-
næði, þá mun frumskógarétturinn
ráöa: Sá fær sem hefur. Þess-
vegna væri ekki óeðlilegt að hið
opinbera sæi um að miöla þeim
ibúðum sem eru á markaönum.
Leigumiðlun rikisins gæti bætt
ástandið mikiö og komið þvi I
manneskjulegra horf”.
eftir Guðjón flmgrimsson og Guðmund Ama Stefansson myndir - Friðþjófur
BENSÍNH) í BOIN
Sumir keyra í rykkjum, spyma af stað, spóla, spæna
og snögghemla. Eru í einskonar kvartmíluleik við um-
ferðarljósin. Slíkt hefur óþarfa bensíneyðslu í för með sér.
Viljir þú draga úr bensíneyðslunni og spara þér stórar
fjárhæðir, verður þú að gera þér ljóst að aksturslagið
skiptir miklu máli.
Aktu rólega af stað. Vertu spar á innsogið. Haltu
jöfnum hraða og hæfilegri fjarlægð frá næsta bíl. Gefðu
þér góðan tíma. Það eykur bensíneyðslu um 20-25% að
aka á 90 km. hraða í stað 70, auk þess sem það er ólöglegt.
Hafðu ekki toppgrind né aðra aukahluti á bifreiðinni að
ástæðulausu. Réttur þrýstingur í dekkjum skiptir líka
máli.
Hafðu bílinn ávallt í toppstandi.
Og reyndu jafnan að velja hentugar akstursleiðir.
SPARAÐU AKSTURINN - ÞÁ SPARARÐU BENSÍN.
ORKUSPARNAÐUR
ÞINN HAGUR
ÞJÓÐARHAGUR
Starfshópur um eldsneytisspamað í bílum:
Orkuspamaöamefnd iönaöarráöuneytisins
Bílgreinasambandið
Félag íslenskra bifreiðaeigenda
Olíufélögin
Strætisvagnar Reykjavíkur
Umferðarráð