Helgarpósturinn - 26.10.1979, Blaðsíða 18

I
18
Föstudagur 26. október 1979 _he/oarpósturinrL.
r
Islenskur „sultur
99
Leikfélag Reykjavlkur: Ofvit-
inn eftir Þórberg Þóröarson I
leikgerö Kjartans Ragnarsson-
ar.
Tónlist: Atli Heimir Sveinsson.
Leikstjóri: Kjartan Ragnars-
son.
Leikmynd og búningar: Stein-
þór Sigurösson.
Lýsing: Daniel Wiiliamsson
Aöaihlutverk: Jón Hjartarson
og Emil Guömundsson.
Vitanlega varö ekki úr óaö-
finnanlegt leikrit, en á hinn bóg-
inn skemmtileg leiksýning sem-
flutti ákveöna túlkun á verki
meistarans og geröi úr þvi bráð-
lifandi heild.
Ofvitinn er frásaga, oft með
löngum útúrdúrum og vanga-
veltum um hin fjarskyldustu
efni. Þaö er þvi varla hugsan-
legt aö koma henni i leikbúning
nema geta einhvern veginn haft
sögumanninn Þórberg meö. Þaö

Leiklist
L eltir Heimi Pálsson

Emil Guömundsson, Harald G. Haraldsson, Soffia Jakobsdóttir og
Jón Hjartarson i hiutverkum sinum I Ofvitanum.
1 fljótu bragöi er hreint ekkert
áhlaupaverk aö snúa Ofvitanum
eftir Þórberg Þóröarson I leik-
rit. Reyndar sýnist þurfa meira
en meöal-ofvita til aö láta sér
detta það i hug — hvaö þá fram-
kvæma þaö. Þegar ég heyröi
þess getið aö Kjartan Ragnars-
son heföi ráöist i þetta tiltæki,
varö mér fyrst aö hugsa sem
svo: Þetta getur ekki tekist.
Mér er sönn ánægja aö éta þessa
hugsun ofani mig. ÞAÐ TÓKST!
leysir Kjatan skemmtilega með
Þórbergunum tveim. Annars
vegar sjáum við sem sagt þann
Þórberg sem lifir atburöina,
hins vegar þann sem segir okk-
ur frá þeim. Og þeir eru báöir á
sviöinu framan viö okkur allan
timann — en vel aö merkja aö-
eins annar sýnilegur öörum per-
sónum leiksins. Milli þeirra
spinnast stundum merkar sam-
ræöur og þeir birta okkur ólik
viöhorf hofundarins.
Rauöi þráöurinn i Ofvitanum
er vitanlega árekstur „ofvit-
ans” viö samfélagiö. Kjartan
leggur eðlilega áherslu á þenn-
an þráö og rekur skýrlega
hvernig áreksturinn leiöir hægt
og hægt til hungursins sem
komiö var býsna nærri þvi að
svipta okkur sérkennilegasta
rithöfundi aldarinnar. Þegar á
liöur verkiö rls þaö hátt og verö-
ur nýstárlegur islenskur „Sult-
ur” svo minnst sé á heimsfrægt
skáldverk um svipaö mál.
Mér sýnist ekki leyna sér aö
Kjartan Ragnarsson hefur
mikla ást á Þórbergi og verkum
hans. Þaö er a.m.k. nærtækasta
skýringin á þvi hve ragur hann
er viö að skera niöur textann.
Þvi ég get ekki neitað þvi aö
mér finnst sýningin myndi
vinna á styttingu. Ekki er þó svo
vel aö ég geti bent á einstök atr-
iði, sem ég heföi viljaö sleppa
þvi hvert fyrir sig eru þau góö.
Hér viröist fremur þurfa aö fara
þá leiö aö stytta viöa ofurlitiö.
Tónlist Atla Heimis er meö
ágætum. Honum hefur tekist vel
að þræöa svipaöar slóöir og viö
höfum heyrt Þórberg fara i
lagasmið eða stælingum, og
þannig nær hann mjög sannfær-
andi blæ á sönglög sin.
Túlkun Jóns Hjartarsonr og
Emils Guömundssonar á Þór-
bergi er afbragð. Jón gengur
hæfilega langt i að stæla radd-
blæ og raddbeytingu, gerviö er á
sömu lund: minnir hæfilega á,
án þess aö vera nokkurskonar
skopstæling. Emil leikur aö visu
ekki af sama öryggi, en þó alltaf
vel.
I hartnær 40 hlutverkum öör-
um telst mér svo til aö séu
fimmtán leikarar. Allir fara
þeir meö fremur smá hlutverk,
sumir mörg. Þar er ýmislegt
sem ástæöa væri til að geta um.
Ég nefni aðeins af handahófi
mynd þejrra Jóns Sigurbjörns-
sonar Margrétar Helgu Jó-
hannsdóttur og fleiri leikara af
hjálpræöishernum. Þaö var
ljómandi smámynd. Sama
mætti segja um margt annaö.
Leikmynd og leikmunir voru
gerö af mikiili hugvitssemi af
Steinþór Sigurössyni — eöa meö
öörum oröum: allt var gert svo
einfalt aö manni dettur i hug
Kólumbusareggiö.
Það er ánægjulegur viöburöur
sem hér hefur orðið — fyrir
margra hluta sakir. I fyrsta lagi
er gaman að sjá svona vel unniö
úr einu ágætasta skáldriti tung-
unnar. I ööru lagi sýnir Kjartan
Ragnarsson aö hann ræöur viö
enn fleira en ég hélt. I þriöja
lagi er verulega gott aö sjá hve
leikhópurinn i Iönó hefur náð vel
saman og tekist aö magna upp
mikla leikgleði. Þess var þörf.
í sem fæstum oröum sagt: Of-
vitann þurfa allir aö sjá.
Undir skelinni.,.
Þjóðleikhúsiö sýnir
GAMALDAGS KÓMEDÍU
eftir Aleksei Arbuzov.
Þýöandi Eyvindur Erlendsson.
Leikstjóri: Bendikt Árnason,
Leikmynd: Jón Benediktsson.
Lýsing: Kristinn Danielsson.
Leikendur: Herdis Þorvalds-
dóttir og Rúrik Haraldsson.
Það er gömul kenning, og lik-
lega rétt, að við göngum öll
meira og minna með grimu, fel-
um okkur i skel. Undir skelinni
er okkar eiginlegi maöur.
Kannski er meira aö segja lifs-
hamingja okkar i þvi fólgin aö
takist að draga hann fram úr
skel sinni. Hver veit?
Aleksei Arbuzov er að velta
þessum skeljum mannanna
fyrir sér i leikritinu Gamaldags
kómediu. Hann leiöir saman
lækni á heilsuhæli og miðasölu-
konu Ur sirkus. Hann er settleg-
ur læknir, hún að ýmsu leyti
býsna óvenjuleg og laus viö
heföbundnar hömlur — eða
þannig litur það að minnsta
kosti út. Löturhægt dregur
Arbuzov þau skötuhjúin út úr
skel sinni, og áhorfandi getur
oröiðbýsna hissa á því sem und-
ir býr.
Þessi afhjúpun á leiksviöi er I
sjálfu sér gamalkunn. Hana
hafa þeir allir stundað þessir
stóru hvort sem nú hétu Ibsen,
Tjekhov eða eitthvað annaö. Ib-
sen beitti miskunnarleysi og
stundum grimmd. Arbuzov fer
mýkri höndum um fólk sitt, og
öll afhjúpunin i Gamaldags
komediu einkennist af
manneskjulegri hlýju og elsku-
semi. Þess er lika gætt að láta
hana gerast rólega oft i hálf-
kveðnum vfsum svo sem eins og
til þess aö særa engan.
Herdis og Rúrik i Gamaldags kómediu
1 bland má þó heyra sáran og
bitran tón, ef grannt er hlustað.
Þvi Arbuzov situr sig ekki úr
færi að skopast ofúrlitið aö þvi
samfélagi sem persónur hans
eru sprottnar úr, og leikrit hans
getur vel orðið kennslustund i
þvi hvernig koma má gagnrýni
á þjóðskipulagib á framfæri —
án þess að maöur verði hankað-
ur.
Ihlutverkunum tveim eru þau
Herdis Þorvaldsdóttir og Rúrik
Haraidsson. Mér til undrunar
þóttist ég finna „frumsýningar-
skrekk”i'þeim, einkum Herdisi,
framan af sýningu, en siðan féll
allt i ljúfa löö, og áöur en lauk
hafði þeim tekist aö töfra fram
yndislegar manneskjur og gera
þær hvort tveggja kunnuglegar
og nánar áhorfendum. Ég veit
ekki hvort ástæða er til aö tala
um leiksigur, en tvimælalaust
vönduö vinnubrögð.
Reyndar var þetta ekki frum-
sýning, þvi hún var á Neskaup-
staö i mai i vor. öll sviðsetning
er greinilega miðuð við að auö-
velt sé aö fara i leikför með
verkið, og að þvi leyti hefur hún
tekist ljómandi vel. Leikmynd
Jóns Benediktssonar er af-
bragð. En stundum fannst
manni stóra sviðið i Þjóðleik-
húsinu ansi tómlegt og geimur-
inn of stór kringum leikarana.
Minna svið heföi tvimælalaust
hentað betur. En á þvi er ekki
kostur —þvi „litla sviðið” er of
litið.
Það er full ástæöa til að mæla
með þvi að menn sæki sýningar
Þjóðleikhússins á Gamaldags
kómediu vel.
Siguröur Sigurjónsson I hlutverki sinu I Kjallaranum.
„H^að sögðu englarnir ?”
— Þetta er hálfgeröur vand-
ræöagemlingur — smákrimmi.
Leikritiö snýst um hann, og
hvernig hann upplifir umhverfi
sitt.
Þannig lýsir Siguröur Sigur-
jónsson leikari hlutverki sinu i
leikriti Ninu Bjarkar Arnadóttur,
„Hvaö sögöu englarnir”, sem var
frumsýnt i Leikhúskjallaranum á
fimmtudagskvöld. Leikurinn
gerist annaöhvort eftir aö strák-
urinn er tekinn, eða rétt áður
ýmist i nútiðinni eða fortiðinni.
Hann rifjar upp liöna atburöi, og
þeir gerast likt og I draumi,
mestmegnis bakviö grisju eða
„stóris”, sem er strengdur milli
leikara og áhorfenda Þeir sitja i
miöjunni, en leikararnir athafna
sig allt i kringum þá.
— Nei, ég þekki ekkert til þess
umhverfis, sem strákurinn kem-
ur úr, af eigin raun, segir
Siguröur viö HP, og gat þvi ekki
skapað þessa persónu samkvæmt
eigin reynslu. En viö töluöum viö
fólk, sem gat veitt okkur upplýs-
ingar, og lásum okkur til. Við
fengum lika allskonar fólk á æf-
ingar og ræddum viö það fram og
aftur um þau vandamál, sem eru
tekin fyrir I verkinu.
Þaö er spennandi aö vinna viö
þessa sýningu vegna hinnar
óvenjulegu uppsetningu hennar.
Dæminu er raunverulega snúiö
viö: Ahorfendur eru I miðjunni,
leikararnir á þrjá vegu, og jafn-
vel inni á klósetti. A meöan þeir
halda sig þar fylgjast áhorfendur
meö þeim á sjónvarpsskermi,
segir Siguröur Sigurjónsson.
— Ég tel mig lukkunnar pamfil
aö fá að spreyta mig, og hafa nóg
aö gera I leiklistinni, segir
Siguröur. Raunar hefur heldur
ræst úr fyrir ungum leikurum á
undanförnum árum. Fólk hefur
uppgötvaö, að þaö eru fleiri
leikhús en Þjóöleikhúsiö og Iönó.
Auk þess færist þaö i aukana, aö
leikurunum bjóöist leiklistar-
kennsla i grunnskólum. ÞG
Af nýjum hljómplötum:
Loggins, MessinoL, Marley og lOcc
Kenny Loggins —
Keep the Fire
Þá er 3ja sólópiata Kenny
Loggins komin út og kallast Keep
The Fire.
Kenny Loggins fæddist i Wash-
ingtonborg 7. janúar 1948. Hann
vakti fyrst á sér athygli i hljóm-
sveitinni Second Helping, þegar
hann samdi lagiö House At Pooh
Corner, sem varö geysivinsælt
meö Nitty Gritty Dirt Band. Það
varö til þess aö útgáfufyrirtækið
Columbia bauö honum samning
og réði Jim Messina, sem þá var
nýhættur i Poco, til aö stjórna
upptökunni á fyrstu sólóplötu
Kennys.
En eitthvaö viröist þeimLoggins
og Messina hafa litist vel hvor á
annan, þvisólóplata Logginsvarð
aldrei til, heldur kom út platan
Sittin’ In meö undirtitlinum
Kenny Loggins ásamt Jim Mess-
ina. Og framhaldiö þekkja flestir
poppáhugamenn, þvi næstu fimm
árin (1971-76) voru þeir félagar
meðal skærustu stjarna Banda-
rlkjanna og sendu frá sér allt i allt
8 breiöskifur sem seldust allar i
gull.
Það kom þvi flestum á óvart
þegar þetta velheppnaöa dúó lýsti
þvi yfir 1976 aö samstarfinu væri
lokiö. Og ári seinna kom út fyrsta
sólóplata Kenny Loggins, sú sem
upphaflega átti að koma út 1972,
og bar heitið Celebrate Me Home.
t fyrra kom út önnur sólóplata
Loggins, Nightwatch.
Keep The Fire, þriöja sólóplata
Loggins, hefur aö geyma 9 lög
sem eru flest samin af honum
sjálfum. En Michael McDonald
úr Doobie Brothers, sem á Night-
watch samdi lagið What A Fool
Believes ásamt Loggins, samdi á
þessari plötu með honum lagiö
This Is It, sem nú er komið út á
tveggja laga plötu, og á leið upp
vinsældarlistana. En það eru
fleiri lög á Keep The Fire sem lik-
leg eru til vinsælda t.d. Mr. Night,
Love Has Come Of Age og titillag-
iö sjálft, svo einhver séu nefnd.
Jimmy Messina — Oasis
Eftir aö slitnaöi uppúr sam-
starfi Loggins og Messina 1976
dró Messina sig 1 hlé frá skark-
ala poppheimsins, á meðan
Loggins jók enn á hróöur sinn
sem sólóisti. En nú er Jimmy
Messina aftur mættur i slaginn,
og meö nýja plötu sem hann
kallar Oasis.
Afstaöa Messina til lifsins
hefur greinilega breyst mikiö á
þessum þremur árum sem liöin
eru siöan hann hætti aö syngja
meö Kenny Loggins. Þaö kemur
I ljós strax i fyrsta laginu á
Oasis, enda heitir þaö New And
Different Way. Þaö má segja aö
hann sé farinn aö róma hinar
endalausu björtu hliðar lifsins,
þar sem ástin ræöur rlkjum. Og
um leiö hefur tónlist hans
breyst. Suöuramerisk áhrif eru
yfirgnæfandi og hinn fljótandi
afslappaði taktur fellur vel
saman við þau jákvæöu viöhorf
sem birtast I textunum.
Oasis er aö minum dómi vel-
heppnuð plata, enda ekki viö
ööru að búast af Jimmy Mess-
ina.
10 cc - Greatest Hits 1972-79
Þegar stórhljómsveitir eru i
lægð af einhverjum orsökum
senda þær oftast frá sér plötur
sem innihalda vinsælustu lög
þeirra i gegnum tiðina til aö halda
aödáendunum heitum ( og jafnvel
krækja i nýja). Nú hefur breska
stórhljómsveitin 10 cc verið stopp
um skeiö vegna þess Eric Stewart
lenti i alvarlegu bllslysi i fyrra.
Og á dögunum kom út Greatest
Hits lOcc frá árunum 1972-89.
lOcc var stofnuö áriö 1972 þegar
fjórir gamlir kunningjar snéru
aftur til heimaborgar sinnar,
Manchester á Englandi. Þeir
voru Eric Stewart — söngur, git-
ar, Graham Gouldman — söngur,
bassi, Lol Creme — söngur, gitar
og Kevin Godley — söngur,
trommur. Þeir félagarnir heldu i
Strawberrystúdioiö i Stockport,
sem Stewart haföi tekiö þátt i að
koma á fót, og hljóörituöu lagiö
Donna eftir Godley og Creme, —
paródiu á bandarisk „hitlög”
sjötta áratugsins. Siöan leyföu
þeir útgefandanum og söngvar-
anum Jonathan King aö heyra
lagiö. Hann skýröi þá lOcc og gaf
lagið út, sem rauk á toppinn.
Siöan kom hvert topplagiö á
fætur ööru, Rubber Bullets, The
Dean And I, Wall Street Shuffle,