Helgarpósturinn - 23.11.1979, Blaðsíða 9

9
halrjFRrpncztl irínn Föstudagur 23. nóvember 1979
ins, er ekki svo, og þeir sem
hvergi falla inni eru „skrltnir”
„geöveikir” eöa „hættulegir”
og þurfa á „aöstoö aö halda” —
þurfa sumsé aö skreppa einn
eöa fleiri umgang I stofn-
anirnar, á geöveikrahæli,
afvötnunarmiöstöö, fangelsi eöa
hvaö þaö heitir allt saman.
Þeir sem á einhvern hátt skera
sig úr eru sjúkir — þeim þarf aö
hjálpa. En finnst þeim þaö nú
ekki llka í Rússlandi — svona
þrátt fyrir allt?
Skitt og laggó — sumir eru ef-
laust hættulegir umhverfi sinu,
og uppeldiö getur alltaf brugöist
eöa innrætingin. Svo eru aörir,
sem ganga lausir og ekkert er
gert viö. Þar má til aö mynda
nefna hómósexúalista — þaö
vesalings fólk. Vesalings, já —
þvi bylur ekki samviskusam-
lega á þvi fordæming al-
mennings? „Hann þarna er
hommi” — nú, þá vitum viö þaö,
aö eina áhugamál hans I lifinu
er aö draga smástráka inni port
og nauöga þeim. „Hann er
hommi” — og þaö veitir okk-
ur aö sjálfsögöu rétt til aö
lemja hann fyrir utan skemmti-
staöina, já, eöa inná þeim ef svo
ber undir. „Hann er hommi” —
er hann þá ekki geöveikur? Þaö
er allavega ekki fyllilega
þorandi aö tala viö hann, ráöa
hann i vinnu, eiga hann aö vini
— þetta er kynþáttur út af fyrir
sig. Eöa „lessurnar” — en þaö
er kannski brugöist svolitiö
öröuvisi viö þeim. Islendingar
eru þrátt fyrir allt riddaralegir,
og þær eru kvenkyns. Viö
sýnum þeim bara nistandi fyrir-
litningu, en berjum þær ekki. —
Aö hómósexúelt fólk hafi til-
finningar — nei, andskotinn, þaö
getur ekki hugsast. Allt þess til-
finningalff hlýtur aö fara fram
á'mjög.frumstæöu stigi — æ, þiö
kunniö formúluna: matur,
öryggi og viöhald stofnsins,
nema hvaö þaö viöheldur auö-
vitaö ekki stofninum
(hahahahaha)!) Ast eöa aörar
tilfinningar, sem ku flokkast
undir þaö göfuga — þaö á þaö
ekki til.öhugsandi.
Já, ástin — ekki bindur hún
okkur sföur á þrælsklafann en
almenningsálitiö. Þessi til-
finning er af hinu góöa, er okkur
kennt, og yfirmáta göfug. Okkur
ber aö lúta henni f auömýkt. Og
þannig er hægt aö beita henni i
samviskulausri tilfinninga-
kúgun, bæöi meöal foreldra og
barna og annarra einstaklinga.
Og ef ástin er ekki endurgoldin,
eöa aö minnsta kosti fundiö til
einhverra tilfinninga, sem
teljast af hinu jákvæöa (samúö,
meöaumkun, umburöarlyndi,
væntumþykja o.s.frv.), þá
skýtur sektarkenndin all-óþægi-
lega upp kollinum, og henni
miskunnarlaust beitt. Þvi hvaö
er hægt aö gera, ef einhver sem
maöur elskar, starir tárvotum
augum og segir: „Auövitaö
geriröu þetta, fyrst þig langar
svona mikiö til þess” — og á viö
eitthvaö i þá veru, þó ekki sé
þaö sagt, aö þá fyrst muni
hjarta hans/hennar bresta fyrir
fullt og allt. Eöa þá sitúasjónin
hræöilega, aö einhver játar
manni ást sina — hamingjan
hjálpi manni . Þvi þá þegar ber
maöur þunga byröi ábyrgöar
yfir velferö þess einstaklings og
framtiöarhamingju, hverjar
svo sem raunverulega til-
finningar manns i garö viö-
komandi kunna aö vera. Tillits-
semi er algjört lágmark, þvi
ástfangiö fólk er vist auösært —
og hvaö gæti fólk annars haldiö?
Æ, já. Þaö er ekki tekiö út
meö sældinni aö búa i frjáls-
ræöisriki. En kannski rofar til,
næst þegar viö lesum gullkornin
hans Búkovskis i Mogganum.
Fre/s/ð og þrælslundin
A Islandi eru allir frjálsir —
undir þá fullyröingu kvittum viö
vist — 1 fljótu bragöi aö minnsta
kosti -r- meö góöri samvisku og
án þess aö hugsa okkur um. Viö
búum þó i lýöræöislandi meö
stjórnarskrártryggöu skoöana-
frelsi og málfrelsi og trúfrelsi
og ritfrelsi og öllu frelsi, sem
nöfnum tjáir aö nefna. Viö
höfum bæöi jafnréttisráö og
dómstóla til aö gæta þessa
frelsis okkar, og þing og forseta,
kosin I lýöræöislegum kosn-
ingum á aö minnsta kosti
fjögurra ára fresti. Viö getum
haft okkar skoöanir I friöi eöa
tilbeöiö okkar guöi bæöi leynt og
ljóst, án þess aö óttast leyni-
löggu sem bankar uppá á
næturnar og stingur okkur I
svartholiö fyrir bragöiö. Trúar-
dómstólar og galdrabrennur
heyra fortiöinni til — nú leitum
viö til dómstólanna og rekum
mál meö mismiklum fyrirgangi
ef okkur finnst aö okkur þrengt
eöa vegiö aö frelsinu, jafnrétt-
inu, bræöralaginu. Og auövitaö
höfum viö ekki siöur frelsi til aö
berjast gegn þessu öllu — og
gerum þaö. Upp til hópa erum
viö nefniiega ekki annaö en
þrælar á klafa.
Þaö þýöir litiö aö líta til dóm-
stóla I þeirri ánauö, þvl sjálf
erum viö þrælahaldararnir og
svipan yfir höföum okkar óttinn
viö almenningsálitiö. Þess
vegna þorum viö ekki aö vera
viö sjálf — almáttugur, hvaö
gæti fólk ekki haldiö. Þess
vegna gerum viö öll eitthvaö,
sem okkur langar hreint ekki
neitt til aö gera og gætum þess
vegna sleppt, eöa sleppum ein-
hverju ööru, sem okkur hins
vegar langar einhver reiöinnar'
ósköp til, en þykir ekki viö hæfi.
Viö stressum okkur gráhærö og
magabólgin langt fyrir aldur
fram viö aö vinna okkur inn
réttan fatnaö, rétt húsgögn,
réttan bil — svona til aö viö og
nánasta umhverfi okkar sé
frambærilegt. Viö leggjum
okkur fram um aö hafa viöur-
kenndar skoöanir og segja réttu
hlutina, horfum á sömu sjón-
varpsþættina og allir aörir og
höfum á þeim svipaöa skoöun og
hneigingu aö steypa alla I sama
mót. Einstaklingurinn er — aö
sjálfsögöu — algjört aukaatriöi,
þaö er hópurinn sem blivur —
hver sem hann svo er hópurinn,
sem átt er viö I hvert skipti. En
allt fer þetta samviskusamlega
fram innan ramma kerfisins.
Þessi þrælslund okkar sést ef
til vill einna best á táningsaldr-
inum, þegar viö erum ekki búin
aö finna okkur einhverja
ákveöna þóttu á galeiöunni meö
tilheyrandi stimpli, útliti, tals-
Helgi Saemundsson— Hrafn Gunnlaugsson — Jónas Jónasson
AAagnea1 J. Matthlasdóttir — Páll Heiðar Jónsson — Stelnunn
Sigurðardóttir — Þráinn Bertelsson
Hringborðið______________________
dag skrifar AAagnea J. AAatthiasdóttir
hinir, lesum þaö sama og fjöld-
inn. Og vorkennum þessi reiö-
innar ósköp fólkinu i einræöis-
rikjunum yfir þeirra stjórn-
skipaöa ófrelsi.
Kannski er þaö svo, aö þetta
sé einn þátturinn i frumeöli
mannsins — þetta aö tilheyra
hópnum, aö skera sig ekki allt of
mikiö úr. En þaö er alla vega
samviskusamlega ýtt undir ótta
okkar viö almenningsálitiö i
uppeldinu meö umvöndunum
frá blautu barnsbeini ( Ekki
gera þetta barn — hvaö
helduröu aö fólk haldi?) og I
uppeldisstöövum okkar tima —
dagheimilum, leikskólum og
öörum skólum — er mikiö
hjálpaö til viö þessa til-
máta, trú og hegöan. Þá látum
viö okkur nefnilega nægja, aö
klæöa okkur eins, tala eins og
klikan, hlusta á sömu músik. En
siöar bætast aörir umhverfis-
þættir viö, og þó þrældómurinn
liggi ef til vill ekki alveg jafnt I
augum uppi siöar á ævinni, þá
getur þaö rétt eins vel stafaö af
okkar eigin blindu. Viö sættum
okkur nefnilega furöu vel viö
þetta helsi og miöum okkar
dóma á öörum og umhverfinu
eftir þvi. Eöa skiptum viö
kannski ekki fólki ósjálfrátt
niöur I hópa meö misjöfnu for-
merki — suma jákvæöa, finnst
okkur, aöra neikvæöa? Dóm-
arnir fara eftir okkar eigin
skoöun, viö erum þrátt fyrir allt
einhver hluti almenningsálits-
Op/ð bréf til
Helgarpóstsins
Kæri Helgarpóstur.
Ég hlýt aö viöurkenna aö ég
varö talsvert hissa og eftir-
væntingarfullur þegar ég leit á
forsiöu þina 16. nóv. sl. Þar stóö
stórum stöfum „Dulnefniö Geir
Hansson: Er gátan leyst?”
Vist er þaö aö margir hafa velt
þvi fyrir sér hver hann sé þessi
Geir Hansson, höfundur bókar-
innar Misjöfn er mannsævin. 1
von um frekari vitneskju ákvaö
ég þvi á stundinni aö kaupa þig.
Þaö var ekki fyrr en ég kom
heim aö þeirri hugsun skaut upp i
kollinn aö ég heföi kannski veriö
plataöur: aö þessi setning á for-
siöunni væri bara sölutrikk. möo.
lævfslegt bragö til aö koma sjálf-
um þér út á blaöamettuöum
markaði eyjunnar.
Eftir aö hafa lesiö upphaf
greinarinnar varpaði ég öndinni
léttar þvi þar stóö: „Nú vill svo
merkilega til aö áreiöaniegar
heimildir tjá Helgarpóstinum, að
Grétar Birgis sé höfundurinn á
bakvið dulnefniö Geir Hansson”.
Ég tók aftur upp fyrri kæti og las
afgang greinarinnar af áhuga og
vænti þess aö greinarhöfundur
(sem tilallrar óhamingju kvittaði
ekki fyrir) rekti úr sér garnirnar
og geröi lesendum grein fyrir þvi
á hverju vitneskja hans væri
byggö. En þvi miöur — hér var
þaö eins og svo oft áöur aö botn-
inn var suður i Borgarfiröi.
Greinin var nefnilega litið ann-
aö en glefsúr úr ritdómum um
téöa bók i Dbl. og þér, Helgar-
póstur minn. Að þvi er ég best get
séö er greinin i átakanlega litlu
samhengi við heiti sitt. Þaö bita-
stæöasta Ur ritdómunum er
kannski þaö aö minnst er á hve
bækurnar (Misjöfn er mannsævin
og Skellur á skell ofan) séu „ein-
kennilega líkar”.
Þaö skyldi þó ekki vera,
Helgarpóstur kær, aö „áreiöan-
legar heimildir” þinar séu ekkert
annaö en fyrr nefndir ritdómar?
Nú, ef ekki — hvernig væri þá aö
upplýsa lesendur nánar um þess-
ar heimildir? A meöan þaö er
ekki gert verður þessi grein aö
teljast Urvalsdæmi um
blöðru-blaöamennsku
Meö kveöju,
Ingi Bogi Bogason.
/ rí7 jpSST' ' \ 'É m 3» ^ ií - • r. \ T ®8«r* 1 y % j ~f4
\ v*^ \hí'43K'
' ~~ }/ ■
Tvær bækur frá sama
höfundi á sama tíma?
Önnur lofuð — hin lijstuð
Opið bréf til
Þetta eru alveg prýöilegar
fyrirspurnir hjá þér. Væri vel ef
lesendur gerðu oftar athuga-
semdir af þessu tagi. Þær veita
blööum aöhald. Hitt er svo annaö
mál, aö viö getum fullvissaö þig
um aö Helgarpósturinn slær ekki
máli eins og þessu fram út i blá-
inn til þessaö selja fleiri eintök en
ella.
Aö sjálfsögöu höfum viö
meira fyrir okkur en getsakir
byggöar á ritdómum. Þegar viö
segjum aö „áreiöanlegar heim-
Inga Boga
ildir” tjái Helgarpóstinum aö
Grétar Birgis og „Geir Hansson”
séu einn og sami maöurinn, þá
merkir það, aö viö teljum okkur
hafa ástæöu til aö treysta þeim
upplýsingum, Þetta eru upplýs-
ingar sem viö höfum úr fleiri átt-
um en einni.Heimildarmenn vilja
hins vegar ekki láta nafns sins
getið. Umræddur höfundur og út-
gefandi hans vilja hvorki játa né
neita þvi aö upplýsingar þessar
séu réttar. Okkar mat er aö þótt
fréttin sé þannig óstaðfest bendi
allar llkur til aö hún sé rétt. Enn
hefur hún ekki veriö borin til
baka. Helgarpósturinn telur mál-
iö þaö áhugavert; — sami höf-
undur skrifar tvær bækur, aöra
undir eigin nafni og fær afar
slæma dóma, hina undir dulnefni
og hlýtur lofsamlegar viðtökur —
aö þaö eigi erindi viö lesendur.
Þess vegna er samanburöur á rit-
dómum fróðlegur. I grein Helgar-
póstsins er ekkert fullyrt umfram
þaö sem blaöiö telur sig geta
staöiö viö. Þetta er ekki blööru-
blaöamennska, heldur einfald-
lega blaðamennska.
Meöbestukveðju
Ritstj.