Helgarpósturinn - 11.07.1980, Blaðsíða 11

11
Föstudagur 11. júlí 1980.
ingin á þvi hvers vegna ég er enn
á Snæfellsnesi aö ég kemst aldrei
gegnum vegginn þar, til fulls”.
Er þá Snæfellsnesiö gagnólikt
öörum landshlutum i þessu tilliti?
„Þaö er afskaplega fagur
landsskapur á Snæfellsnesi, stór-
fenglegt, maöur getur veriö
þarna heila öld og séö alltaf eitt-
hvaö nýtt, en þaö vill oft veröa
svo þegar fámenni kemst i ystu
þetta, þaö halda manni
engin bönd, þessi undarlegi
demon er i manni. Og ég
fór næst austur aö
Hofi I Vopnafiröi þar
var ég i önnur þrjú ár.
Þar er yndislegt, þaö er sá
staöur sem ég sakna mest.
Þaöan fór ég svo i lok sildarár
anna á Seyöisfjörö. Þaö voru dá
steinda glugga i
kirkjunni, viö vorum sex.
Viö vorum látnir rekja
einhverjar minningar frá þessum
litiö viöburöarik ár þessi tvö eöa
þrjú ár sem ég var á Seyöisfiröi.
Þar geröist margt voveiflegt, dá-
litiö hráslagalegt mannlif þarna.
Einar vinur minn Magnússon for-
stjóri fyrir sildarverksmiöju
rikisins hvatti mig til aö sækja
um Seyöisfjörö og eggjaöi mig
mjög, og eftir aö ég haföi flutt
kynningarmessu, og var þá á
Hofi, fylgdi hann mér til skips
hafandi gert mér stóra veislu
heima á Elverhaug og boöiö
þangaö tuttugu manns, máttar-
stólpum bæjarfélagsins. En ég
man alltaf eftir þvi aö hann fór
meö mér um borö I Esju klukkan
þrjú um nótt og til þess aö ég
skildist nú ekki viö staöinn
þurrbrjósta rétti hann mér einn
kassa af dönskum bjór,
Elefanten, svo mig þyrsti ekki, en
sagöi jafnframt aö allur væri var-
inn góöur og rétti mér lika sex
flöskur af rommi og sagöi aö
þetta ætti aö sleppa. Þaö var ekki
nema fjögurra tlma sigling til
Vopnafjaröar. Einar er dáinn þvi
miöur, hann var stjórsjarmer-
andi maöur, vel gefinn og merki-
legur persónuleiki”.
Og frá Seyöisfiröi liggur leiöin?
„Ég fer noröur, á Siglufjörö,
þar er ég tvö ár fram til ’73 þegar
ég fer á Snæfellsnes. Ég var ein-
hvern timann aö segja vinum
minum þaö eftir aö ég var farinn
burt úr Siglufiröi, þeir buöu okkur
hjónunum noröur ásamt fleiri
prestum sem höföu gegnt I Siglu-
firöi, þaö var veriö aö vigja
árum þarna noröur frá. Ég þoröi
þá aö trúa þessum ágætu mönn-
um fyrir þvl sem mér er eftir-
minnileg reynsla þaöan og reynd-
ar annars staöar þegar ég kom
svona og var aö sækja um presta-
köll. Þá fer nú alltaf orö af mönn-
um áöur og getur veriö misjafn-
lega gott, mér fannst ég vera aö
bora hausnum i gegnum stein-
vegg, þegar ég var aö predika
fyrst I kirkjunni, ég varö þar eins-
og annars staöar aö koma höföinu
gegnum þennan múrvegg og þaö
er kanski þaö sem kemur þegar
maöur er kominn alla leiö I gegn,
aö manni finnst björninn unninn
og getur byrjaö á þvi aö stanga
næsta vegg. Þaö er kanski skýr-
mörk, þá veröa öll mannleg sam-
skipti dálitiö slimug og stirö.
Menn hafa ekki tima til aö hittast,
fara aö hlusta á sögur hver af öör-
um staöinn fyrir aö kynnast
persónulega. Ég held þaö sé nú
kannskiþaö sem veldur þarna
vestur frá, þessar byggöir sunnan
á nesinu eru hálf eyddar a.m.k. I
minu prestakalli”.
Hvernig er þá safnaöarlifiö i
svona fámennri byggö?
„Þaö gefur augaleiö aö þaö er
mótaö af fámenni og þessum aö-
stæöum sem dreifö byggö hefur.
Langtimum saman er kanski
erfitt aö hittast vegna ófæröar.
Ég minnist þess aö hafa oröiö aö
hverfa frá fimm eöa sex sunnu-
daga i röö þegar ég ætlaöi aö
messa út á Hellnum vegna ófærö-
ar. Annars er þaö ævinlega litill
kjarni sem stendur utan um
kirkju sina, kemur ekki þar til aö
hlusta á ákveöinn prest sér vin-
veittan og hliöhollan i skoöunum,
heldur til aö tilbiöja Guö sinn. Þvi
miöur hef ég rekist á þaö þarna
og annars staöar aö fólk sem
heldur aö presturinn sé andsnú-
inn sér I pólitik eöa einhverjum
veigamiklum málum aö þaö held-
ur, þá leggur þaö fæö á kirkjuna
sina. Þanniger þaövestur frá. Ég
hef séö menn hverfa burt úr
kirkjunni og ekki koma þar árum
saman af þvi þeir hafa grun um
þaö aö klerkurinn þeirra sé her-
námsandstæöingur ”.
Móðurskaulið miklð
Umræöan berst nú út um viöan
völl, stööu kirkjunnar um þessar
mundir, einlæga trúmenn 1 rööum
kommúnista og svo frv. en loks aö
kvenréttindum og kvenprestum:
Séra Rögnvaldur: „Ég er siöur en
svo á móti þvi aö konur séu vigöar
til prests, en þó lumir einhvers-
staöar djúpt oni mér sú tilfinning
aö þær eigi þó aö vera fremur
nunnur en prestar. Aftur finnst
mér þaö vel geta gengiö og miklu
meira en þaö eftir aö hafa séö
þessa ágætu frambjóöendur á
skjánum I gærkvöldi, aö kona
tæki starf forseta aö sér, mér
finnst hún einsog gyöja meöal
þeirra þessi ágæta kona.”
Þegar menn hafa getiö séra
Rögnvaldar hafa konur ætiö
spunnist I máliö, er þetta ekki
einhver misskilningur?
„Ég veit þaö ekki, vinur minn,
ég held aö fólk sé svo hræsnis-
fullt, aö þaö ætlist til þess aö
prestur sé náttúrulaus hafandi
ekki meö i þankanum aö náttúru-
laus prestur hlýtur bæöi aö vera
gleöi-dáöa- og girndarlaus á allan
annan máta og enginn maöur
raunverulega. En allt þetta hjal
um kvenréttindi, svo viö höld-
um. áfram meö þaö, finnst mér
vera á viÍíigötum,konur hér eru
aö krefjast þess aö fá aö vera
kallar. Staöinn fyrir aö setja sitt
kvenlega mark á samfélagiö og
nútlmamenningu. Hún er köld og
hráslagaleg og maskúlin, þaö
sem okkur vantar er fegurö,
rómantik og ást,okkur vantar
Mariu hafna upp i æöra veldi,
guösmóöur. Þaö hræmulegasta
sem geröist I siöaskiptunum var
aö henni var kastaö fyrir róöa.
Oskaplegt tjón sem aldrei veröur
bætt fyrr en hún kemur aftur. En
vita máttu þaö, aö margur hefur
maöurinn rei kula þrá til kvenna
meöan hann er milli vita, sem
blessunarlega beinist aö móöur-
skautinu mikla (sem Laótse
gamli talar um) þegar menn ná.
áttum. Þvi hef ég mikla ást á
heilagri Mariu guösmóður sem
fylgt hefur manninum frá upphafi
vega undir ýmsum nöfnum og er I
og miskunnarlaus sem hann er.”
Þetta er nú eina stéttin sem býr
viö þaö aö vera kosinn af opinber-
um starfsmönnum svonefnd-
umi?
„Þaö ætti aö kjósa hvern ein-
asta mann sem eitthvaö hefur
meö oDÍnber störf aö gera.”
Værum viö þá ekki aö kjósa alla
daga?
„Þaö getur vel veriö, og menn
heföu sumir ekkert þarfara aö
gera. Ég vil láta kjósa biskup til
fimm sex ára og láta þá aö þeim
tima liönum hvilastfrá þvi,þaö er
mesti paþosinn i mönnum fyrstu
árin. Ég held aö kirkjan kæmist
nær fólkinu ef þjóöin kysi sér
biskup, hann er biskup allrar
þjóöarinnar en ekki bara klerka-
stéttarinnar og prófessora viö
guöfræöideildina. Þá yröi hún
ekki kalt og dautt stofnanafyrir-
bæri I hugum manna, ef þeir
fengju aö kjósa sér biskup. Ég
vildi gjarna vita biskupana tvo ef
ekki þrjá, þaö mætti svo sem hafa
erkibiskup I Reykjavik. Annars
mættu þeir vera tvejr, annar á
Hólum og hinn I Skálholti. Og
halda sig þar og gera þessa staöi
aö ööru en nafni úr dauöri fortiö.
Þaö er engin rómantik þetta.
Andlegt yfirvald á ekki aö sitja I
miöri umferöarkösinni þar sem
hann getur aldrei hugsaö i friöi,
hann þarf aö vera á staö þar sem
er friöur og kyrrö i kringum hann
og biskupssetriö á að vera orku-
sentrúm fyrir kristn.ilifiö i land-
inu.”
Ehkerl hikk á sýnðdus
Aö slðustu berst taliö aö
sýnódus.
Séra Rögnvaldur: „Ég fór á
sýnódus I gamla daga, þaö var
gaman aö hitta þessa indælu
kalla. Maöur fór alltaf betri frá
þeirra fundi en maöur kom. Mér
finnst þessir gömlu kallar sem ég
nefndi hafa veriö afskaplega ung,
ir, þetta voru nútimamenn en þaö
er svo undarlegt aö siöustu 15 árin
þá finnst mér þegar ég hitti unga
presta þeir vera sumir frá löngu
horfinni tiö — miööldum — en
þetta segi ég þeim ekki til lasts
heldur lofs, miöaldir voru miklu
glæsilegri tiö fyrir presta en þessi
skelfilega tækniöld sem viö lifum
nú. Ég veit þaö ekki elskan min,
mér finnst ég ekki hafa svo mikiö
aö sækja þarna, ég er utangarös-
maöur, svona átsæder eins og þaö
heitir á nútimamáli. Og ég vil fá
aö vera þaö, ég hef sagt minum
sæla biskupi þaö og ég hef fengiö
aö vera þaö i friði, ég held þaö
sakni min ekki nokkur maöur.
Ber þá svo aö skilja aö sérstök
kirkjudeild sé I Staöarsveitinni?
„Ég skal segja þér aö af þeim
kirkjudeildum sem ég hef kynnst
hef ég ekki heillast af neinni
einsog grisku orþódoxkirkjunni,
Austurkirkjunni. öllu hennar
helgihaldi og ikónunum. Listin er
þar samofin trúnni og ég held hún
minum augum heilagur andi, þ.e.
heilög viska sem Austurkirkju-
menn vigöu Hagia Sophia, þ.e.
Sophlukirkjan i Istanbul”.
Talið berst aö biskupskosningu.
l)Séra Rögnvaldur: „Þaö getur vel
veriö aö skjálfti sé farinn aö fara
um stéttina, hann hefur ekki náö
til min, ég er blessunarlega laus
viö umþenkingar um þá hluti
sennilega vegna þess aö ég kæmi
aldrei til mála sem biskupsfram-
bjóöandi. Ég vil afnema þetta
mónpól klerka og láta þjóðina
kjósa biskup og ég er lika á móti
afnámi prestskosninga þvi prest-
um er til dæmis ekkert vandara
um en þingmönnum aö ganga fyr
ir dóm almennings hversu harður
standi fólkinu nær í viökomandi
löndum en nokkur önnur kirkju-
deild gerir. Ég held aö viö gætum
prýtt kirkjurnar betur meö kristi-
legum bilætum. Þaö er Mariu-
kirkja á Staö og ég fekk Mariu-
mynd úr klausturkirkju spánskri
frá þvl um 1700. Sem ég setti á
altariö heima. Og ég held aö
Marla hafi umbunaö mér fyrir
þetta, ég sný mér ailtaf til hennar
I sáiarnauö.”
Eftilvillber að takaáminningu
séra Rögnvaldar til greina og
koma upp hjá sér meira af kristi-
legu ornamenti, en viö vonum aö
viötal þetta þyki nokkurt orna-
ment i lognmollu daganna og
setjum amen eftir efninu.