Helgarpósturinn - 08.08.1980, Page 19

jjhelgarpósturinru Föstudagur 8. ágúst 1980.
19
BÓK UM HERNÁMSÁRIN Á
ÍSLANDI VÆNTANLEG
„Við verðum með eilitið fleiri
islenska titla en i fyrra, bæði
skáldsögur, bækur sagnfræðilegs
eölis og ýmsan þjóðlegan fróð-
leik,” sagöi Brynjólfur Bjarnason
hjá Aimenna bókafélaginu, þegar
hann var spurður um væntanlega
bókavertlð. Hann sagöi, að það
kæmi sér á óvart ef um mikla
aukningu f titlum yrði að ræða,
þegar á heildina væri litið og væri
ástæöurnar að rekja til efnahags-
ástands þjóðarinnar. ,,t>að er
erfitt að spá um framtiðina, en
helmingi erfiöara i bókabrans-
anum,” sagði Brynjólfur.
Þegar Helgarpósturinn talaöi
við Brynjólf, voru ekki öll kurl
komin til grafar meö útgáfu þessa
árs og þess vegna ekki hægt að
gefa nokkuð heildaryfirlit um
væntanlega bókaútgáfu.
Brynjólfur gat þó nefnt sex
titla, sem búið er að ganga frá til
útgáfu i haust. Af þessum sex
bókum eru fjórar islenskar, bók
um hernámsárin á Islandi, eftir
Þór Whitehead sagnfræðing og er
bókin byggö á doktorsritgerð
hans, ný skáldsaga eftir Jón Dan
og heitir hún Stjörnuglóparnir,
ljóðabók eftir Steingrim Baldurs-
son i Nesi og loks ný matreiðslu-
bók eftir Sigrúnu Daviðsdóttur,
en fyrri matreiðslubók hennar
náði miklum vinsældum. Af
erlendum bókum, nefndi
Brynjólfur tvær og eru þær ekki
af verri endanum. Fyrsta skal
telja, Liösforingjanum berst
aldrei bréf, eftir suðurameriska
rithöfundinn Gabriel Garcia
Marquez i þýðingu Guðbergs
Bergssonar, en Guöbergur þýddi
Hundrað ára einsemd sama höf-
undar fyrir nokkrum árum og
þótti sú þýöing vera mjög góð.
Hin erlenda bókin, sem Brynjólf-
ur nefndi, er Doctor Fischer in
Geneva and the Bombs away, eft-
ir Graham Greene. Bókina þýðir
Björn Jónsson skóiastjóri, en hún
hefur ekki enn hlotið íslenska
nafngift.
Ef þessar bækur segja til um
framhaldiö, má gera ráð fyrir
mörgum feitum göltum hjá AB i
haust.
CARL DREYER Á KVIKMYNDAVIKU
Starfsemi Kvikmyndafjelags-
ins hefst væntanlega aftur þann
fyrsta september i haust. 1 fyrra-
vetur voru sýningar á vegum
félagsins daglega l Regnbogan-
um, en i sumar hefur starfsemin
legið niöri. Að sögn Leifs Þor-
steinssonar, stjórnarmanns f
félaginu, eru þau nú reynslunni
rikari og ætla aö breyta eitthvað
til frá þvi I fyrra.
Leifur sagði félagið hafa sett
sig i samband við erlenda aðila.
einkum meö það i huga að fá
hingaö „kvikmyndavikur”, þ.e
nokkrar myndir gerðar a' sama
leikstjóranum, meö einhverjum
ákveðnum leikurum, eða um
ákveðin efni. Mun vera frágengif
að fljótlega i haust verði kvik
myndavika þar sem myndir
danska leikstjórans Carl Dreyei
veröa sýndar.
—Gfl
Enn er allt stopp i leikritamálum sjónvarpsins.
Engin hreyfing í leikstjóradeilunni
Enn rofar ekkert til i deilunni
milli sjónvarpsins og féiags Ieik-
stjóra. Sem kunnugt er stöðvaðist
vinna við leikrit Daviðs Oddsson-
ar, Kusk á hvitflibbann, I vor.
vegna kröfu félagsins að leik-
stjórar sjónvarpsleikrita yröu aö
vera félagar i féiagi leikstjóra.
Andrés Indriðason, leikstjóri
Kusksins, er það ekki og siöan
ieikararnir hættu hefur ekkert
verið unnið við leikritið.
Að sögn Hinriks Bjarnasonar,
dagskrárstjóra lista-og skemmti-
deildar sjónvarpsins hefur deilan
ekkert verið á dagskrá eftir
sumarfri. „Það er rétt aö áætlun
ársins i ár riðlaðist við þetta”
sagði Hinrik, „en mér þykir sýnt
að hún hefði gert það jafnvel þó
að ekki hefði komið til þessarar
stöðvunar. Staöreyndin er sú að
sjónvarpið hefur haft gjörsam-
lega fullar hendur við gerð
islenskra mynda að undanförnu. I
fyrsta lagi við myndina um
Snorra Sturluson, en einnig við
mynd I barnamyndaseriu, sem
Norðurlöndin hafa samvinnu um
að gera” sagði Hinrik.
Hann kvaöst eiga von á að við-
ræður hæfust i deilunni fljótlega.
—GA
Margir semja lög
— yfir 50 taka þátt í dægur-
lagakeppni sjónvarpsins
Feiknaleg þátttaka er i hinni
væntanlegu dægurlagakeppni
sjónvarpsins. Sem kunnugt er
auglýsti sjónvarpið fyrir nokkru
eftir lögum I fyrirhugaða dægur-
lagakeppni, og nú hafa yfir 50 lög
borist.
Nú á hinsvegar eftir að ákveða
hvað gert veröur við öll þessi lög.
Að sögn Hinriks Bjarnasonar,
dagskrárstjóra lista og skemmti-
deildar, fékk sjónvarpið aðeins
heimild til að auglýsa eftir lögun-
um, en útvarpsráð á siðan eftir að
fjalla nánar um framkvæmd
keppninnar. Hinrik sagði þaö
óráöið aö öllu leyti hvernig skipu-
lag hennar yrði. —GA
Gestrisni og
af/eiðingar hennar
Háskólabió: Ofbeldi og ástriður
(Conversation Piece). Frönsk-
itölsk. Argerð 1976. Handrit:
Enrico Mekioli og Luchino
Visconti. Leikstjóri: Luchino
Luchino Visconti i Háskólabiói.
I báðum myndunum, Haustsón-
ötunni og Ofbeldi og ástriður
(einkar álappalegur titill, enski
titilinn, Conversation Piece er
Kvikmyndir
eftir Arna Þórarinsson og Guðlaug Bergmundsson
Óboönir gestir: Stefano Patrizi, Claudia Marsani og Silvana Mang-
ano.
Visconti. Aðalhlutverk: Burt
Lancaster, Silvana Mangano,
Helmut Berger.
Fróðlegt er að fylgjast meö
tveimur frægum leikstjórum i
kvikmyndahúsum höfuðborgar-
innar um þessar mundir, Ing-
mar Bergman i Laugarásbiói og
Maður, kona og banki (A very
big Withdrawal). Amerísk, ár-
gerö 1979. Handrit: Raynold
Gideon og Bruce A. Evans.
Leikendur: Donald Sutherland,
Brooke Adams, Paul Mazursky,
Allan Magicovsky, Leigh
Hamilton. Leikstjóri: Noel
Black.
Væri ég kominn af prestum,
fylltist ég heilagri reiði, reiði
guðs. Ekki svo að skilja, að mér
séeitthvaðanntum presta, öðru
nær, en það er nú ekki hægt aö
nota þá I allt saman. Alla vega
ekki þetta, það hefur verið gert
svo oft áður, að það er ekki
lengur frumlegt. Þaö er meira
að segja fariö að slá all harka-
lega i það. Og svo trikkið með
nunnuna i flugvélinni, þegar
okkar maður kallaði Jesús
Kristur. Ég hélt ég yrði ekki
eldri I sætinu, Jesús minn.
Svona upp á grin, þá er mér
næst skapi að halda að þessi
mun betri,) gera ieikstjórar
meö yfirburðavald á myndmál-
' inu tilraunir með þrengingu
þess, færa kvikmyndina, sem i
eðli sinu er útþenslusinnuö i
leikrými og leiktima, nær leik-
húsinu, enda báðir reyndir leik-
húsmenn. Báöar myndirnar eru
mynd sé kanadisk, þótt annaö
standi i kynningu, þ.e. pró-
gramminu góða. Þar gerist
myndin og leikarar að einhverju
leyti þaðan. Nema stóri bróðir
fyrir sunnan landamærin sé að
hjálpa þeim litla fyrir norðan.
Hverveit. Hvílikhjálp þá, Jesús
minn.
Hugmyndin er nokkuð góö.
Tveir kunningjar, sem sjálfsagt
eru orðnir leiðir á að vinna, eins
og fleiri, ákveða að beita þekk-
ingu sinni til þess að auögast á
skjótan hátt. Fljótasta leiðin er
auövitað að fremja bankarán.
Og það er heldur ekki sama
hvernig það er gert. I borginni
þeirra er veriö aö byggja stóran
banka, þar sem allt öryggiskerfi
á aö vera mjög fullkomið,
stjórnað af tölvum. En
félagarnir eru sérfræöingar i
tölvum.Þeir fara þvi inn i bank-
ann á meöan hann er i byggingu
og tengja einhvem fjárann viö
að formi og efni býsna nálægt
filmuöu dagstofustykki,
kammerleikriti og gera litið
sem ekkert til að leysa atburða-
rásina upp 1 raunverulega
„filmuaksjón”. Hún gengur öll
upp í samtölum og andrúmslofti
innilokunarkenndar. Leik-
myndin þjónar sem eins konar
kerfiö, þannig að þeir geta
stjórnaö þvi utan frá meö ein-
hvers konar senditækjum, geta
opnað allar tölvuvæddu dyrnar
og hvelfingamar.
En eins og segir á plakatinu:
Það geröist dálítið sniðugt á
leiðinni i bankaránið... þau urðu
ástfangin. Þarna er átt við Don-
ald Sutherland og unga konu,
sem lenti i þvi aö taka af honum
myndir, alveg óvart. Hinn
búr fyrir bældar og andlega
bæklaöar persónur, (búrmótifið
veöur uppi i báðum myndum),
og innan þessa þrönga rýmis
leitar myndavélin uppi þaö
drama sem i efninu felst. I stil
verður að segja aö áleitnar nær-
myndir Bergmans séu
fundvísari en eltingaleikur
félaginn var nefnilega karl-
maður.
Fléttast þarna saman tvær
sögur, sem aö sjálfsögöu veröa
að einni i lokin, hálf leiðinleg
ástarsaga og heldur leiðinlegur
undirbúningur fyrir rániö
mikla. Handritið er sem sagt
hálfgert vandræðabarn, eða
nánast ekki neitt og er ég þama
ekkert að setja út á vandræöa-
börn. Sumir myndu nú bara
myndavélar Pasqualino de San-
tis viö persónurnar i Ofbeldi og
ástriður.
Eins og i Haustsónötunni er
þaö utanaökomandi afl, gestir,
sem dramatiskt raska ré þess
sem fyrir er i leikrýminu. Burt
Lancaster leikur „prófessor-
inn”, vellauöugan menntamann
sem sest hefur i helgan stein i
húsi sinu i Róm og sankar þar
aö sér dauðum hlutum, dýr-
gripum úr fortiöinni. 1 horfinni
list og siðfágun hefur hann
leitað. athvarfs frá úrkynjuðum
heimi sem hann telur á íeið til i
tortimingar. t upphafi myndar-
innar ryðst þessi úrkynjaði um-
heimur inn i hús prófessorsins i
liki ruddafengins liðs sem stað-
ráðiö er i að leigja eina hæöina i
húsi hans. Og þrátt fyrir viðnám
hans hefur þetta fólk fyrr en
varir hreiöraö um sig i lifi hans
og fer ekki fyrr en hann hefur
gefið upp andann. Myndin lýsir
I 13
spyrja hvort þau væru yfir
höfuðið nokkuð til, en þaö er nú
annaö mál.
Nú, öll úrvinnsla er sömu ætt-
ar og það sem liggur til grund-
vallar við gerð myndar þessar-
ar, ósköp svona ekki neitt neitt.
Þeir hjákvikmyndasjóði hefðu
hlegiö sig máttlausa, hefðu þeir
fengiö handritið meö umsókn
um styrk.
Leikarar i myndinni eru ekki
af verri endanum, enda standa
þeir sig bara nokkuö vel, þrátt
fyrir allt. Donald Sutherjand er
eins og hann er alltaf og svo er
kvikmyndaleikstjörinn Paul
Mazursky, sá sem gerði „Kona
á lausu” og fleiri myndir. Sá
hlýturnú aö hafa verið fjárþurfi
þá stundina, sem hann tók þessu
boði. En hann stóð sig nú bara
mjög vel, annað væri ekki sæm-
andi.
Menn veröa svo aö sjá mynd-
ina ef þeir vilja fatta þetta með
prestinn, þó svo hún (myndin)
fái nú ekki min meðmæli, þvi
miður.
Gefiö andvirði biómiðans
frekar i Hjálparstofnun
kirkjunnar.
Jesús Kristur! Faðir! Systir!
eða: Grátt er gamanið
Donatd Sutherland og Paul Mazursky brugga launráð I hótelher-
bergi.