Helgarpósturinn - 09.01.1981, Blaðsíða 4

Föstudagur 9. janúar 1981 JielgarpósturinrL-
„EKKI HUGSAÐ MÉR AD STOFNA DAGBLAД
NAFN: Ólafur Ragnarsson STAÐA: Fyrrverandi ritstjóri Vísis FÆDDUR: 8. september 1944
HEIMILI: Kúrland 14 HEIMILISHAGIR: Eiginkona, Elín Bergs og eiga þau tvo syni
Bifreið: Volvo árg. ”79 Áhugamál: Fjölmiðlun
Kátt ht'fur vakift meiri athygli i fjöliniölaheinnnum fslenska. en óvænt uppsögn Óiafs Iiagnarssonar
ritstjóra Visis s.l. föstudag. AUIengi liafa menn þóst vita aö ekki væri alltof hlýtt á milli hans og útgáfu-
stjórnarinnar vegna ýmissa ágreiningsmála, sem komiö hafa upp siöustu ár, en hins vegar kom upp-
sögnin á þeim tíma, sem almennt var álitið aö sveröin hefðu verið sliöruö — i bili a.m.k. — Annað koin
þó á daginn.
Kn hvaöa ástæöur voru það raunverulega, sem orsökuðu að Höröur Einarsson fyrrum ritstjóri Visis
og núverandi formaöur útgáfustjórnar blaösins, kallaöi ólaf á sinn fund og gaf honum reisupassann?
Var þaö persónulegur óvinskapur ólafs og Harðar eða ágreiningur um grundvallaratriöi i blaða-
mennsku?
Ólafur Kagnarsson cr i Yfirheyrslu Helgarpóstsins.
i þessu uppsagnamáli þinu og
revndar áður í umræöum um rit-
stjórn Visis, er það höfuöatriöi aö
ágreiningur hafi oröiö á milli út-
gáfustjórnar blaösins og rit-
stjóra. En í hverju er þessi
ágreiningur raunverulega fólg-
inn?
• „Ég hef kosið að fara ekki út i
smáatriði i sambandi við þetta
mál eða i hvaða formi árekstram
ir hafa orðið. Ég hef staðið
fastur á viðhorfum minum i sam-
bandi við starfssvið og stöðu rit-
stjórnarinnar. Af minni hálfu
hefurekki verið um persónulegan
ágreining við einn né neinn að
ræða. Það sem ég hef lagt áherslu
á, eru atriði sem ritstjómin hefur
verið sammála um”.
En nú segir fyrrverandi með-
ritstjóri þinn Ellert Schram opin-
berlega, aö enginn verulegur
' ágreiningur hafi verið milli rit-
stjórnar og framkvæmdastjórnar
V'ísis. Þýöir þetta að þessir
árekstrar hafi mætt á þér einum?
,,Mér þykir hann fljótur að
gleyma,blessaöur, Eitt skýrasta
dæmið i þessu sambandi er frá
þvi 1 fyrrasumar og sú uppá-
koma, sem þá varð, var að mati
Ellerts svo alvarleg aö hann var
tilbúinn til aö hætta f miðri
Bandarikjaferö og koma heim
vegna þess máls. Ég vona nú að
þetta rifjist upp fyrir honum”.
Þú nefndir þaö hér að ofan að
ekki væri um aö ræöa neina per-
sónulega samskiptaörðugleika.
Fer Höröur Einarsson meö rangt
mál, þegar hann segir slikt hafa
veriö uppi á teningnum ykkar í
milli?
,,Af minni hálfu hefur aðeins
verið um aö ræöa fagleg atriði.
Persóna Harðar Einarssonar
kemur þessum málum ekkert
við”.
Nú segir Höröur jafnframt aö
ástæöa þess að þér hafi ekki
verið gefinn kostur á þvi að segja
sjálfur upp hafiveriö vegna fyrri
reynslu af samskiptum við þig.
Veistu hvað hann á viö með þess-
um orðum?
,,Nei, ég veit nú ekki hvað hann
á viö. Þetta er allt annað svar
heldur en hann gaf mér, þegar ég
spuröi um þaö, hvers vegna mér
væri ekki gefinn kostur á þvi að
segja upp. Ég hef ekkert verið að
flika þvisvari hans, en úr þvi sem
komiö er og vegna yfirlýsingar
hans, þá kemst ég ekki hjá þvi aö
greina frá þvi sem hann svaraði
mér. Hann sagði ástæöuna vera
þá að vegna þess hve margir á
ritstjórn Visis heföu sagt upp
störfum á siöustu misserum væri
ekki æskilegtaö annar af ritstjór-
um blaösins geröi slikt . Það gæti
litiö út eins og menn væru að flýja
af blaðinu”.
En nú hafa bæöi Höröur og Ell-
ert lýst undrun sinni yfir þvi aö þú
hafir hætt samdægurs og uppsögn
þín var tilkynnt samstarfsmönn-
um þínum. Hvers vegna lá þér
svona á?
„Þaö kemur mér á óvart hve
þeir leggja mikla áherslu á það
hvaða dag ég fór. Sennilega er þvi
réttast, til að fólk átti sig á
hvernig staðan var, að lýsa þvi
örlitíð hvernig þetta bar að. Sama
daginn og gengið var frá minum
málum — föstudaginn 2.
janúar — lysti Hörður yfir þvi við
mig að hann væri i „prinsipinu”
þeirrar skoðunar að þegar yfir-
mönnum fyrirtækja væri sagt upp
störfum, þá ættu þeir að hætta
strax. Ég sagðist vera sama
sinnis og það varð einfaldlega
samkomulag umað ég hætti þann
dag. Mér finnst þess vegna furðu-
legt að Hörður og siðan Ellert
skulileggja áhersluá þetta atriði,
sem er aukaatriði i öllu málinu.
Aðalatriðið er að ég hætti ekki
störfum að eigin frumkvæði
heldur vegna þess að mér var
sagt upp. Það er kjarni málsins”.
En hvaöa dropi var það sem
fyllti mælinn nú. Úr fjarlægö virt-
ist sem illdeilurnar sem sköp-
uöust s.l. sumar heföu hjaðnaö
a.m.k. aö ákveönu marki. Var
eitthvað ákveðið sem kom upp á
núna siðustu vikur sem beinlinis
orsakaöi þessi viöbrögð útgáfu-
stjórnarinnar?
„Ég hef ekki minnsta hugboö
um það. Ég fæ ekki séð að neitt
eitt mál gæti hafa orðið til þess að
þessi uppsögn var ákveðin ein-
mitt nú um áramótin”.
Höfðuö þiö Ellert
Schram — þingmaðurinn fyrr-
verandi — ólikar skoöanir á því,
hvernig ritstýra skyldi blaöi sem
Vísi?
„Nei, ég varð aldrei var við
neinn ágreining varðandi það at-
riði okkar i milli. Samstarf okkar
var mjög ljúftog gott þetta tæpa
ár sem við Ellert unnum saman.
Og hann var alveg sammála mér
um öll ritstjórnarleg atriði sem til
umræðu komu”.
Nú hefur því veriö fleygt að þú
-hafir aldrei fengiö neitt aö vita
um og þaöan af siður haft hönd í
bagga með, þegar stærri ráön-
ingar eða ráöstafanir voru
ákveönar á blaðinu og þaö t.d.
nefnt aö þú hafir ekkert frétt af
ráðningu Ellerts fyrr en hún var
orðin aö raunveruleika?
„Ég hafði ekki neinar spurnir
af ráðningu Ellerts áður en
gengið var frá þeim málum”.
Var sama uppi á teningnum
, þegar Höröur sem formaður út-
gáfustjórnarinnar réö sjálfan sig
sem ritstjóra?
„Hann var ráðinn ritstjóri af
stjórn Reykjaprents og það bar
aö með sama hætti hvað mig
varðar og ráðning Ellerts. Mér
var tilkynnt um það, þegar sú
ákvörðun hafði verið tekin”.
Sagt er fullum fetum, aö ráön-
ingar þriggja samritstjóra þinna,
þ.e. Þorsteins Pálssonar, Haröar
Einarssonar og Ellerts Schram,
séu grundvallaöar á pólitiskum
forsendum, en ekki vegna hæfi-
leika þeirra sem blaöamanna?
Ilvaö segirðu um þessa skilgrein-
ingu?
„Ég hef fyrst og fremst litið á
Þorstein Pálsson sem blaðamann
en ekki sem stjórnmálamann,
þótt hann hafi að sjálfsögðu sínar
pólitisku skoðanir eins og aðrir.
Það efast enginn um hæfileika
Þorsteins”.
En hefur þú litið á þessa með-
ritstjóra þina fyrstog fremst sem
liæfa samstarfsmenn i blaöa-
mennsku, eða sérlega politfska
útsendara útgáf ust jórnarinnar,
sem óneitanlega samanstendur af
mönnum á hægri væng stjórn-
mála ?
,,Ég hef að sjálfsögðu gert mér
grein fyrir þvi', að þeir hafa allir
veriðhægri sinnaðir, borgaralega
sinnaðir en það hefur enginn
þeirra haldið fram stefnuneins
ákveðins stjórnmálaflokks varð-
andi ritstjórnina, fremur en ég
hef gert heldur tekið málefnalega
afstöðu-Hér er ég fyrst og fremst
að tala um leiöaraskrif sem við
skiptum á milli okkaren varðandi
fréttamat og fréttameðferð þá
hefur jafnan verið unnið eftir
sömu grundvallaratriðum óhlut-
drægrar fréttamennsku sem ég
hef tamiö mér og ólst upp viö á
fréttastofu sjónvarpsins, þau 10
ár sem ég vann þar”.
En hvernig kom það heim og
saman við þi'nar hugmyndir um
frjálsa og óháöa blaöamennsku.
þegar sjálfur formaður útgáfu-
stjórnarinnar settist í ritstjóra-
stól á sfnum tima? Hvernig gastu
sæst á slika skipan mála þ.e. að
sami maðurinn Hörður Einarsson
togaöi i þessa tvo spotta, eins
ólikir og aö greindirog þú telur þá
vera?
„Ég lýsti þeirri skoöun minni
við Hörð Einarsson og fleiri
stjórnarmenn þegar hann settist i
þaö ritstjórasæti, sem stjórn
Reykjaprents réð hann til, að ég
teldi þaðfara m jög illa saman, að
einn af eigendum blaðsins settist i
ritstjórastól, á sama tima og við
ætluðum að halda uppi merki
sjálfstæörar ritstjórnar og blaða-
mennsku. Hannlýsti yfir að hann
myndi ekki láta eignaraðild sína
að Reykjaprenti hafa áhrif á störf
sin, heldur myndi hann vinna
eftir þeim lögmálum, sem rit-
stjórnin hefði unnið eftir áður en
hann kom á blaðið. Ég ákvað að
láta á það reyna ;og verð að
segja, að samstarf okkar gekk
bara vel á meðan hann var rit-
stjóri”.
Þaö gekk svo vel að 8 blaða-
mcnn á Vísi hættu störfum það
árið. Gekk það kannski of vel?
„Varðandi það hvaða ástæður
lágu til þess að blaðamenn sögðu
upp á þessu timabili verður þú að
spyrja þá”.
Þú vilt sem sagt ekki viður-
kenna aö þú hafir á þessu ári
vegna þrýstings slegiö af þfnum
„prinsipum”, sem frcttamaður
og þaö síöan orsakað óánægju
blaöa manna.
„Nei, ég hélt mig alveg við þá
grundvallarstefnu sem við Þor-
steinn Pálsson höföum mótað, að
Vfsir væri sjálfstætt og óháð
fréttablað. Og vegna samkeppn-
innar við Dagblaðið hef ég ávallt
talið það mikilvægt að Visir hafi
þá imynd meðal lesenda sinna”.
Nú hefur heyrst að samband sé
á milli skrifa Visis um margum-
talaöa ræöu Hannesar Jónssonar
sendiherra i Genf og sambúðar-
erfiöleika þinna viö eigendur
blaösins. Hvað er liæft i þessu?
„Ég veit ekki um nein tengsl
þar á milli. Umfjöllun Visis um
mál Hannesar Jónssonar var i
samræmi við ritstjórnarstefnu
blaðsins. Sannleikurinn i þvi máli
kom fram og var staðfestur af Ól-
afi Jóhannessyni utanrikisráð-
herra.
Þeir sem mest höfðu með þetta
mál að gera á blaðinu voru Sæm-
undur Guðvinsson og Ellert
Schram. Ég skrifaði aftur á móti
leiöara um málið meðan Ellert lá
á sjúkrahúsien efni þessa leiðara
sem ég bar undir hann, var hann
alveg sammála. Ég get þvi ekki
séð hvernig þetta mál tengist þvi
að mér var sagt upp störfum”.
En nú er sagt aö einn stóreig-
andi V'i'sis, hafi gert kröfu um
þaö, að þetta mál yröi kæft og
þagaö í hel.
„Eigendur Visis höfðu ekki tal
af mér vegna þessa máls”.
Þórir Jónsson einn aöaleigend-
anna hefur sem sagt ekki fariö
fram á þaö við þig, aö blaðið
breytti um stefnu i þessu máli?
Og að hann hafi gert það vegna
fjölskyldutengsla viö Hannes
Jónsson?
„Eru þeirtengdir? Ég itreka að
enginn eigenda Reykjaprents
hafði tal af mér vegna þessa
máls”.
Dagblaösmenn og fleiri halda
þvi fram, að aldrei heföu orðið
þessar sviptingar og flokka-
drættir, scm m.a. gátu af sér
Dagblaðiö á sinum tíma, ef ekki
hefði komið til persónulegur eða
pólitiskur metnaður Harðar
Einarssonar—að allt snúist
þetta meira og minna um hann
Ertu kominn á þessa skoðun?
„Ég vil ekki lýsa neinum skoð-
unum á þessu”.
Hafa afskipti og samblöndun
við hlutabréfaeigendur Visis ekki
lengi torveldað ritstjórn blaðsins
cðlileg störf og uppbyggingu
þess? Og kannski i framhaldi,
hafa þessir útgefendur nægilegan
þroska til að eiga „sjálfstætt”
fréttablað scm keppir viö Dag-
blaðið?
„Ég sé ekki að ég eigi að leggja
mat á þroska þeirra.”
Sérðu nú eftir þvi að hafa ekki
tekið harkalegar á sambúðar-
vandamálum sem upp hafa
komiö og lagt stöðu þina að veði
og þá jaf nvel átt aö vera búinn að
segja upp fyrir löngu, vegna
tregðulögmála útgáfustjórnar-
innar?
„Nei, ég sé ekki eftir nokkrum
degi af þeim árum sem ég var á
Visi. Ég fór þangað fullur áhuga
og þessi ár hafa aö mörgu leyti
verið svipuð upphafsárum sjón-
varpsins á sinum tima i minum
huga. Uppbyggingarár og endur-
reisnarár. Og þó er ég i hjarta
minu miklu ánægðari yfir að hafa
þó þraukað og haldið minu striki,
fremur en að gefast upp.”
Hvað meö framtiðina? Yfir á
annað blað?
„Það er allt óráðið enn. Ég hef
að minnsta kosti ekki hugsað mér
að stofna dagblað.”
Ertu bitur eða sár eftir þetta?
„Nei, mér finnst skipta mestu
að samstarf mitt við þá sem unnu
á ritstjórninni var mjög gott. Það
er meira um vert, en hvort ein-
hverjum i hópi eigenda blaðsins
hefur þótt ég erfiður ljár i þúfu.”
Að lokum ólafur. Nú hrökkva
menn jafnan við þegar þeim er
sagt upp fyrirvaralaust. Þú óttast
það ekki að vera brennimerktur
sem „rekinn ritstjóri” og vcra
f.vrir vikið „tabú” á vinnu-
markaðnum?
„Nei, ég hef engar áhyggjur af
þvi. „Ég held að þeir sem hafa
eitthvað þekkt til min trúi þvi
ekki að ég sé neinn vandræða-
maður. Þau atvinnutilboð sem
mér hafa þegar borist á fyrstu
dögunum eftir uppsögnina vitna
um það að ég standi jafnréttur
eftir”.
eftir Guðmund Árna Stefánsson