Helgarpósturinn - 26.06.1981, Blaðsíða 4

Helgarpósturinn - 26.06.1981, Blaðsíða 4
4 PöstudðgUr 26. júní 1981 helgarpósturinn NAFN: Þröstur Ólafsson STAÐA: Aðstoðarmaður fjármálaráðherra FÆDDUR: 4. október 1939 HEIMILI: Bræðraborgarstig 21 B HEIMILISHAGIR: Eiginkona, Þórunn Klemensdóttir, fjögur börn BIFREIÐ: Cortina árg. '74 ÁHUGAMÁL: Bókmenntir og músik „Eg út af fyrír slg sakna Svavars” Læknadeilan er nú loks leyst cftir aö samningar tókust á milli fjármálaráöuneytisins og iækn- anna. Það hefur ekki gengiö litiö á i þessari deilu og svo virtist lengi vel, sem allt stæöi fast. Rikiö neitaöi aö ræöa viö læknana á þeim grundvelli, aö ekkert væri um aö ræöa, þar sem þeir heföu sina samninga i fullu gildi. En iæknarnir gáfu sig ekki og hættu störfum. Astandiö í heilbrigöis- málum var oröið (skyggilegt og þá loks fór boltinn aö rúlla. Deiluaöilar fóru aö tala saman og dæmiö gekk loks upp. Þröstur Ólafsson aösloöarmaöur fjármálaráöherra hefúr staöiö I eldlínunni að hálfu hins opin- bera. Hann er I Yíirheyrslu um þessi mál og önnur. Nii er læknadeilan svokallaöa leyst. En hvaö var þaö eiginlega sem ríkiö átti óuppgert viö lækna? „Rikiö átti kannski ekki m jög mikiö óuppgert viö lækna. Hins vegar má segja sem svo, aö læknar hafi á vissan hátt oröiö útundan i' þeirri launa- og kjara- þróun, sem átt hefur sér staö undanfarin ár. Læknar sömdu og geröu sinn stóra samning ár- iö 1966 og þá sömdu þeir um há- ar peningagreiöslur til sin, en þar voru innifaldar félagslegar greiöslur. A undanfömum árum hefur að stjórnvalda hálfu sér- staklega veriö lögö rækt viö fé- lagslega hliö kjaranna, þegar samiö hefur veriö viö hinar ýmsu stéttir og þvi má segja, aö læknar hafi oröiö Utundan á þessu sviöinu, þdtt laun þeirra út af fyrir sig séu ekki slæm. Þeir hafa ekki fengið hinar fé- lagslegu umbætur, sem flestar aðrar stéttir hafa fengið á und- anförnum árum.” Nii lysti fjármálaráöherra því yfir f upphafi þessarar deilu, aö rikiö ætti ekkert ótalaö viö lækna um kjör þeirra. Siöan breyttist þetta og umræöur hóf- ust og nú geröir samningar. Hvaöa kúvendinga var þarna á ferðinni hjá ykkur ráöuneytis- mönnum? „Þaö er rétt, aö læknar voru meö gildandi kjarasamninga og þvi neituöum viö aö ræöa viö þá á þeim grundvelli. Þegar þeir hins vegar segja upp — hætta allir störfum — þá stöndum viö frammi fyrir þvi aö sjúkrahúsin eru læknalaus. Viö veröum aö gera eitthvaö til aö fá lækna i þær stööur. Læknafélagiö var búiö aö senda út bréf um þaö, aö læknar mættu ekki ráöa sig i stööur, sem auglýstar kynnu aö veröa á þessu timabili og þess vegna var einfaldlega enginn annarkosturfær, en aö ræöa viö þá og reyna aö komast aö sam- komulagi viö þá um þau kjör, sem kynnu aö leiöa til þess aö þeir réöu sig aftur aö sjúkrahús- unum.” Staðreyndin er sem sagt sú, aö þið hafiö lúffað fyrir þessari þrýstiaögerö læknanna? „Ég held nú aö þaö sé of sterkt til oröa tekiö, aö viö höf- um lúffaö. Hins vegar er þaö al- veg ljóst, aö læknar hafa mjög sterka aöstööu til aö knýja fram breytingar á sinum kjörum. Þegar sjúkrahúsin eru oröin læknalaus og þar fer aö kreppa aö, þá er þaö mjög alvarlegt mál fyrir þjóöféíagiö og aöilar sem eru i sllkri þrýstiaöstööu, hafa styrk til aö geta krafist þess aö á þá sé hlustaö og viö þá rætt.” En er þetta ekkf einfaldlega fyrsta skrefiö I þá átt aö fleiri starfsstéttir taki upp sömu bar- áttuaðferðir og þvingi rikiö til samninga á svipaöan hátt og læknarnir. Voruö þiö ekki aö opna dyr i þá átt meö samning- unum viö læknana? „Viö erum ekki aö opna nein- ar dyr, heldur erum raunveru- lega aö reyna aö koma i veg fyrir ennþá meiri slys, vegna þess ef viö heföum ekki fariö aö ræöa viö lækna, þá heföi ástand- iöoröiöóskaplegt. Þaö þarf ekki aö spyrja mig eöa neinn annan um þaö hvaö gerst heföi, ef sjúkrahúsin heföu veriö lækna- laus f nokkrar vikur til viöbótar. Þaö skiptir engu máli, hvaöa menn þaö eru sem sitja niörii ráöuneyti, þegar læknar sem fjalla um li'f og dauöa samborg- ara sinna I bókstaflegum skiln- ingi, ganga út á götuna og hætta aö vinna, þá steöjar voöi aö samfélaginu. Viö höfum út af fyrirsig ekki gert annaö i þess- um samningum, en leiörétta þaö, sem aörar stéttir hafa fengiö á undanförnum árum hvaö varöar hina félagslegu hliö kjarasamninganna þótt laun lækna i' heild séu fjarri þvi aö vera lág.” En hvaö tryggir aö þetta sam- komulag viö læknana haldist? Má ekki allt eins búast viö þvi aö ári liðnu aö læknar leggi út i annan leiöangur og heimti þá enn hærri laun og notisér sömu árangursriku baráttuaöferöirn- ar? „Þaö er ekkert sem tryggir þaö, aö þeir gripi ekki til svip- aöra aögeröa aöári. Hins vegar þykist ég nú vita þaö, aö þeir séu orönir fullsaddir af þeim átökum, sem átt hafa sér staö á siöustu vikum og séu jafnsaddir af þeim viöbrögöum sem þeir hafa fengið.” Hvað með aörar stéttir, lög- reglumenn, tollveröi, hjúkrun- arfræöinga, ljósmæður og fleiri fleirí, sem telja má lífsnauösyn- legar í okkar þjóöfélagi? Má ekki búast viö uppsögnum og þrýstiaðgerðum frá þeim I kjöl- far þessara samninga? „Ég geri ekki ráö fyrir sliku alveg á næstunni, þvi samning- ar þessara hópa eru lausir um næstu mánaöarmót og þá gefst þeim kostur á aö reyna aö ná betri samningum i samvinnu og samhengi við kjör annars launafólks i' landinu.” En er þetta ekki einsdæmi aö stétt manna hefur I krafti sterkrar stööu sinnar, kúgaö hiö opinbera til samninga? „Nei, þetta er ekkert eins- dæmi um það. Þaö hefur áöur komiö fyrir aö stéttir, sem geta sett hni'finn á barka þjóöfélags- ins, hafa slitið sig úr samhengi við annað launafólk i iandinu og krafistbetri kjara en áöur. Það eru mörg dæmi um slikt, enda er okkar þjóöfélagsskipan þannig, aö stéttir sem eru ósvifnar, geta nánast sett þjóö- félaginu stólinn fyrir dyrnar.” Er stétt lækna ósvifin? „Kröfur lækna eins og þær voru settar fram voru mjög ósvifnar. Nú hafa menn velt vöngum yfir þvi, viö hverja þiö voruö eiginlega aö semja I þessari deilu. Ekki voruö þiö aö semja við starfsmenn rikisins, þvi læknarnir höföu þá þegar sagt upp störfum. Voruö þiö aö semja viö einhverja menn úti I bæ? „Viö vorum aö semja viö Læknafélag íslands, en þaö er alveg rétt sem þú segir, aö viö höfum átt I dálitlum erfiöleikum meö aö finna okkar raunveru- legu viösemjendur, vegna þess aö viö vorum aö semja um kjör fólks, sem þegar haföi sagt upp störfum og er hætt að vinna hjá hinu opinbera. A hinn bóginn taldi Læknafélagið sig eölilegan viösemjenda okkar.” Þaö má þá ætla aö á fundi Læknafélagsins hafi menn veriö aö taka afstööu til nýgerös sam- komulags, sem raunverulega snertirekki þá sjálfa — ekki alla aö minnsta kosti? Lækna sem ekki koma aftur til starfa fyrir rikið eöa hafa mögulega aldrei veriö þaö? „Þaö mun nú sýna sig, aö 99,9% lækna munu hverfa til sinna fyrri starfa hjá rikinu.” En ætlið þiö aö ráöa alla aft- ur? „Já, ég reikna meö þvi” Þið ætlið ekki aö nota þetta tækifæri og losa ykkur viö menn, sem hafa ekki staðið sig i starfi, eða gera róttækar skipu- Iagsbreytingar aö ööru leyti? Þiö ætliö ekki aö nota tækifær- ið? „Ég held að þetta sé nú ekki tækifæriö til slikra kerfisbreyt- inga, ef menn hafa uppi hug- myndir um slikt. Breytingar af þvi tagi yröu aö gerast a allt annan hátt og með öörum aö- draganda.” Nú var það gagnrýnt af lækn- um og fleirum aö heilbrigðis- ráöherra, Svavar Gestsson, flokksbróöir þinn, hefði vcriö illa fjarri góðu gamni, þcgar ileilan stóð sem hæst. Saknaöir þú Svavars i þessari samninga- lotu? „Ég út af fyrir sig sakna Svavars. Hins vegar ekki út af þvi, aö hann heföi veriö erlend- is. Þaö er si'mi hér innanlands og i útlöndum lika og flest af þvi sem viö gerum svona i tengslum við annaö fólk — ekki sist i stjórnarráðinu — gerist i gegn- um sima. Þaö tekur ekki lengri tima fyrir mig aö hringja i Svavar Gestsson úti i Frakk- alndi, heldur en t.d. Ragnar Amalds noröur I Varmahliö, eöa einhvern annan ráöherra i sinu ráöuneyti. Þetta tekur allt ósköp sviðaðan tima og þaö er hægt aö heyra skoöanir Svavars og vilja á svipuöum tíma, hvort sem hann er I Frakklandi eða á Islandi.” Símaboöskiptin viröast vinsæl innan rikisstjórnarinnar. Stein- grfmur í beinu simasambandi frá Sviss um jólin og nú Svavar i simanum i Frakklandi. Fara boöskiptin almcnnt svona fram innan rikisstjórnarinnar? „Mér finnst þessi spurning svolitiö skrýtin. Þegar þiö blaöamenn eruö aö hamra á þvi ,aö einhver ráöherra sé erlend- is og kvarta undan þvi, þá er al- veg eins og þiö gieymiö þvi aö viö erum i simasambandi viö útlönd. Og alveg hreint eins og þiö blaöamenn hringiö i mig til aö leita frétta, þá notiö þiö sim- ann. Þetta er nefnilega viöur- kennd boöleiö, þægileg og hent- ug og nákvæmlega sama boð- leiöin sem ráöuneytisstarfs- menn notum og aörir, þegar þeir talast viö.” Þaö er þá ef til vill ekkcrt frá- gangsatriði, þótt ráöherra þessa lands haf iaösetur annars staöar cn hér á landi, ef þeir bara hafa sima við hendina? „Svo lengi sem hægt er að ná til ráöherra hvenær sem er I sima, þá er það ekki frágangs- sök, þótt þeir skreppi til út- landa. Þeir þurfa að hvila sig eins og aðrir, þeir þurfa aö fara á fundi. Það er alger fjarstæða aö gera þaö aö einhverju stór- máli, þótt ráöherra skreppi endrum og eins til útlanda og hvili sig.” Nú gengu hnútur á milli þin og lækna i fjölmiðlum á meðan þessi læknadeila stóöyfir. Held- urðu að þú fengir almennilega umönnun hjá læknunum, vinum þinum, ef þú þyrftir aö leggjast inn á spftala, eftir þessa orra- hríö? „Ég held þaö nú. Þeir myndu kikjaá migog annastmig alveg eins og þig. Þeir myndu kannski striöa mér svolitið. Ég tel nú ekki aö þeir erfi þaö við mig, þótt ég yrði svo óheppinn að veikjast á næstunni.” Fyrirbrigöið aðstoöarm aöur ráöhcrra. Er þetta starf vett- vangur vondu og leiðinlegu mál- anna, sem ráðherrarnir vilja ekki óhreinka sig á? Fáiö þið aðstoöarmennirnir skitastörf- in? „Starfsheitiö aðstoðarmaöur ráöherra segir sina sögu. Okkar starf er aö inna af hendi ýmis verkefni sem ráöherrar fela okkur. St jórnunarlega og stjórnskipulega er staöa okkar dálitiö erfiö, þvi samkvæmt lög- um erum viö raunverulega deildarstjórar i ráðuneyti, en samt sem áöur heyrum viö beint undirráöherra og að þvi leyti er staöa okkar dálitiö erfiö. Það er ekki rétt aö okkur séu falin nein sérstök skitastörf, en hins vegar geri ég ráö fyrir þvi, aö ráöherr- ar feli sinum aðstoðarmönnum vandasöm og erfiö mál, sem tekur langan tíma að leysa. Mörg störf, sem þarf aö leysa i stjórnkerfinu og á sviöi stjórn- málanna, getur veriö aö kalla megi skitastörf. En þetta eru störf, eins og hver önnur.” Ertu kannski fremur sem pólitískur „agent” I ráöuneyt- inu en venjulegur embættis- m aður? „Ég veit ekki hvaö þú átt viö meö póliti'skur „agent”.” Pólitiskur umboösfulltrúi ráö- herra? „Ég lit á mig sem starfsmann i ráöuneytinu.” Er Þröstur Ólafsson hagfræö- ingur, gamalkunnur róttækling- ur og hugsjóna maöur, oröinn kerfiskall hjá Ragnari Arnalds? „Ég hef aldrei viljaö gefa sjálfum mér neina pólitiska einkunn og verö aö láta aöra um þaö. Aldrei viljað meta það sjálfur hvort ég sé róttækur eöa ekki. Hins vegar hljóta þeir menn, sem taka að sér störf i ráöuneytum, aö taka tillit til og vinna eftir þeim reglum, sem gilda. Þeir geta aö sjálfsögöu reynt aö þrýsta á, aö þessum reglum sé breytt, en á meöan þessum lögum og reglum er ekki breytt, hljóta þessir menn að vinna samkvæmt þeim.” Ertu ekki að eyöileggja þina pólitisku framtiö, þegar þú ert aö taka aö þér óþrifalegu og óvinsælu verkin, sem ráöherr- arnir, flokksbræöur þínir og jafnaldrar sumir hverjir þyrftu að inna af hendi ella.” „Ég lit nú ekki svo á, að ég sé aö vinna nein skitverk. Hvað mina pólitísku framtiö snertir, þá er þaö mál ekkert mál, sem ég hef neinar áhyggjur af. Ég hef ekki kortlagt mina pólitisku framtiö, né velt henni sérstak- lega fyrir mér. Sinni minum skyldustörfum og vona aöeins, aö ég komi þar að einhverju gagni.” Hvenær kemur að þvi aö þú týnir „aöstoöarmannstitlinum" þlnu starfshciti og sest i stól ráðherra? Er von um það sæti aö finna I undirmeövitundinni? „Nei, nei. Ég hef engin svona áætlanir, eins og þú ýjar að. Ég hef aöeins áhuga á þvi aö sinna minu starfi vel, lengra nær minn metnaður ekki.” eftir Guðmund Árna Stefánsson

x

Helgarpósturinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Helgarpósturinn
https://timarit.is/publication/47

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.