Helgarpósturinn - 26.06.1981, Blaðsíða 25

25
Jnetgarpósfufirin Föstudcicjur'26. j'uríf 1981
ég að Leikfélagsmenn munu
grípa gæsina þegar hiin gefst.
Listrænarstefnubreytingar verða
ekki á einum degi og bera oft ekki
ávöxt fyrren eftir alllangan tima,
því er ástæöa til aö gefa hverri
sýningu leikhiíssins náinn gaum
og spyrja i hvaða átt hiin miöi.
Eins og sakir standa virðast for-
ráðamenn L.R. leggja megin-
áhersluna á samtimaleikritun
sem er vel, þó aö þeir gleymi þvi
vonandi ekki að leikgeröir sumra
islenskra skáldverka hafa tekist
með þeim ágætum að þann akur
mætti vel plægja áfram.
Verkefnavalið reyndist raunar
Akkillesarhæll ýmissa annarra
leikhiisa á þessum vetri. Um
Þjóöleikhiisiö og hið hörmulega
ástand þess er varla ástæöa til að
fjölyröa hér, svo mjög hefur
stofnunin veriö á milli tannanna á
mönnum undanfariö. Eins og
kom fram hjá Þórhalli Sigurðs-
syni þegarhann sagði sig lir Þjóð-
leikhiísráði nýlega eru róttækar
innri breytingar á starfsháttum
og allri skipan leikhiissins óhjá-
kvæmileg forsenda þess aö þar
eigi sér stað einhver listræn þró-
un. Þvi miöur bendir enn ekkert
til þess að stjórn leikhiissins og
æðstu ráðamenn átti sig á þessu,
þvert á móti sýnir lírsögn Þór-
halls við hversu hrikalegt skiln-
ingsleysi þar er að etja. Og á
meðan svo er skyldi enginn biiast
við þvi að á starfsemi Þjóðleik-
hússins verði önnur mynd en ver-
ið hefur undanfarin ár. Þar hafa
að visu ýmis frábær verk verið
unnin — og i rauninni betri verk
en hjá nokkru öðru leikhúsi, — en
þeim árangri hafa stjórnvöld
hússins reynst gersamlega van-
megnug að fylgja eftir. Nú er
ringulreiðin orðin slik að sá sem
stendur fyrir utan hefur litla hug-
mynd um hvort meinið er stærra:
handahófskennt verkefnaval eða
ótæk listræn vinnubrögð, þvi að
vissulega helst þetta i hendur.
Eitt gott hefur þó gerst innan
veggja Þjóðleikhússins á siöustu
ir innan með svampi, svo þeir
voru all sverir og fyrirferðar-
miklir ásýndar. Keppnin var fólg-
in I þvi, að hver maður haföi stórt
trékefli, sem þurfti að koma I
gegnum hverfihliö, út i laugina,
prila upp á bakkann aftur og setja
það á ákveðinn staö. En það var
ekki heiglum hent, þvi áður en
komist var i' laugina þurfti nefni-
lega að troöast gegnum hverfi-
hliðiö, og vakti sá atgangur sem
af þvi varð aö vonum mikla
kátinu. Það vakti ekki siður
kátinu og hlátur, þegar „svamp-
mennirnir” komust loksins gegn-
um hliðið, eftir mikil átök, og
veltustum i vatninu eins og hval-
ir.
Mót þetta stóð i um þaö bil tvo
tima, og úrslit urðu þau, svo not-
að sé fþróttamál, að Italir unnu —
raunar allt heimamenn á
Lignano. Að sjálfsögðu urðu
gifurleg fagnaðarlæti, og „gullna
strönd ftaliu” komst þegar á dag-
skrá hjá milljónum Evrópubúa.
Þvi vitanlega eru þessi mót ekki
bara leikaraskapurinn einber,
bakvið þau liggur aö sjálfsögðu
gullið tækifæri sigurvegaranna til
þess að auglýsa sjálfa sig. Og
Lignano er einmitt nánast ekkert
annað en ferðamannastaður og
tapar að minnstakosti ekki á aug-
lýsingunni.
Fáum við að sjá?
Ekki vitum viö hversu viða
þessi beina útsending Eurovision
á leikunum fór, utan þeirra sex
landa sem að þeim stóðu. Eitt er
vist, aö islenska sjónvarpið hefur
ekki gert ráðstafanir til að fá upp-
tökuna hingað og raunar virðast
hinNorðurlöndin ekki heldur hafa
haftáhuga á þessu sjónvarpsefni.
Pálina Oddsdóttir skrifstofustjóri
hjá sjónvarpinu gat hinsvegar
upplýst, að upplýsingar um þessa
leika er að finna i hinum vikulega
upplýsingaskammti Eurovision
um sjónvarpsefni sem þar er á
boðstólum. En þeim hjá sjón-
varpinu hefur aö minnstakosti
hingað til ekki þótt ástæða til að
athuga þetta efni nánar.
Kannski gefst betra tækifæri til
þess, ef samningar nást um mót-
töku sjónvarpsefnis um Skyggni.
Efniö er áreiðanlega þess virði.
Þaö væri þó altént tilbreyting frá
þessu venjulega boltasparki,
hoppi og hiiog metastreöi, sem að
sjálfsögðu er allra góðra gjalda
vert og nauðsynleg lifsf ylling fyr-
ir marga.
árum, og þaö er hinn glæsilegi
viðgangur ballettsins, sem núver-
andi Þjóöleikhússtjóri hefur
vafalaust dyggilega stutt við bak-
iðá. Um óperulistina er hins veg-
ar best aö hafa sem fæst orð.
En fleiri leikhús en Þjóðleik-
húsið voru seinheppin með verk-
efnaval sitt i vetur. Þaö var t.d.
ekkert sérlega sniðugt hjá Al-
þýðuleikhúsinu að fara með tvo
DarioFo-farsa svo til í sömu vik-
unni, benti ekki til mikils fersk-
leika eöa hugmyndaflugs þá tókst
leikhúsinu öllu betur með barna
og unglingasýningar sinar, sem
munu einnig hafa hlotið góðar
undirtektir. Eftir frumsýningarn-
ar i janúar-mánuöi var svo engu
likara en starfsemi leikhússins
lognaöist útaf aö öðru leyti, en
einhverjar fréttir hafa nú borist
af væntanlegri viðreisn á hausti
komanda. Breiöholtsleikhúsinu
tókst ekki mikið betur til þegar
það setti Plútus Aristófanesar á
svið á miöjum vétri, en barna-
sýning þess seint i vor var athygl-
isveröara fýrirtæki og betur sniö-
ið að þeim þörfum sem hverfa-
leikhús ætti að geta þjónað. A
þessu sviði hljóta margir spenn-
andi möguleikar að leynast og
væri betur að yfirvöld félags og
skólamála huguðu nánar aö
þeim. Annars er greinilegt að
vaxandi áhugi er á þvi að finna
leiklistinni farveg utan hefðbund-
inna stofnana og ætti sá áhugi
ekki si'st aö koma áhugaleiklist-
inni til góða. Mér finnst i þessu
sambandi ástæða til að benda á
hugmyndina að baki Garöaleik-
hússins, sem var stofnað ein-
hvern ti'mann á útmánuöum, en
þar mun ætlunin að halda bæöi
uppi atvinnumennsku og áhuga-
mennsku. Eina verk leikhússins i
vetur var trúöleikur nokkur og
vonandi tekst þaö á við viðameiri
verkefni næsta vetur. Sambands-
leysið á milli áhuga og atvinnu-
leiklistar er ástæðulaust og
(Sieillavænlegt og ekki vanþörf á
aö reynt sé að bæta úr þvi.
Eftir reynslu siðasta leikárs er
óneitanlega erfitt að verjast
þeirri hugsun að vaxtarbroddar
islenskrar ieiklistar leynist utan
þeirra stofnana sem samfélagið
heldur uppi til að iðka hana. Auð-
vitað liggur I augum uppi að þeir
sem njóta ekki öryggis fastráö-
inna samninga hjá opinberum
stofnunum verða oft að leggja
harðar aö sér en hinir til að sanna
ágæti sitt. Nemendaleikhúsið er
ljóslifandi dæmi um þetta, en
fleiri má tina til frá leikárinu.
Andrés Sigurvinsson setti t.d á
svið tvær mjög athyglisveröar
nemendasýningar nú eftir ára-
mótin, með M.R.-ingum og
Hamrahliöarmönnum, en trúlega
veröur bið á þvi aö hann fái að
spreyta sig hjá atvinnuleikhúsun-
um, þekki maöur rétt hug þeirra
gagnvart ungum og efnilegum
leikstjórum. Annað dæmi svipaðs
eölis er sjónvarpsverk Eyvindar
Erlendssonar, óöurinn um afa,
persónuleg og frumleg tilraun til
aö segja sögu og tjá lifsviðhorf i
bókmenntalegu kvikmyndaverki,
en þaö vann hann sem free-lance
leikstjóri fyrir LSD sjónvarpsins.
Yfir leiklistarflutningi rikisfjöl-
miðlanna hefur aö öðru leyti hvilt
átakanlegur drungi og er hinn
margumræddi fjárskortur Rikis-
útvarpsins vonandi aðalorsök
hans.
Eins og lesendur sjá er mark-
mið þessa greinarkorns ekki aö
gefa sl. leikári einhverja heildar-
einkunn, heldur aðeins aö rifja
upp sumt sem tókst vel og annað
sem fór miður, ef það skyldi
hjálpa einhverjum aö öðlast
breiöari yfirsýn. Leikáriö var
viðburðarikt. og staða leikhús-
mála almennt nokkuö flókin,
enda er leikhús furðuleg blanda
efnahagslegra, bókmenntalegra,
tæknilegra og tilfinningalegra
þátta. Þaö er afar erfitt að reyna
aö meta hvort leiklistinni miðaði
áfram eða fór. aftur á þessu leik-
ári — þvi kyrrstaöa er ekki til i
leikhúsi, eins og vitur leikhús-
maður sagði eitt sinn — og þá á ég
aö sjálfsögðu ekki viö einstaka
aðila, heldurþessa stærð, islenskt
leikhús. Til stuönings þessari full-
yrðingu minni ég á að leikárið
1979 - 80 komu fram nokkrar
prýðisgóöar sýningar svo sem Of-
vitinn, Cvitar og Sumargestir, en
harla fátt af þvi sem gert var á
leikárinu 80 - 81 stenst i minum
huga samanburð viö þær. A hinn
bóginn ber þess aö geta aö nú
kvað meira aö ýmsum kröftum
sem eiga vonandi eftir aö ná
lengra I náinni framtið og að
framtakssemi bæði áhuga og at-
vinnumanna var stórum meiri,
um ti'ma i vetur var vesæll leik-
listargagnrýnandi eins og útspýtt
hundskinn á milli allra leikhús-
anna. Þessi gróska reynist von-
andi annað og meira en stundar-
fyrirbrigöi, en það ætti að koma
betur f ljós að sumri liðnu.
Jón Viöar Jónsson
Kynntu þér betur
ef nið okkar!
Einstakt tilboð: Frír aðgangur
að EFNISBANKA okkar í
eitt ár.
Nú er ekkert sem stöövar
framrás Video 2000 kerfisins og tilbúið
skemmti- og fræðsluefni ryðst inn á
markaðinn. Nú þegar í þessum mánuði
verður hægt að velja úr 100 titlum hjá
okkur í Nesco og stöðugt mun bætast
við úrvalið.
Við kaup á GRUNDIG 2x4 plus
myndsegulbandi öðlast þú frían
aðgang að EFNISBANKA okkar í eitt
ár. Það veitir þér rétt til þess að skipta á
kassettunni, sem þú kaupir með
tækinu, fyrir einhverja aðra, eina í
senn, eins oft og þér þóknast yfir árið.
Þannig geturðu alltaf verið með
nýtt efni í gangi, áhyggjulaust og með
lágmarks fyrirhöfn.
Síðast en ekki síst:
Kjörin eru íyrir alla.
Júnítilboðsverð á GRUNDIG 2x4
plus myndsegulbandi (ásamt einni
átekinni kassettu) er: 21.900 kr.
Skilmálar sem allir ráða við: 5.000 kr.
út og eítirstöðvar á 7—10 mánuðum.
VIDEO
2000
Laugavegi 10 Sími: 27788
Þvíbetur
sem þú kynnir þér
myndsegulbönd
því hrif nari verðurðu af
Grundig 2x4 plus.