Helgarpósturinn - 26.06.1981, Side 31

'3.1
h&laarDÓSturinn Fostudagur 26. júní 1981
Eftir langan vetur i millilanda-
flugi-íslendinga er engu likará en
komin sé þiöa á ný. 1 staö stöö-
ugra „válegra tiöinda” frá Flug-
leiöum og áæflunum um aö leggja
niöur Atlantshafsflugiö og jafnvel
flug til LUxemborgar er hafiö aö
nýju áætlunarflug milli Amster-
dam i Hollandi og Islands, sem
hefur legið niöri i 14 ár. 1 gær var
farin fyrsta feröin á vegum Is-
cargó, i dag hefst áætlunarflug
Flugleiða þangað.
Báöar voru þessar feröir nærri
fullbókaðar, og þegar hefur verið
bókaö talsvert fram i timann hjá
báöum flugfélögunum, en tscargó
áætlar aö fljflga á hverjum mánu-
degi og annanhvern fimmtudag,
en Fhigleiöir vikulega, á föstu-
dögum.
Félögin bjóöa upp á mjög svip-
uö kjör, en þó er Iscargó heldur
undir i APEX-fargjöldunum. Þar
eru þau boðin á 2098 krónur, en
hjá Flugleiöum á 2305 krónur.
önnur fargjöld eru hinsvegar
sniöin eftirreglum IATA, og kost-
Þíða í stað válegra tiðinda
ar 7-30 daga miði kr. 4077 og árs-
miðinn 5762 krónur hjá báðum
flugfélögunum. En þaö er ætlunin
hjá tscargó aö reka þetta flug allt
áriö, hjá Flugleiöum er þetta aö-
eins sumarflug um há annatim-
ann.
Þaö kann aö koma mönnum
spa’nskt fyrir sjónir, aö eftir alla
þá erfiöleika sem hafa steöjaö aö
Flugleiöum imillilandafluginu að
undanförnu, skuli flugleiðum
skyndilega fjölga og Flugleiöum
þar aö auki veitt samkeppni.
Menn hljóta Hlca að velta þvi fyrir
sér hvers vegna fariö sé aö fljiiga
leið sem ekki hefur veriö á dag-
skrá i' millilandafluginu léngi, og
það á vegum tveggja flugfélaga.
Astæöan fyrir þvi, aö Loftleiöir
hættu á si'num tima aö fljúga til
Amsterdam var sú, að á þeim ár-
um snerist allt um Amerikuflugið
ogLúxemborg. Þegar útlitiB var
sem svartast á þeim leiöum og
jafnvel útlit fyrir, aö flug til
\.....--................
Fyrsti þjóökjörni forseti Irans,
Abolhassan Bani Sadr, kosinn
fyrir þrem misserum meö þrem
fjóruðu hlutum greiddra at-
kvæða, fer huldu höföi á flótta
undan óvinum sinum. Þeir sem
hröktu hann Ur embætti og nú
sækjast eftir lifi hans eru foringj-
ar Islamska lýöveldisflokksins,
sem öllu ræður á þingi og i rikis-
stjórn, þótt frambjóöendur
flokksins hlytu ekki stuöning
nema 17.3% atkvæöisbærra
manna, og þaö i þingkosningum
sem ekki eru enn Utkljáöar nema
i 198 af 271 kjördæmi landsins.
Lokaþáttur átakanna milli for-
setans og þess hluta islömsku
klerkastéttarinnar sem gert
hefur Islamska lýöveldisflokkinn
að valdatæki sinu hófst i mars. Þá
efndiBani Sadr til fjöldafundar á
lóð háskólans i Teheran. I ræðu
sinni áfelldist hann stjórnarhætti
LUxemborgar yröi lagt niður, var
svo tekin ákvöröun um aö hefja
aö nýju flug til Amsterdam.
— Þessi ákvöröun var tekin fyr-
ir einu og hálfu ári og er i sam-
ræmi við þá stefnu Flugleiöa aö
halda uppi sumarferðum til borga
á meginlandi Evrópu. Við fljúg-
um þviekki aðeins til Amsterdam
isumar.heldur lika til Frankfurt,
Dusseldorf og Parisar, og þaö eru
allt bein flug, segir Sveinn
Sæmundsson blaöafulltrUi Flug-
leiða.
Kristinn Finnborgason fram-
kvæmdastjóri Iscargó bendir á,
að farþegaflug félagsins til
Amsterdam sé aöeins eölilegt
framhald af vöruflutningum Is-
cargó þangaö á undanförnum tíu
árum.
— Viö þekkjum allar aöstæöur i
Amsterdam mjög vel og höfum
mjög góö sambönd þar. Þvi get-
um viö boöiö jafn góöa ef ekki
betri þjónustu við farþega og
Bani Sadr
Flugleiöir, segir Kristinn.
Flugráö samþykkti aö mæla
meö flugrekstrarleyfi til handa
lscargó i október i fyrra en Stein-
gri'mur Hermannsson samgöngu-
ráðherra haföi þá veitt forráöa-
mönnum félagsins ádrátt um, aö
fengjust meömæli ráösins skyldi
hann ekkikoma i veg fyrir, aö fé-
lagið fengi leyfið.
Enflugráö var ekki einhuga um
aö veita meömælin. Fjórir ráös-
menn greiddu atkvæöi meö þvi,
en fbrmaöurinn sat hjá. Þaö sæti
skipar Leifur Magnússon flug-
rekstrarstjóri Flugleiöa.
— Ég sat hjá vegna þess, aö ég
tel hiö opinbera hafa markað þá
stefnu viö sameiningu flugfélag-
anna, aö stuöla ætti aö þvi aö til
væri eitt öflugt félag til aö þjóna
þessum takmarkaöa og sveiflu-
kennda markaöi okkar. Enn hef
ég engin rök fundið fyrir þvi, aö
hverfa beri frá þessari stefnu, er
skýring Leifs á afstööu sinni.
3
Behesti
Ognarstjórn i nafni allah
Islamska lýöveldisflokksins, af-
tökur án þess að sakborningum
gefist kostur á aö koma vörnum
viö, pyndingar fanga og skoöana-
kUgun.
Islamski lýöveldisflokkurinn
hefur beitt slagsmálasveitum
búnum hnifum og bareflum til að
ráöa hvaö fram fer á almanna-
færi i' Teheran og öðrum irönsk-
um borgum. Þær geröu sig lik-
legar til að hleypa upp fundi Bani
Sadr á háskólalóðinni, en biöu
lægrihlut fyrir fundarmönnum.
Hlutu nokkrir tugir manna
áverka i þeim stympingum.
Khomeini erkiklerkur skipaöi
þriggja manna rannsóknarnefnd
til aö kanna aödraganda átak-
anna á fundi Bani Sadr. Hún
skellti skuldinni á forsetann, og
þá svipti Khomeini hann yfir-
stjórn yfir iranska hernum.
Rikisstjórnin bannaði Utgáfu
málgagns Bani Sadr og annarra
blaöa sem fylgdu honum aö mál-
um. Yfirlýsingar forsetans feng-
ust ekki birtar I rikisfjölmiölum.
Þegar þingiö kom svo saman til
aö fjalla um ályktun þess efnis að
lýsa Bani Sadr óhæfan til aö
gegna forsetaembætti, var stuön-
ingsmönnum forsetans varnaö
máls.
Aö byltingunni gegn keisara-
stjórninni i íran stóöu sundurleit
öfl, og skiptust i þrjár meginfylk-
ingar. Ein þeirra, sá hluti klerka-
stéttar shii'ta sem koma vill á
islömsku klerkaveldi byggöu á
bókstaf Kóransins, myndaöi
Islamska lýöveldisflokkinn. Aö
baki Bani Sadr stóöu islömsku
vinstrihreyfingarnar Mujaheddin
og Fedajen annars vegar og hins
vegar frjálslyndir flokkar með
langa sögu aö baki, svo sem Þjóð-
fylkingin, flokkur Mossadegh
þess sem tókst á viö keisarann
fyrir þrjátiu árum, og Frelsis-
hreyfingin, flokkur Bazargans,
fyrsta forsætisráöherrans eftir að
keisaranum var steypt af stóli i
hitteöfyrra.
NU lætur Khomeini erkiklerkur
það boö Ut ganga, aö bandalag
vinstrisinna og frjálslyndra sé
höfuöóvinur islamskrar bylt-
ingar. 1 einum boöskapnum sem
frá honum kom vikuna sem Bani
Sadr hafðist við i umsát i forseta-
bUstaönum og Islamski lýöveldis-
flókkurinn undirbjó lokaatlöguna
aö honum, segir erkiklerkur aö
bandalag vinstrisinna og frjáls-
lyndra sé langtum háskalegra en
keisarinn og öll hans ætt, þvi þar
sé á ferðinni gagnbylting óvina
islams. I annaö skipti komst
Khomeini svo aö orði, aö flokkar
Mossadegh og Bazargans heföu
gert basöi Kóraninum og islam
meiri skaöa en keisarinn og faöir
hans báöir til samans.
SU samstaða ólikra afla sem
gerði keisarann og stjórn hans
máttvana gegn uppreisn Irönsku
þjóöarinnar er þvi Ur sögunni.
Jafnframt þvi sem Islamski lýö-
veldisflokkurinn kom fordæm-
Sveinn Sæmundsson tekur i
sama streng og segir aö þaö
skjóti dálitið skökku viö, aö þriöja
flugfélaginu skuli veitt flug-
rekstrarleyfi, þegar bUiö sé að
sameina gömlu félögin tvö.
Astandiö i flugmálum flestra
nágrannalanda okkar er þannig,
aö i' hverju landi er eitt öflugt
flugfélag sem annast millilanda-
flug. I Þýskalandi er þaö Luft-
hansa, i Bretlandi British Air-
ways og i Skandinavlu SAS (aö
undanteknu Færeyjafluginu, sem
Mersk sérum). Auk þess ber þess
að gæta, aö talsvert mörg erlend
flugfélög hafa leyfi til aö reka
áætlunarflug til tslands, en hing-
að til hefur ekkert þeirra séö
ástæöu til þess aö nýta sér þau
nema SAS. Hagnaðarvonin virö-
ist þvi ekki vera mikil.
— Enda þótt Flugleiðir hafi
reynt aö koma i veg fyrir, aö
Iscargó geti flogið þessa leiö ótt-
ast ég alls ekki samkeppnina.
Þvert á móti fagna ég þvi, aö til-
vera okkar I farþegaflutningum
skuli skila miklu lægri fargjöld-
um en áöur hefur þekkst, segir
Kristinn Finnbogason um þetta.
Þaö styrkir stööu Iscargó, aö
félagiö hyggst nota vöruflutninga
til aö styrkja farþegaflugiö, og
segja má, að Amsterdamflugvöll-
ur sé hliöiö aö Evrópu. Þaöan má
fljUga nánast hvert sem er, en
flugumferð um LUxemborg er
mjög takmörkuð þannig aö ætli
menn aö skipta um flugvél og
halda áfram verður aö fara til
annarra borga.
Þaö eru ekki bara forráöamenn
Flugleiöa, sem eru óánægöir með
þetta framtak Iscargó. Aö sögn
Kristjáns Egilssonar formanns
Félags atvinnuflugmanna eru
flugmenn ekkert hrifnir heidur,
þótt félagiö haf iekki gert um það
formlega samþykkt. Iscargó not-
ar nefnilega eingöngu hollenskar
flugvélar i þetta flug, meö hol-
lenskum áhöfnum. En staöreynd-
in ersU, aö um þessar mundir erq.
næg verkefni fyrir islenskar flug-
áhafnir. Flugleiöir hafa endur-
ráöiö alla sem sagt haföi veriö
YFIRSÝN c
ingu á Bani Sadr fram á þingi,
hófust aftökur á stuöningsmönn-
um hans eftir málamynda réttar-
höld. Höföu um miöja viku verið
liflátnir yfir þrir tugir manna i
Evin-fangelsinu I Teheran einu
saman. En viðar en þar skarst i
odda meöal stuöningsmanna for-
setans og Islamska lýöveldis-
flokksins. Fregnir hafa borist af
átökum i borgunum Shiraz,
Hamadan, Meshed, Qom, Ahwaz,
Bandar Abbas og viðar.
Þótt Bani Sadr yröi um tima
merkisberi andstöðunnar i Iran
gegn alræðisstjórn klerkdómsins,
var öðru nær en hann gæti talist
sjálfsagður i þaö hlutverk. Hann
reis til áhrifa i skjóli Khomeinis
og lýsti sig fram til hins slðasta,
viröa hann, en áskilja sér rétt til
að hafa eigin skoöanir á, hvaö
tran væri fyrir bestu. Herinn lét
afskiptalaust aö Bani Sadr væri
settur af, enda liklegt að herfor-
ingjarnir hugsi sem svo, að stund
hersins renni ekki upp fyrr en
byltingarfylkingarnar hafa
kroppaö augun hver Ur annarri og
Khomeini er allur.
Atlaga Islamska lýöveldis-
flokksins gegn Bani Sadr ber ekki
vott um styrk núverandi stjórnar
i Teheran, heldur aö hUn óttast
um valdaaðstööu sina, og sér
enga leiö til aö varöveita hana
aöra en aö halda uppi ógnarstjórn
i nafni allah. Flokkurinn hefur
ekki getaö safnaö I raöir sinar
nema hluta klerkdómsins, i
fldcknum eru aö hans eigin sögn
7.000 mUllar, en þeir eru alls
80.000i tran. Af sex höfuðklerkum
landsins tók Khomeini einn þátt I
herferðinni gegn Bani Sadr.
Viö þetta bætist aö innan
Islamska lýöveldisflokksins rikja
flokkadrættir. Róttækur armur
flokksins undir forustu Jalaledd-
ins Farso vill halda uppi „stöð-
ugri byltingu” og breiöa Ur
islamska byltingu til nálægra
landa. Vill hann breyta striöinu
viö Irak i byltingarstriö i þessu
skyni.
upp, og raunar gott betur. Hins-
vegar eru margir flugmfflin i
vinnu erlendis og mundu liklega
þiggja þaö margir hverjir aö fá
vinnu hér heima.
— Enda þótt allir félagar I FIA
hafivinnu nUna er fullt af ungum
mönnum meöréttindi, sem ganga
lausir, segir Kristján Egilsson.
Hvaö sem öllu þessu liöur hafa
Flugleiöir fengiö samkeppni I
millilandaflugi, og þaö er liklega
einmitt þaö sem margir vilja. Og
meira en þaö. íscargó hyggst
stunda þetta flug allt áriö, en hjá
Flugleiöum er aöeins um sumar-
flug aö ræöa. Ætla mætti, aö þá
væru Flugleiöamenn aö „fleyta
rjómann” af viöskiptunum, á
sama hátt og þeir hafa sakaö
ýmsa þá sem hafa fariö af staö
meö leiguflug meö erlendum
flugfélögum um aö gera. Svar
Flugleiöamanna viö þvl er, aö
vitanlega veröi þeir aö tjalda þvi
sem til sé meöan mest sé að gera,
til aö greiöa tapmánuðina.
Og þeir eru bjartsýnir hjá Is-
cargó. A næstunni hyggjast þeir
hefja reglubundiö flug tvisvar i
viku og fjölga i þrjár feröir i
haust.
— Þeir skulu sjá þaö hjá Flug-
leiðum, aö næsta sumar verðum
viö ofan á og náum i þessa far-
þega,sem þeir fengu nUna, vegna
þess aö þeir byrjuöu aö selja á
undan okkur, segir Kristinn Finn-
borgason og lætur engan bilbug á
sér finna.
En þeir eru margir, sem óttast,
aö Kristinn fari ekki vel Ut Ur
þessu fyrirtæki, minnugir þess
hversu vonleysiö var algert i
fyrrahaust. Þaö veröur aö koma I
ljós, og gangi þetta vel og Kristni
takist jafnvel aö auka feröa-
mannastrauminn frá meginlandi
Evrópu til tslands, er þaö vel. Sist
ættu Islenskir feröamenn aö hafa
á móti aukinni þjónustu og flestir
fagna þvi sjálfságt aö þessi siö-
ustu tiðindi Ur flugbransanum eru
ekki váleg.
eftir
Þorgrim
Gestsson
3
eftir
Magnús
Torfa
ólafsson
Valdamestur foringja Islamska
lýöveldisflokksins er Mohammed
Behesti, forseti hæstaréttar.
Hann lagöi á ráöin um hversu
Bani Sadr var smám saman
sviptur völdum og aö lokum sett-
ur af. Hann vill leggja megin-
áherslu á aö festa islömsku bylt-
inguna i sessi i' íran áöur en tekið
er aö flytja hana Ut til nágranna-
landanna. Fyrsta verkefnið er aö
dómi Beheshti að „gera tran
islamskt” þaö er forsendan fyrir
aö unnt sé aö kenna öörum rétta,
islamska stjórnarhætti.
Framboð Rafsanjani forsætis-
ráöherra i forsetaembættiö af
hálfu Islamska lýöveldisflokksins
ber vott um aö Beheshti ræöur
þar feröinni. Liklegt er aö hann
reyni að binda endi á striðiö við
Irak, til aö gefa stjórninni i Te-
heran tóm til að snúa sér aö
innanlandsmálum. Þar hrannast
vandamálin upp, ekki sist vegna
þess aö hæfir menn eru unnvörp-
um reknir Ur ábyrgöarstöðum,
séu þeir þá ekki fangelsaöir eða
drepnir, til aö rýma fyrir gæöing-
um Islamska lýöveldisflokksins,
sem ekki þurfa aö hafa annað til
brunns að bera ai geta þulið
Kóranixm. Oli'uiönaöurinn er illa
leikinn af striöinu, atvinnulif i
borgunum I lamasessi, svo fjóröi
hver borgarbUi gengur atvinnu-
laus og skólakerfiö i rUst. Minnir
það sem er aö gerast i Iran aö
mörgu leyti á hervirki kinversku
menningarbyltingarinnar, sem
framin voru undir leiösögn ann-
ars öldungs.
Ekki er sýnilegt neitt þjóðfé-
lagsafl i Iran, sem breytt getur
rikjandi ástandi meðan Khomeini
er á lífi. Þegar hann fellur frá er
liklegast aö styrkleikahlutföll
þjóöernisminnihlutanna annars
vegar og hersins hins vegar ráöi
framtiö landsins.