Helgarpósturinn - 07.08.1981, Blaðsíða 26

26
V • «* f * .
Föstudagur 7. ágúst
„Æsispennandi og hrollvekj-
andi. nv bandarisk kvikmynd i
litnm.Stranglega bönnuö börnum
innan sextán ára."
Svona auglýsir Austurbæjarbíó
kvikmyndina „Föstudagur 13.”
og af henni má ráöa áð efnið sé
ekki beinlinis fvrir börn.
Kvikmvndaeftirlitið er lika bdið
að skoða myndina og ákveða að
banna hana börnunt, eins og fram
kemur i auglýsingunni.
Samt er ekkert mál fvrir börn
að sjá þessa mvnd, eða aðrar
mvndir bannaðar innan sextán
ára i kvikmyndahúsum
Reykjavikur. Það varð að
minnsta kosti niðurstaða dálit-
illar könnunar sem Uelgarpóstur-
inn gerði.
Við fengum i lið með okkur
unga stUlku, 14 ára gamla. HUn
fór fvrir okkur i þrjú kvikmynda-
hús. á kvikmyndir sem allar voru
bannaðar, — og fékk allsstaðar
inngöngu.
■ Fyrst var farið i Regn-
bogann, á mjTidina Cruising, sem
fjallar um leit lögreglu að
geðveikum fjöldamorðingja, sem
myrti eingöngu kynvillinga við
kynmök. StUlkan fjórtán ára.
Austurbæjarbió: Miðar keyptir án athugasemda.
BÖRN Á BANNAÐAR KVIKMYNDIR:
Fara alls staðar inn
Helgarpósturinn fylgist með 14 ára stúlku ganga inn á
hverja bönnuðu myndina á eftir annarri
gekk að miðasölunni, keypti
miða, sem dyravörðurinn reif
siðan af, án þess að lita upp.
■ Næst var farið í Austurbæjar-
bió og á myndina Föstudagur 13.,
sem fjallar um fjöldamorðingja
sem myrðir einkum unglinga á
hroðalegan hátt. Vinkona okkar,
sú fjórtán ára, keypti miðann og
gekk framhjá dyraverðinum án
nokkurra athugasemda.
■ Að lokum var Háskólabió
heimsótt. Þar var verið að sýna
myndina Barnsránið sem er um
barnsrán, og baráttu föðurins
við mannræningja. Enn var það
sama uppi á teningnum. Stúlkan
gekk inn á myndina athuga-
semdalaust.
Þessi þrjU kvikmyndahUs urðu
fyrir valinu af hagkvæmnis-
ástæðum — þau sýndu bannaðar
mýndir á réttum timum fyrir
Helgarpóstinn. Við höfum enga
ástæðu til að ætla að þau séu
frábrugðin öðrum kvikmynda-
húsum hvað þetta varðar, eða að
önnur kvikmyndahús standi sig
betur eða verr en þessi.
Þáerréttaðtaka fram aðengin
örtröð var við miðasölueða dyr i
þessum tilvikum, og þvi nógur
tími fyrir dyraverðina að spyrja
um nafnskirteini, hefðu þeir haft
áhuga á að vita hvað stúlkan var
gömul. En þvi var ekki að heilsa.
Einnig er vistréttað taka fram,
að stúlkan horfði ekki á
umræddar kvikmyndir, heldur
snerihún við eftirað inn var kom-
ið og gekk rakleiðis út aftur.
Þessi stúlka er ekkert
einsdæmi, eins og bæði foreldrar
og ekki siður unglingar sjálfir vita.
Það ferað visu eftir útliti einstak-
linganna að nokkru leyti hve
auðvelt þeir eiga með að komast
inn á bannaðar kvikmyndir, en
almennt talað vefst það ekki fyrir
þeim nema endrum og eins.
Lög um þessi mál heita „Lög
um vernd bama og unglinga”,
almennt kölluð barnaverndar-
lögin. Sjötti kaflinn fjallar um
skoðun kvikmynda og þar segir
m.a.’
■ „Enga kvikmynd má sýna
börnum innan 16 ára aldurs,
nema að undangenginni athugun,
sem framkvæmd sé af þar tií
hæfum mönnum”.
kvikmynda húss brýtur gegn
ákvæðum þessarar greinar....
varðar það allt að 15.000 kr. sekt-
um”. (Þetta eru gamlar krónur
nota bene).
■ „Rikisútvarpið annast
skoðun kvikmynda, sem þaðsjón-
varpar”.
Kvikmyndaef tirlitið skipa
Hulda Valtýsdóttir, Jón A. Giss-
urarson, fyrrum skólastjóri, og
Erlendur Vilhjálmsson, fulltrúi.
1 samtali við Helgarpóstinn
sgði Hulda þau i eftirlitinu
styðjast við þessa grein i barna-
verndarlögunum, en að öðru leyti
væri afskaplega erfitt að leggja
einhverja fasta viðmiðun til
grundvallar. „Kvikmyndaeftir-
litið metur i hvert skipti, hvort
myndin sem skoðuð er geti fallið
undir það að hafa skaðsamleg
áhrif á siðferði eða sálarlif barna,
eins og segir i lögunum”, sagði
Hulda.
Að hennar sögn er kvikmynda-
eftirlitið hér á landi aðallega i
tengslum við samsvarandi nefnd-
ir á Norðurlöndum, og þar er
matið afskaplega likt. ,,Að visu er
stundum búið að klippa úr mynd-
um þegar þæ r kofh a hingað, og þá
kemur það þannig út i saman-
burðinum, að við séum ekki eins
ströng. Einnig er þess að geta að
tslendingar og Danir hafa nokkra
sérstöðu vegna þess að i þeim
löndum eru sýningar aldrei
bannaðar nema fyrir börn. Við
bönnum ekki sýningar á myndum
fyrir fullorðna. Kvikmyndaeftir-
litið er fyrst og fremst hugsað
sem þjónusta við foreldra”.
Ef kvikmyndahúsin gera ekki
skyldu sina i þessum efnum kem-
ur til kasta lögreglunnar skyldi
maður halda. En eins og
Guðmundur Hermannsson, yfir-
lögregluþjónn sagði: „Það er
sáras jaldgæft að okkur sé
tilkynntum brotaf þessu tagi. Ef
við höfum f rétt af þvi að krökkum
hafi verið hleypt inná bannaðar
kvikmyndir i miklum mæli, þá
höfum við haft tal af dyravörðun-
um. Þeir hafa ætið verið mjög
viðræðugóðir og allir af vilja
gerðirtilað fara eftir reglunum”,
sagði Guðmundur.
Hann sagði ennfremur að eftir
þvisem hann vissibesthafi aldrei
komið til þess að kvikmyndahús
hafi þurft að greiða sektir i þessu
sambandi. „Við gerum kannski
ekki nógu mikið af þvi að fylgjast
með þessum málum, en eitthvað
verður alltaf útundan af öllum
þeim málum, sem lögreglan
verður að sinna. Dyraverðirnir
eru ekki öfundsverðir af sinu
starfi — þeir þurfa oftast að
hleypa öilum gestum inn á nokkr-
um minútum, og við slikar
aðstæður er erfitt að krefja
marga um nafnskirteini,” sagði
Guðmundur.
Helgarpósturinn náði ekki I for-
svarsmenn kvikmyndahúsanna
sem við heimsóttum með
stúlkunni, þrátt fyri itrekaðar
tilraunir. Þeir voru vist i
sumarfrium. En Grétar
Hjaltason I Laugarásbiói er
formaður félags kvikmyndahúsa-
eigenda. „Við förum alveg eftir
fyrirmælum frá kvikmyndaeftir-
litinu”, sagði hann. „Það fylgir
kort frá þvi með hverri mynd og
við bönnum myndir eftir fyr-
irsögn þess. Hins vegar fer það
alveg eftir dyravörðunum hvaða
fólk þeir sjá ástæðu til þess að
spyrja um nafnskirteini. Slikt
verður alltaf matsatriði”.
Grétar var spurður hvort
kvikmyndaeftirlitið væri þá ekki
tómthúmbúkk, ef einstakir dyra-
verðir hefðu það i hendi sér hvaða
fólki þeir hleyptu inn. „Ekki vil
ég nú taka svo djúpt i árinni”,
sagði hann. „Hinsvegar mætti
gjarnan breyta reglunum i þá átt
að láta foreldra bera meiri
ábyrgð á þessum máium, en
dyraverðina minni. Viðast hvar
erlendis eru myndir flokkaðar i
nokkra hópa og einn hópurinn er
svokallaður „PG” sem þýðir að
foreldrar verða að vera með
börnum sinum, eigi þau að fá
aðgang”.
Um þessar mundir stendur
einmitt yfir endurskoðun á
þessari reglugerð. Magnús
Magnússon, Guðrún Erlendsdött-
ir og Hulda Valtýsdóttir eru i
nefnd sem Hulda sagði að mundi
líklega skila áliti i haust ein-
hverntfma. Þá kannski komast
þessi mál í betra hof.
Þangað til halda kvikmynda-
húsineflaust áfram að þverbrjóta
gildandi lög, að selja börnum
aðgang að kvikmyndum eingöngu
ætlaðar fullorðnum, eins og
tilraun Helgarpóstsins leiddi i
ljós. Og það án afskipta lögreglu.
Það fjölgar að visu krónunum i
kassanum, en að mati réttu
aðilanna skaðar það sálarlif og
siðferði barna. Það getur ekki
verið þess virði!
■ „Skoðunarmenn (Kvik-
myndaeftirlitið — innsk. HP)
skulu meta hvort mynd geti haft
skaðsamleg áhrif á siðferði eða
sálarlif barna eða á annan hátt.
Skulu þeir hverju sinni ákveða
hvort mynd sé óhæf til sýningar
börnum innan 16 ára eða á tií-
teknum aldursskeiðum innan
þess aldurs”.
■ „Ekki aflar það barni innan
áKveðins aldurs heimildar til
aðgangs að kvikmyndahúsi, þar
sem sýnd er mynd, sem bönnuð er
börnum á þess aldri, að það sé i
fylgd með fullorðnum, eða þeim
sem heimild hafa til að sjá við-
komandi kvikmynd”.
■ „Nú hefur kvikmynd... verið
bönnuö börnum innan tiltekins
aldurs....og bera þá dyraverðir og
eftirlitsmenn samkomustaðar
ásamt hlutaðeigandi forstöðu-
manni ábyrgð á framkvæmd
bannsins. Þegar slik sýning hefur
verið bönnuð, eru dyraverðir og
eftirl itsmenn viðkomandi
skemmtistaðar skyldir að láta
þau börn, sem eftir útliti og vexti
gætu verið yngri en tilskilið er,
sanna aldur sinn með framvísun
nafnskirteinis, þá er þau æskja
aðgangs að sýningunni”.
■ „E f fo rráðamaður
>rnum mnan

lé
Bíóin eiga að greiða
150 króna sekt,
brjóti þau þessa
grein barnaverndar
laganna. Þau hafa
aldrei þurft að
greiða krónu.
ara
Myndir Jim Smart
Háskólabió: Engin fyrirstaöa I dyrunum þar.
Regnboginn: Dyravöröurinn leit ekki upp.