Helgarpósturinn - 02.10.1981, Blaðsíða 20

20
Föstudagur 2. október 1981 —tlQlQdrpOStUrinnL.
Misheppnað framhjáhaid
Þjóöleikhúsið:
Hótel Paradis eftir Georges
Feydeau. Þýöandi: Siguröur
Páisson. Leikstjóri Bendikt
Arnason. Leikmynd og búning-
ar: RobinDon. Lýsing: Kristinn
Danielsson.
Leikendur: Robert Arnfinns-
son, Bessi Bjarnason, Arni
Tryggvason, Randver Þorláks-
son, Arni Blandon, Gisli
Alfreösson, Sigmundur Orn
Arngrimsson, Jón S. Gunnars-
son, Baldvin Halldórsson,
Sigriöur Þorvaldsdóttir, Þóra
Friöriksdóttir, Lilja Guörún
Þorvaldsdóttir, Edda Þórarins-
dóttir, Sigrún Edda Björnsdótt-
ir, Sigrún S. Einarsdóttir, Ingi-
björg Lárusdóttir, Auöur Guö-
mundsdóttir, örn Bjarnason.
Georges Feydeau er franskur
gamanleikjahöfundur sem
samdi sin verk á árunum i
kringum siöustu aldamót. A
þessum blómatima nýlendu-
stefnunnar efldist mjög aö auöi
og áhrifum efri hluti borgara-
stéttar nýlenduveldanna. Þeim
auöi fylgir að sjálfsögöu marg-
vlsleg siöferöileg spilling sem
hefur oröið mörgum höfundin-
um æriö yrkisefni. Spillingin
sem er meira og minna viöur-
kennd í verki má ekki viöur-
kennast á yfirboröinu, þaö verö-
ur aö halda andlitinu útáviö.
Þetta er þaö sem kallað er tvö-
falt siögæöi, aö nota aörar siöa-
reglur I oröi en i verki. Spilling
og tvöfalt siögæöi er aö sjáif-
sögöu hvorki bundiö viö staö eða
tima, en viröist samt vera i ein-
hverjum tengslum viö auö og
velmegun, sennilega helst ef
hvorttveggja er illa fengiö. En
hvaö um þaö.
Þaö er spillt og siövillt yfir-
stétt Frakklands aldamótanna
sem Feydeau dregur sundur og
saman meö háöi og spé i leikrit-
um sinum. Þaö er skopiö sem
situr I fyrirrúmi en undir niöri
skln I lífsmynd fulla af tómleika
og tilgangsleysi.
Feydeau er meistari I aö búa
til flækju sem byggir á lygum
sem stigmagnast og veröa sl-
fellt fjarðstæðukenndari þegar
á liöur. Textinn sjálfur, tilsvör
og athugasemdir, er- einnig
meinfyndinn og hugmyndarík-
ur. Hótel Paradts er sem sagt
bráöfyndiö leikrit og þýöing
Siguröar Pálssonar ljómandi
lipur.
Leikmynd Skotans Robin Dan
var fallegt verk og hæfilega
skrautlegt fyrir staö og tíma.
Sviösskiptingin milli fyrsta og
annars þáttar er með þvi glæsi-
legasta sem maður hefur séö i
þeim efnum, enda klöppuöu
áhorfendur sérstaklega fyrir
þvi atriöi i sýningunni.
Þessi sýning Þjóðleikhússins
heföi þvi haft allar forsendur til
þess aö veröa hin notalegasta
kvöldstund. En þvl miöur, þaö
er ári klén farsasýning sem fær
mann ekki I eitt einasta skipti til
þess aö hlæja alveg I botn þann-
ig aö mann verki niöur i tær. Og
ég held aö min kimnigáfa sé
ekkert verri en gengur og gerist
nema sföur sé. Aö visu voru
hláturstaugarnar kltlaöar af og
til en sýninguna skortir þann
frumkraft og líf sem farsa er
nauösynlegt til þess aö hann sé
virkur á sviöi.
Sé það rétt aö leikstjóri sé list-
rænn ábyrgðarmaöur hverrar
sýningar þá er honum um aö
kenna. Þaö er ekki nóg aö ein-
stakir leikarar geri hlutverkum
sinum skikkanleg skil, hópurinn
veröur sem heild aö skapa þaö
andrúmsloft og leikstll sem hæf-
ir verkinu og þaö er leikstjórans
aö sjá um aö svo sé.
Tvö aöal karlhlutverkin I
leiknum eru I höndum Róberts
og Bessa. Þaö er eins og hvor-
ugur þeirra hafi gaman af þvi
sem þeir eru aö gera og frábær-
ir hæfileikar þeirra beggja gufa
einhvernveginn upp. Og þar
með er eins og botninn detti úr
þvi sem er aö gerast á sviöinu.
Þaö liggur viö aö manni finnist
það hreint bruöl meö hæfileika
þessara leikara aö setja þá i
verk sem þeir hafa jafn lítið
gaman af aö glima viö.
Sigriöur og Þóra leika sín
hlutverk ágætlega en þaö er eins
og aö vanti einhvern neista I
þær. Þaö er helst aö þennan
neista sé aö finna hjá Lilju Guð-
rúnu sem leikur þjónustustúlku.
Arni Tryggvason, GIsli Alfreös-
son og Arni Blandon skila sinum
hlutverkim meö ágætum, en
þeirra atriöi veröa eins og sóló-
leikur og skera sig úr heild
verksins. Stelpnahópurinn, dæt-
ur Mathiu, er bráö skemmtileg-
ur og kemur vel fyrir á sviöinu.
Ég held aö leikstlllinn sé yfir-
leitt allt of raunsæislegur. Það
vantar miklu meiri stllfæringu,
sérstaklega i hreyfingarnar,
sem eru býsna lausar viö aö
vera nokkuð franskar.
Eg vona aö leikhópnum takist
aö f jörga og liöka sýninguna frá
þvi sem var á frumsýningunni,
þvi þá var hún hálf seig undir
tönn. Maöur veröur óneitanlega
grútspældur yfir aö sjá jafn góö-
um og skemmtilegum farsa hálf
klúöraö á sviöinu. G.Ast.
Konur á miðjum vegi
Debbie Harry-Koo Koo
Hver heföi trúað þvi fyrir svo
sem fjórum árum aö hljómsveitin
Blondie, sem þá taldist til ný-
bylgju hljómsveita, ætti eftir aö
veröa einhver vinsælasta diskó-
hljómsveit heims. Já, áriö 1977
þótti ekki hæfa aö leika lög meö
Blondie I okkar „ástkæra” rikis-
plötunni, en það hafa t.d. Clash
einnig gert frá sinni fyrstu plötu
eöa eru menn kannski búnir aö
gleyma laginu „Lightning Strikes
(Not Once But Twice) á Sandi-
nista, sem ekkert er annaö en rap-
iag. Þó maöur heföi kosiö aö tón-
list Blondieheföi þróast inn á aör-
ar og torfærari brautir, þá hef ég
þó haft gaman af mörgu þvi sem
Popp
eftir Gunnlaug Sigfússon
útvarpi. Þaö breyttist þó áriö 1979
þegar Parallel Lines, þriöja stóra
plata þeirra, kom út. A henni var
aö finna lagiö Heart of Glass, en
þaö þótti minna allnokkuð á
diskódrottningu þess tima,Donnu
Summer. Aeftir fylgdu svo nokk-
ur diskó-lög, svo sem Automic og
Call Me, en hámarki náði þó sölu-
starfsemi þeirra i' fyrra meö plöt-
unni Autoamerican. A henni var
að finna ,,hitt”-lögin The Tightls
High, sem minnti óþægilega mik-
iö á Boney M. og hið ágæta
Rapture, sem er I svokölluðum
rap-stil.
Velgengni Rapture leiddi til
þess aö þegar Debbie Harry
ákvaö aö gera sóló plötu þá skyldi
þaö vera rap-tónlist sem þar réði
feröinni. Fengu þau Debbie og
Chris Stein þá i lið meö sér þá
Nile Rogers og Bernard Ed-
wards, höfuöpaura Chic.
NU voru flestirá því aö Debbie
og Stein væru búin að selja diskó-
inu sál sina aö eilifu. Hins vegar
gleymdu menn aö tak-a þaö með i
reikninginn aö Rogers og Ed-
wards hafa gert einhverjar bestu
diskó-plötur sem geröar hafa ver-
ið. Ég á þar ekki aðeins viö, aö
þeir hafi framleitt góöa danstón-
list, heldur einnig góöa tónlist til
aö hlusta á heima i stofu.
Nú er svo árangur þessarar
samvinnu komin út á plötu sem
nefnist Koo Koo. Ég verð nú aö
segja aö vissulega er Debbie
Harry komin langt frá því sem
hún var aö gera á fyrstu Blondie
þau hafa gert. Aö vísu var nú
frekar lítið bitastætt á Auto-
american, og einmitt þessvegna
kemur Koo Koo manni töluvert á
óvart, þvi hér er um heilsteypta
og góöa plötu aö ræöa, jafnvel þó
aö bæöi Debbie og Stein annars
vegar og Rogers og Edwards hins
vegar, hafi gert bétur.
Lagasmiðum á plötunni er
nokkuð jafnt skipt i þessa tvo
staöi, þ.e. Debbie og Stein og svo
Edwards og Rogers og eitt hafa
þau samiðöllsaman.ölleru lögin
frekar hröö, uBan eitt, Now I
Know You Know, sem einnig er
eitt besta lag plötunnar.
Undirieikur er náttúrlega alls-
staöar pottþettur eins og þessa
fólks var von og visa. Þaö er t.d.
leitun aö ööru eins rythm a-pari og
tromm uleikaranum Tony
Thompson og bassaleikaranum
Bernard Ewdards og Nile Rogers
bætir þar enn betur um meö góð-
um rythma gitarleik. Ein áber-
andi breyting er lika á gamla
Chic hljómnum, en þaö er aö
strengjum hefur algerlega veriö
slepptog þar sem fariö er útfyrir
form rokkhljómsveitarinnar er
lítillega notast við málmblásturs-
hljóöfæri.
Koo Koo er sem sagt i heildina
ágætis plata, ekkert meistara-
verk, en ósköp þægileg.
Stevie Nicks-Bella
Donna
Þegar pródúserinn Jimmy
Iovinne hljóðblandar þær plötur
sem hann stjórnar hefur hann yf-
irleitt til taks litla hátalara, sem
skila tónlistinni á svipaðan hátt
og bllhátalarar, til þess aö gera
sér betur grein fyrir hvemig tón-
listin muni hljóma viö þær kring-
umstæður sem flestir Banda-
rikjamenn hlusta á tónlist,
þ.e.a.s. akandi um hraðbrautirn-
ar Ibil. Ef þess konar tónlist ber
ekki nafniö middle of the road
tónlist, þá veit ég ekki hvað gerir
þaö.
Fleetwood Mac er hljómsveit
sem telja má til þessara MOR
hljómsveita en þó hefur yfirleitt
veriö meira I hana spunnið en
aörar I þessum flokki. Tónlist
þeirra ereinfaldlega góö rokktón-
list sem einnig hefur hentaö vel
viö þessi títtnefndu skilyröi.
NúhefurStevieNicks söngkona
Fleetwood Mac sent frá sér slna
fyrstu sóló plötu og heitir hún
Belle Donna. Eins og titt er um
stórstjörnur, þegar þær leggja út
isólóferilinn, færNicks tilliðs við
sig heilan helling af öörum stjörn-
um og er þaö væntanlega gert til
aö tryggja gæöin. Gallinn er bara
sá að fyrirkomulag sem þetta
gengur sjaldnast upp og er þessi
plata þar engin undantekning á.
Meöal gestaleikara hjá Nicks má
nefna gitarleikarann Waddy
Wachell, pianóleikarann Roy
Bittan, orgelleikarann Benmont
Tench, trommuleikarann Russ
Kunkell, Tom Petty sem syngur
með Nicks lagiö Stop Dragging
’My Heart Around og Don Henley
sem syngur I Leather And Lace.
Nú og svo tii að bæta gráu ofan á
svart hefur hún fengiö Jimmy
Iovinne til aö stjóma herlegheit-
unum.
I heildina er plata þessi frekar
dauf og lögin ekki sérlega sterk,
jafnvel þó um sé aö ræöa að þau
séu samin á sex til sjö ára tlma-
bili, frá 1974—81.
Bestu lögin tel ég vera Stop
Draggin’ My Heart Around og er
það ekki sistTom Petty aö þakka,
og How still My Love er einnig
ágætL Eniheildina erplatan ekki
nema rétt þokkaleg og alltof ró-
leg. Viö veröum bara aö vona aö
Kanarnir sofni ekki fram á stýr-
inu hjá sér, en þeir eru nú svo sem
öllu vanir svo þetta ætti nú að
veröa I lagi.
A fburða túlkendur
Ludwig van Beethoven
(1770—1827)
Pianókonsert nr. 1 I C-dúr, op.
15.
Flytjendur: Arturo Benedetti,
Michelangeli (pianó) ásamt
Sinfóniuhljómsveit Vinarborg-
ar.
Stjórnandi: Carlo Maria Giulini
Útgefandi: Deutche Grammop-
hone, 2531 302 (1980).
Beethoven var nefndur i sömu
andrá og þessir tveir forverar
hans. Fram til aldamótanna
1800, var hann einkum þekktur
sem pianóvirtúós. Frumflutn-
ingur konsertsins markar þau
timamót I ferli tónskáldsins, aö
eftir á, litu Vinarbúar á hann
sem veröugan eftirmann sinna
mestu tónsmiöa.
Tilurö verksins spannar þrjú

Hljómplötur - Klass/k
eftir Halldór Björn Runólfsson

Verkiö
Flestir Beethoven-unnendur
kannast eflaust viö þennan Kon-
sert, sem saminn var 1975—98.
Þótt hann sé sagður vera nr. 1,
er rangt, aö hann sé fyrsti
pianókonsert tónskáldsins.
Reyndar er þaö Pianókonsert
nr. 2, sem var saminn á undan,
þ.e. 1794—95. Ruglingur númer-
anna stafar af útgáfu konsert-
anna á nótur. Konsertinn i C-dúr
var gefinn út, nokkrum mánuö-
um fyrr en B-dúr Konsertinn,
þannig aö opus- og númeraröö
vixluöust.
Planókonsert nr. 1, I C-dúr,
var frumfluttur i Vinarborg, 2.
apríl 1800. Viö pianóið var tón-
skáldiö sjálft, en stjórnandi
Hiröhljómsveitarinnar var
móravlska tónskáldið og fiölu-
leikarinn, Pavel Wranitzky.
Konsertinn var siöasta verkiö á
efnisskránni, sem stóö saman af
verkum eftir Mozart og Haydn.
Þetta var i fyrsta skiptiö, aö
ár, eins og áöur er komiö fram.
Þetta stafar af vinnutækni Beet-
hovens sem löngum var með
mörg verk i takinu og vann aö
þeim samtimis. Haft er eftir
honum, aö hugmyndirnar væru
stundum mjög lengi aö gerjast i
kollinum, áöur en þær kæmust á
blað.
Kaflarnireru þrírog er fyrsti
kaflinn (Allegro con brio),
tematiskt uppbyggöur meö
sterku meginþema og auka-
þema sem er mjög söngrænt.
Aörar tvær hugmyndir, mótaö-
ar og samtvinnaöar taka viö.
Þessi samtvinnun gefur kon-
sertnum I senn, ákveöna og
þróttmikla byggingu
(virtúósi-konserts”, um leiö og
ljóörænni mýkt hans er vel
borgið.
Annar kaflinn (Largo) er
byggöur á breiöum og frjálsleg-
um melódium og konsertnum
lýkur meö Rondói, þar sem tak-
ast á alþýðustef I striöum og lif-
legum búningi.
Vel heppnuð FÍM-sýning
Hinn26. slöastiiöins mánaðar,
opnaöi FIM, árlega haust-
sýningu sina. Mikiðer um dýrö-
ir, nær hálft annað hundraö
verka, aiis konar, hanga og
standa í vestursalnum og hluta
af ganginum. Þau eru eftir 34
listamenn. Eins og I fyrra, eru
gestir félagsins nokkurs konar
kjarni, sem sýningin snýst um.
Hrólfur nær langt i sinum
„post-cézanniska” stil. Þetta
eru myndir, málaðar meö sann-
færingu. Yfir þeim hvíKr ró og
festa sem er einkenni vel geröra
mynda I þessum stil. Enginn
still hefur átt jafn greiðan að-
gang að hjörtum upplýstra
íslendinga og einmitt þessi.
Ragnar sýnir eintöma hausa.
Fjórir í kjama
Hugmyndin að kjarna á
sýningum FIM, var nokkurs
konar tilraun félagsins til and-
litslyftingar, örþrifaráð sem
gafst vel. Nokkrum lista-
mönnum var boöiö aö sýna
vænan afrakstur, eða hálfgild-
ings einkasýningu, innan um og
i bland viö myndir annarra
félaga. Þetta verkaöi sem ný
sprauta i deyjandi sýningar-
starfsemi. Um leiö var hægt aö
grisja betur aðsent efni.
1 þetta sinn mynda þau kjarn-
ann: Björg Þorsteinsdóttir,
Hildur Hákonardóttir, Hrólfur
Sigurösson og Ragnar Kjart-
ansson.
Björg sýnir nýstárlega hliö á
sér, með myndröð í 18 hlutum,
sem kallast „Bréf frá Ástralíu”.
Þetta ergrafik, gerö með bland-
aöri tækni og er þetta einstak-
lega friskleg seria. Sjá má snert
af conseptualisma I þessu verki,
þóttáherslan sé fremur á form-
og litabyggingu myndanna, sem
er ákaflega vel af hendi leyst.
Hildur sýnir tólf verk og eru
flest þeirra frá árinu 1978. Þó er
hér stór og vegleg vefmynd,
gerð á siöasta ári og sýnir hún
bestu hliðar Hildar sem vef-
listarkonu. Reyndar sýna
myndir hennar, hve næma til-
finningu hún hefurfyrir tvinnun
hins heföbundna og hins nýja i
myndvefnaöi. „GrasII”, sem er
conceptuelt heyverk, finnst mér
þó heldur yfirborðslegt og illa
ráöiö aö stilla þvi framan viö
vefnaöinn.
Þetta eru portrett af þjóö-
kunnum mönnum, sem Ragnar
afgreiöir auöveldlega. Stundum
finnst manni sem þaö geti veriö
„of” auöveldlega mótað, þegar
Ragnari hættir til að draga
fram karakterinn, þannig aö
það nálgast skopmyndagerö.
Hressileg verk
Þaö verkar hressandi, aö sjá
hve margir ungir myndlistar-
menn sýna að þessu sinni. Um
tiu Kstamenn eru fæddir um og
eftir 1950. Afraksturinn erfrem-
ur góður, þegar á heildina er
litiö. Guðmundur Pálsson sýnir
þrjár vatnslita- og krftar-
myndir.Þettaeru einkar lifandi
myndir, gerðar af sjálfsprott-
inni og óbeislaöri hvöt, sem
minnir að einhverju leyti á ab-
strakt-expressjónisk verk. Þó er
andinn annar og nútfmalegri.
Svipaös hömhileysis gætir i
stórri tússteikningu Pjeturs
Stefánssonar. Þaö væri óneitan-
lega gleöilegt, ef þessari kyn-
slóö ætti eftir aö takast, aö losa
islenska myndlist úr viöjum
stifni og akademisma, sem
alltof oft plagar hana.
Þá eru myndir Kjartans Óla-
sonar, athyglisveröar og
skemmtilega útfæröar. Skyld-
leiki verka hans, við myndir
Helga Friðjónssonar og jafnvel
Hockney, ernokkuö augljós.en I
þeimerþó persónulegur kjarni.
Eflaust munu verk Hauks og
Harðar vekja hvað mesta at-
hygli. Þetta eru vandvirknis-
lega geröar höggmyndir. En
þrátt fyrir skýringar og leið-