Helgarpósturinn - 23.10.1981, Blaðsíða 10

j Helgi Hóseasson, trésmiöur i Reykjavik, hefur i mörg ár barist fyrir þvf aB fá viöur-
kenningu yfirvalda á ónýtingu skirnarsáttmála sins, og I þvi skyni hefur hann gripiB til
margvislegra aögeröa, svosem aö sletta skyri á alþingismenn, ráöherra og aöra æBstu
embættismenn þjóBarinnar, og núna siBast aö sletta tjöru á stjórnarráöshúsiB viö
Lækjargötu. Helgi lýsti þvl yfir I Dómkirkjunni þann 16. október 1966, aö hann leysti sig
frá skirnarsáttmálanum og staöfestingu hans i fermingunni. Yfiriýsing Helga þess
efnis var siBan færö á fæöingar- og skirnarskýrslu hans I þjóöskrá þann 13. október 1972.
Heigi litur svo á, aö yfirlýsing þessi sé ekki opinber viöurkenning á þvi, aö skirnar-
sáttmáli hans sé ónýttur, og fer hann fram á aö fá slika viBurkenningu, og aö hún veröi
færöIþjóöskrá. Klemens Tryggvason Hagstofustjóri tók eftirfarandi fram I þessu sam-
bandi: „Fráieitt er, að Hagstofa og þjóöskrá hafiumboö til aö ónýta „skirnarsáttmála”
manns — hvaö svo sem kann aö felast i þvi hugtaki. Ég hef ekkert frekar um þetta aö
segja.”
Herra Pétur Sigurgeirsson, biskup yfir tslandi, var spuröur aö þvi hvort hægt væri aö
ónýta skirnarsáttmálann. Hann sagöi, aö enginn gæti gert þaö, aö sinni hyggju, nema
sá, sem væri skiröur, ef hann vildi ekki taka viö þeirri blessun, sem i skirninni fælist. Sá
einstaklingur væriþá einn til ráöa um þaö. Biskup sagöist þvi álita sem svo, aö skirnar-
sáttmáli Helga væri ónýttur, en ekki yröu gefnar neinar yfirlýsingar um þaö, þar sem
þaö væri ekki mál kirkjunnar, heldur væri þaö mál Helga hvort hann gengi inn eöa út.
Frá sjónarmiöi kirkjunnar væri ekki hægt aö gera þaö á annan hátt en Helgi heföi gert.
Þaö liggur þvi ljóst fyrir, aö kirkjuieg yfirvöld lita svo á, aö skirnarsáttmáli Helga sé
ónýttur, þó ekki fáist nein opinber viöurkenning, skráö á blöö þjóöskrár, þar aö lútandi
(ekki önnur en yfirlýsing Helga sjálfs). Fyrir þvi hefur Helgi barist og mun halda
áfram, eöa eins og hann segir sjálfur: ,,Ég hef sókt rió meö ýmsu, þó ekki meö vopnum.
Er berandi vopn á þaö herjans skrimsli? Óþverrar, sem engum þókti beranda vopn á,
voru sóktir meö eldi og grjóti.
Rétt minn á til sjálfs mats á Himnadraugi riós, sæki ég.”
Helgarpósturinn ræddi viö Helga um baráttu hans viö yfirvaldiö og baö hann aö rifja
upp ástæöu þessarar baráttu.
„Var svo til blautur úr
móður minni, þegar ég
var látinn játa
þennan andskotaTT
Rætt við Helga Hóseasson um áralanga baráttu
hans fyrir ógildingu skírnarsáttmálans.
Yfirvöld segja Helga einan geta ónýtt sinn
skírnarsáttmála.
Helgi Hóseasson viö vinnu sina: „Ég tel sviviröingu viö mig sem hugsandi skepnu, aö þaö
skuli vera skráö I þjóöskrá, sem er min eina persónuheimild, aö ég trúi þvi, aö úldiö
Arabakjöt endurlifni, og skjótist svo upp I loftiö meö skit og öllu saman.”
„Ég fór nú hægt og sigandi i þetta. Ég
gekk í ein þrjátiu ár á milli Heródesar og
Pílatusar til þess aö fá rétta aöila til aö
ónýta skirnarsáttmálann. 1 skiminni hefur
guð tekið þig i sitt sæla samfélag og gjört
sáttmála við þig, segir i því kveri, sem ég
var látinn lesa undir svokallaða fermingu,
svo að skirnarsáttmálinn er gerður viö
Krosslaf.”
— Krosslaf?
„Þetta ersami draugurinn, heilagur andi
og JesU svokallaöur eða Krosslafur og
pabbi þeirra. Hann er þrieinn. Þetta er einn
og sami draugur, en getur breytt sér i
þrjá.”
— En hvers vegna vildir þú fá skirnar-
sáttmálann ónýttan?
„Vegna þess, að ég tel það svivirðingu
fyrir mig sem hugsandi skepnu, aö það
skulivera skráði þjóðskrá,sem ermin eina
persónuheimild, að ég trúi þvi, að úldið
Arabakjöt endurlifni, og skjótist svo upp i
loftið meðskitogöllu saman. Það segir Lú-
kas. Krosslafur var nefnilega nýbúinn að
éta stykki af steiktum fiski og nokkuð af
hunangsköku, þegar hann skaust upp. Það
segirsigþvisjálft, að þetta var ekta draug-
ur, alveg eins og hann Glámur okkar, þvi ef
þetta hefði verið vafra, eða vofa, þá hefðu
náttúrlega fiskurinn og hunangskakan dott-
ið á gólfið um leið og hann lét þetta i kjaft-
inn á sér. En hann hélt þessu, eða það segir
Lúkas.”
— Er þessi barátta þin þá tengd afstöðu
þinni til trúmála? Telurðu þig trúleys-
ingja?
„Ég ástunda að nota mér glóruna i
hausnum á mér. Ég þarf að geta skiliö það,
sem ég viðurkenni.
Ég var svo til blautur Ur móöur minni,
þegar ég var látinn játa þennan andskota á
mig,og ég var þrettán ára gamall, þegar ég
var látinn endurtaka þá játningu, aö ég
tryði þessum andskota, að Uldiö Arabakjöt
gæti gengið aftur. Niels Dungal segir, að
það sé ein stórkostlegasta lygi, sem til sé„
að dauðir kjötvefir skri"ði á lappir aftur, og
að blóðið fariaðrenna og þvium likt.
Svivirðing við
hugsa ndiskepnu
Astæðan fyrir minni baráttu er sú, að ég
litá þaðsem sviviröingu við mig sem hugs-
andi skepnu, að þetta skuli skráö i mfna
einu persónuheimild, þjóðskrána. 1 önd-
verðu bað ég ýmsa klárka, eða klerka, eða
presta.eöa hvaöáað kalla þá,aö ónýta fyr-
irmig ski'rnarsáttmálann. Þegar ég fór t.d.
til Simba bishopps og bað hann að ónýta
fyrirmig skirnarsáttmálann, sagði hann:
Ég get hjálpað yður til að ganga Ur þjóð-
eftir
Guðlaug Bergmundsson
kirkjunni og i annan söfnuð, en skirnarsátt-
málann er ekki hægt að ónýta. Hann er
ævarandi, sagöi hann. Ég reyndi við fleiri
presta og þeir neituðu þvi allir, að það væri
hægt að ónýta skírnarsáttmálann. Mér
þótti þaö fjandanum kyndugara, aö þeir,
sem heföu samband til að gera skirnarsátt-
mála fyrir hönd nýfædds barns, hefðu ekki
aðstööu til að ónýta þá helvítis vitleysis lygi
lika. Þegar ég var wðinn úrkula vonar um
að fá nokkurn til að ónýta skirnarsátt-
málann fyrir mig á formlegan hátt, þá
gerði ég það sjálfur.”
— A hvern hátt?
,,Ég á neðanmálsgrein úr Alþýðublaðinu
fyrir einum 25 eða 30 árum. HUn er eftir
Jakob Jónsson, og þar segir hann, að hver
skirður maður sé prestur, en prestarnir
væru vanalega lærðari en hinir. Ég ákvað
þvi að eyðileggja sjálfur skirnarsátt-
málann. Ég fór þannig að þvi, aö ég arkaði
inn i Dómkirkjuskriflið við Austurvöll,
þegar Jón Auðuns var aö ferma börn. Ég
fórupp að altarinu til hans og hann rak upp
i mig kjötið úr Krosslafi. Það er furðuleg
aðferð.aðþeir skulivera með þetta i lúkun-
um. Hver býður brjóstsykur á þann hátt, að
taka mola úr keri eða poka og láta upp i
kunningjann, sem á að éta hann? Ég veiddi
kjötið strax út Ur mér og geymdi það i lófa
minum, en svo fékk ég lftinn stamp, og i
hann hellti Jón blóðinu. Þá fór ég fram á
upphækkunina fyrir fram an og lýsti þvi yfir
við fólkið i kirkjunni, að ég væri hér með
búinn að ónýta skfmarsáttmálann. Avarp
mitt, sem ég flutti i Dómkirkjunni er
svona: Aheyrendur mi'nir. Þið eruö vottar
þess, aö ég, Helgi Hóseasson, Skipasundi
48, Reykjavik, kasta kjöti og blóði Jesú i
þennan belg, sem er merktur „sorp” til
staðfestingar þvi, að ég ónýti hér með
skimarsáttmála þann, sem gerður var fyr-
ir mina hönd, reifabarns, og ég vélaður til
Þetta er fæöingar- og skirnarskýrsla Helga,
þar sem yfirlýsing hans um ónýtingu
skirnarsáttmálans er skráö.
myndir: Jim Smart
Tregða yfirvalda við óvenju-
legum óskum Helga á sinn
þátt í að móta
hugmyndakerfi hans
segir í skýrslu geðlæknis á Kleppi
Hér á eftir fara möur-
lagsorð á geðrannsókn,
sem framkvæmd var á
Kleppi af Ólafi Grimssyni
lækni haustið 1972. Þar
kemur þaö fram, að
„tregöa yfirvalda á aö
verða við óvcnjulegum
óskum hans I sambandi
við lausn frá skirn og
ferm ingu”sé meöal
ástæöna fyrir hegöan
hans.
Niðurlagsorðin:
t stuttu máli:
Hér er um 52 ára gaml-
an mann að ræða, uppal-
inn í fremur einangraðri
sveit. Ættingjum hans
mörgum er lýst af kunn-
ugum sem stiflyndum og
sérlunduðum að nokkru
marki. Helgi fer sem ung-
iingur að Eiðaskóla og
gerist siðan smiðakenn-
ari við þann sama skóla.
Hann lendir þá i fyrsta
sinn i árekstri við yfir-
boðara sinn. Sföar, þá
ungurmaður, fer hann i
Iönskólann á Akureyri og
kemst þá einnig i beina
andstöðu við yfirboðara
sina. Verður þaö til þess
að honum er vikið úr
skóla og lýkur siðan iðn-
námi i Reykjavik.
Snemma virðast skoðanir
Helga hafa mótast i
ákveðna, einhæfa átt, þar
sem mjög ber á óvenju-
legum og sérstæðum
skoðunum i sambandi við
almennt viðurkennda af-
stöðu til trúarskoðana. t
samræmi við skoðanir
sinar hefst svo barátta
Helga fyrir þvi að
skráðar yrðu breytingar
á persónuheimildum hans
hjá Hagstofunni, þar sem
hann m. a.krefst þess að
skirnar- og fermingar-
sáttmála hans veröi rift-
að.
Þegar á unga aldriupp-
lifir Helgi afskipti yfir-
boðara sinna sem vald-
nfðslu á sér, þar sem rétt-
lætið væri sniðgengið.
Þessi afstaða Helga til
veraldlegs valds og
kirkjulegs varð æ
ákveðnari eftir því sem
timar liðu, og þar sem
honum fannst afstaða
hins opinbera valds ekki
sinna sfnum réttlætis-
kröfum, grfpur hann til æ
tiiþrifarikari mótmæla-
aðgeröa, svo sem slikra
er áður hefur verið greint
frá. Mál Helga hefur
siðan smám saman æxl-
ast þannig að afskipti
opinberra valdhafa hafa
orðið tiðari eftir því sem
árin liöu. Siðasti verkn-
aöur Helga, og þar með
sá er leiddi til handtöku
hans og úrskuröar um
geðrannsókn, telur hann
enn eina tilraun valdhaf-
anna til að fyrirmuna sér
að ná rétti sinum i þjóð-
félaginu. Alit mitt er, að
Helgi sé allvel gefinn að
eölisfari, en vegna geð-
rænna truflana nýtist
greind hans ekki að fullu.
Hann er innhverfur per-
sónuleiki, sem ekki hefur
átt samleið með fjöld-
anum. Ytri aöstæður geta
.átt nokkurn þátt i mótun
hugmyndakerfis hans og
atferlis, sem smám
saman hefur tekið á sig
greinilegan sjúklegan
blæ. Vegna skapgeröar
hans hefur tregða yfir-
valda á að verða við
óvenjulegum óskum hans
i sambandi við lausn frá
skirn og fermingu, orðið
til þess að fastmóta
óraunhæft hugmynda-
kerfi um að yíirvöld vinni
markvisst og miskunnar-
laust gegn þvi að hann
njóti sinna, að eigin áliti,
skýlausu réttinda sem
frjáls og óháður einstakl-
ingur.
Diagnosis: Paranoia
querulano.
Personalitas para-
noides.
Reykj avik,31. 10.72
ÓlafurGrimsson, læknir