Helgarpósturinn - 06.05.1983, Síða 7

7
Ingibrandur í Útrás (Kjartan Bergmundsson) ræðir málin við leikstjórann
(Þórhall Sigurðsson)
„Einstakt tækifæri
fyrir leikarana“
— kíkt á íslensku revíuna
Það er ekki heiglum hent að leika
útvarpsleikrit uppúr handritum á
þremur tungumálum, og án allrar
tæknilegrar aðstoðar. Það þýðir að
menn verða að gæta sín í þýðingum
og verða hugmyndaríkir í leik-
hljóöatilbúningnum. Hvernig á
manneskja t.d. að herma eftir arin-
eldi? Eða umferðarnið í mið-Lon-
don?
Þetta verður samt leikhópurinn í
Magnús, Þórhallur, Pálmi og Örn
syngja
leikhópnum í íslensku revíunni að
láta sig hafa. Og meira til. Hann
getur ekki beinlínis valið úr verk-
efnunum. Leikhópurinn verður t.d.
að „tala“ inná klámmyndir, til að
afla sér viðurværis.
Helgarpósturinn leit inná æfingu
hjá Revíuleikhúsinu í íslensku óper-
unni og datt prúðuleikararnir í hug.
Revían gerist nefnilega í svipuðu
lókali og prúðuleikararnir, —■ að
tjaldabaki í gömlu leikhúsi. Þar
hefur aðsetur leikhópur undir ör-
uggri, eða hitt þó heldur, stjórn
Þórhalls Sigurðssonar, sem Ieikur
kollega Kermits. Leikhópinn skipa
Örn Árnason, Pálmi Gestsson,
Guðrún Alfreðsdóttir, Guðrún
Þórðardóttir, Saga Jónsdóttir og
Kjartan Bjargmundsson. Raun-
verulegur leikstjóri verksins er Gísli
Rúnar Jónsson. Magnús Kjartans-
son sér um alla tónlist, og bregður
Dans og ópera í Þjóðleikhúsinu:
Ásdís Magnúsdóttir og Niklas Ek dansa aöalhlutverkin í Fröken Júlíu,
sem veröur frumsýnd í Þjóðleikhúsinu í kvöld.
„Islenski dansflokkur-
inn er mjög góður“
— segir Birgit Cullberg, höfundur og stjórn-
andi ballettsins Fröken Júlía
„Ég er mjög ánægö yfir að vera
komin hingaö aftur og íslenskir
dansarar eru mun betur þjálfaðir en
þegar ég var hér síðast.“
Þetta sagði Birgit Cullberg
dansahöfundur frá Stokkhólmi, en
ballett hennar, Fröken Júlía verður
frumsýndur i Þjóðleikhúsinu á
föstudagskvöld.
En það hefur mikið vatn runnið
til sjávar síðan Cullberg vann síðast
með íslenskum dönsurum, eða rúm
tuttugu ár, og síðan hefur mikið
gerst í íslenskum ballett. Hún gerir
sér lika vel grein fyrir því.
„íslenski dansfokkurinn er mjög
góöurj‘ sagði Birgit Cullberg enn-
fremur.
Fröken Júlía er gerður eftir sam-
nefndu leikriti Strindbergs, sem
sýnt var í einu leikhúsa Reykjavíkur
fyrr í vetur. Ballett þessi er þekkt-
asta verk höfundarins og frá því að
hann kom fyrst fram 1951 hefur
hann verið fluttur um 1500 sinnum
víðsvegar um heiminn. Hér var
hann fyrst sýndur á 10 ára afmæli
Þjóðleikhússins 1960 og dansaði
höfundurinn eitt hlutverkanna í
honum.
Ekki sagðist Birgit Cullberg hafa
á reiðum höndum skýringar á vin-
sér uppá sviðið endrum og eins og
tekur lagið með. Steinþór Sigurðs-
son gerði leikmyndina, sem allir
hjálpuðust að við að smíða. Leikur-
inn var frumsýndur við mikil fagn-
aðarlæti í gær og önnur sýning
verður á sunnudagskvöld.
Að sögn Guðrúnanna tveggja,
Alfreðsdóttur og Þórðar býður
revían uppá einstakt tækifæri fyrir
leikarana. „Leikhópúrinn í revíunni
fæst við ýmislegt. Líkamlega er hún
mjög erfið, þar er mikið sungið,
jafnvel óperur, og fengist við bæði
kómík og dramaþ sagði Guðrún
Þórðardóttir. „Og þessi fjölbreytni
þýðir að það er hægt að nýta ansi
vel þá hæfileika sem fólkið hefur.
Þannig leika til dæmis þrír úr hópn-
um á hljóðfæri og það nýtist okkur
vel í sýningunniþ bætir hún við.
Það hefur gengið upp og ofan að
koma revíunni á svið. Upphaflega
stóð til að hún yrði sýnd í Hafnar-
bíói, en sem kunnugt er breyttust
þær áætlanir, og þá þurfti að færa
allt yfir í óperuhúsið. Sú breyting
kostaði nánast nýja leikmynd, enda
sögðu Guðrúnarnar hópinn hafa
unnið 14 til 16 tíma á degi hverjum
að undanförnu.
Það var samt augljóst á æfing-
unni að allt var að smella saman.
Revían, sem er eftir Gerard Le-
marquis og leikhópinn, verður sýnd
um óákveðna framtíð í Óperuhús-
inu, enda eru samningar aðeins til
bráðabirgða. En svo vonast hópur-
inn til að geta farið með verkið um
landið í júníbyrjun.
Guðrún Alfreðsdóttir og Kjartan í
magnþrungnu útvarpsleikriti
sældum ballettsins, en þær stöfuðu
kannski af því að þar blönduðust
klassískur ballett og nútimaíegur.
Birgit Cullberg fer til Ítalíu dag-
inn eftir frumsýninguna, þar sem
hún mun setja upp Pulcinellu eftir
Stravisky í Flórence. Þaðan fer hún
svo til Stokkhólms, þar sem hún
rekur danshóp ásamt sonum sín-
um.
Það er einmitt einn af sonum
hennar, Niklas Ek, sem dansar eitt
aðalhlutverkið á fyrstu sýningun-
um, en síðan tekur sænski dansar-
inn Per Arthur Segerström við af
honum. Með hlutverk Júlíu fer Ás-
dís Magnúsdóttir. í öðrum helstu
hlutverkum eru Ingibjörg Pálsdótt-
ir, Birgitta Heide, Örn Guðmunds-
son og Ólafía Bjarnleifsdóttir. Auk
þeirra koma fram aðrir dansarar ís-
■ ienska dansflokksins, ballettnemar
og leikarar.
En það verður ekki bara ballett,
sem verður á dagskránni á föstu-
dagskvöld, því óperan Cavalleria
Rusticana eftir Mascagni verður
sýnd með Fröken Júlíu, og verður
svo.
Cavalleria Rusticana gerist einn
páskadagsmorgun á Sikiley og er
skapheitt og blóðugt ástardrama.
Ópera þessi hefur einu sinni áður
verið flutt hérálandi, ájólum 1954,
og þá ásamt I Pagliassi, en þessar
tvær óperur eru mjög oft fluttar
saman.
Helstu hlutverk verða í höndum
Ingveldar Hjaltested, Sigríðar Ellu
Magnúsdóttur, Halldórs Vilhelms-
sonar, Sólveigar Björling og Kon-
stantin Zaharia. Sá er rúmenskur
og einn af eftirsóttustu yngri tenór-
um Evrópu um þessar mundir.
Leikstjóri Cavalleria Rusticana
er Benedikt Árnason, en hljóm-
sveitarsjóri hennar og Frökenar
Júlíu er Jean-Pierre Jacquillat, að-
alstjórnandi Sinfóníuhljómsveitar
íslands.
Hvítpvegnir ánamaðkar
Leikfélag Reykjavíkur sýnir Úr lífi
ánamaðkanna (Frán regnormarnas liv)
eftir Per Olov Enquist íþýðingu Stefáns
Baldurssonar. Lýsing: Daniel Willi-
amsson. Leikmynd og búningar: Stein-
þór Sigurðsson. Leikstjóri: Haukur J.
Gunnarsson. Leikendur: Þorsteinn
Gunnarsson, Guðrún Asmundsdóttir,
Steindór Hjörleifsson ogMargrét Olafs-
dóltir.
(/ei/'/ú/
ettir Sigurð Svavarsson
Svíinn Per Olov Enquist gat sér
fyrst orð sem skáldsagnahöfund-
ur og hlaut m.a. bókmenntaverð-
laun Norðurlandaráðs árið 1969
fyrir skáldsöguna Málaliðarnir.
Fyrsta leikrit hans var Nótt ást-
meyjanna (Þjóðleikhúsið 1976)
en það fjallaði um sænska skáldið
August Strindberg og ástkonu
hans Siri von Essen. Síðan hefur
hann samið allmörg verk þ.á m.
Til Fedru 1980. Þessi tvö verk á-
samt Úr lífi ánamaðkanna, sem
nú er sýnt í Iðnó, kallar hann
triptyk (þrískipt myndverk).
Verkin fjalla öll um ástina eða
ranghverfu hennar og aðalpersón-
urnar eru allar frægt fólk, Fedra
er raunar sótt í gríska goðafræði.
Aðalpersónurnar í Ur lifi ána-
maðkanna eru H.C. Andersen,
ævintýraskáldið fræga, og hjónin
Jóhann Lúðvík Heiberg og Jó-
hanna Lovísa Heiberg. Auk þeirra
kemur við sögu móðir Johönnu
sem orðin er heldur betur úr heimi
höll. Þetta verk vakti mikla at-
hygli á Norðurlöndunum og hefur
verið sýnt víða. A tímabili gekk
það samtímis í Kaupmannahöfn,
Stokkhólmi og Osló.
Heiberg hjónin ríktu yfir
dönsku menningar- og leikhúss-
lífi fyrir og um miðja síðustu öld.
Segja má að þau hafi ráðið yfir og
mótað smekk manna og þeir
menn áttu erfitt uppdráttar innan
leikhússins sem ekki hlutu náð og
blessun hjónanna. Þeirra á meðal
var Hans Kristján Andersen sem
alla tíð dreymdi um að hasla sér
VÖII sem leikskáld. Andersen gerði
allt sem hann gat til að öðlast hylli
Heiberghjónanna en ayatollah
Jóhann Lúðvík, sem sjálfur var
leikritaskáld, þreyttist aldrei á að
segja Andersen að hann væri
slakur leikritahöfundur. Hans
Framhald á 11. síðu
Þorsteinn Gunnarsson í hlutverki
H.C. Andersen — fór hinn vandrat-
aða meðalveg og náði að skila ein-
staklega skýrri. mannlýsingu og
skemmtilegri, segir Sigurður
Svavarsson m.a. í umsögn sinni.
Stjörnuhrap
Bardaginn um Johnson-hérað
(Heavens Gate). Bandarísk. Ár-
gerð 1981. Handrit: Michael Cimi-
no. Kvikmyndataka: Vilmos Zsig-
mond. Leikendur: Kris Kristof-
ferson, Christopher Walken,
John Hurt, Isabelle Hubert ofl.
Leikstjóri: Michael Cimino.
Síðastliðinn hálfan áratug hef-
ur farið að bera æ meir á því í
Bandaríkjunum að leikstjórar séu
gerðir að stjörnum. Áður voru
myndir nánast eingöngu seldar út
á leikarana. Nú nægir að segja að
Steven Spielberg hafi leikstýrt, þá
„hlýtur“ myndin að vera góð
jafnvel þó enginn þekktur leikari
sé með (dæmi ET).Kvikmyndaver-
in hafa augun opin fyrir hugsan-
Wyoming, eins og annarra fylkja,
en fyrir eru heimaríkir jarðeig-
endur, sem stunda nautgripa-
rækt. Innflytjendurnir eru fátæk-
ir og seilast stundum í belju til að
seðja sárasta sultinn. Félag jarð-
eigenda verður æft útí þennan lýð
og sker upp herör. Þeir ráða sér
einkaher til að slátra þjófunum og
byrja á Johnson-héraði, þar sem
125 manns eru á „dauðalista“
þeirra. Fátt virðist til varnar nema
Averill, lögreglustjóri (Kris
Kristofferson), hugsjónamaður,
hörkutól og fleira. Uns fólkið rís
gegn böðlum sínum í lokin.
Michael Cimino kryddar svo
söguna með ástum, berum brjóst-
um, blóði, brennivíni og fleira
legum stjörnuleikstjórum og gefa
þeim nokkuð frjálsar hendur.
United Artists þóttust hafa
fundið sína stjörnu þar sem var
Michael Cimino, og lái þeim eng-
inn, eftir að The Deer Hunter
hafði slegið eins rækilega í gegn
og raun bar vitni. Cimino þar að
auki fengið óskarsverðlaun fyrir
myndina.
„Jæja blessaður drengurinn,
gerðu nú bara það sem þér sýnist“,
sögðu karlarnir á U A við Mikka.
Hann vildi skrifa handrit sjálfur
og valdi til umfjöllunar áhrifa-
mikla (og að sjálfsögðu blóði
drifna) atburði úr sögu Banda-
ríkjanna — bardagann um John-
son-hérað.
Sagan gerist um 1890. Innflytj-
endur frá Evrópu hafa streymt til
„góðgæti".
Skemmst er frá að segja að
hann reis ekki undir traustinu:
myndin kostaði óheyrilega mikið
og gekk illa. Mikki er kominn í
ónáð.
Framhald á 11. síðu
Riddaraliöiö raöar sór upp f „stór-
mynd“ Mlchaet Ciminos.