Helgarpósturinn - 10.11.1983, Side 15

Þórarinn Eldjárn í Helgarpóstsviðtali
- 'i
í ■'» •i\\

m fi 4
best að umskrifa. Það er oft gert á það flók-
inn hátt, að það er ekki til neins að vera að
grufla í textanum til að rekast á persónu
mína.En í fámenni gefursá skrifimáti miklu
meira frelsi. Játningahöfundarnir rekast
nefnilega alltaf á grensuna, hversu vel sem
þeim tekst að stílfæra. Það koma alltaf ætt-
fræðingar og grúskarar og segja: „Þarna er
þessi, og þarna er þessi“. Jafnvel þó um úr-
valshöfunda sé að ræða; í ævisögu Jóhann-
esar Birkilands „Harmsaga æfi minnar" er
t.d.nöfnum manna sleppt.Hir.s vegar rakst
ég á eintak af bókinni á fornbókasölu, þar
sem búið var að færa inn hvert einasta nafn
með blýanti".
— Talandi um Birkiland, þú hefur haft
miklar mœtur á þeim manni og öörum ein-
staklingum sem teljast mega sérstœdir per-
sónuleikar og séruitringar. Og skrifar gjarn-
an um slíka.
„Já, Birkiland var merkilegur maður. Það
er eitthvað í verkum hans sem er ekta og
skín alltaf í gegn. Ég hef mjög gaman af
skemmtilegum sérvitringum, en leiðinlegir
sérvitringar eru afskaplega leiðinlegir. Eg
hef hins vegar lítið fengist við að skrifa um
meðalmenni".
Frelsi rithöfundarins
— Um huad uiltu helst skrifa?
„Ég vil skrifa hluti sem eru þannig að þeir
fela i sér eitthvað sem fólk kannast við og
skiptir máli. Rithöfundar horfa á tilveruna
og hrifsa úr veruleikamassanum hitt og
þetta sem þeir bræða saman og blanda á alla
lund. Utkoman verður að vera eitthvað sem
fólki finnst að höfundur hafi séð, sem það
getur jánkað og sagt: „Svona er það", eða
„svona má það nú ekki vera". En ég tek það
fram, að ég vil ekki vera útspekúleraður. Ég
þrái sakleysið".
Þórarinn rennir hendinni gegnum Ijósa
lokkana.
„í því sem ég skrifa vil ég reyna að hrista
saman alla mína reynslu og tilfinningar og
koma því frá mér sem mér er eðlilegt...en
ekki horfa á einhverja lesendur og reyna að
þóknast þeim, eða toila í tísku eða borga
húsnæðisskuldir. Þetta sé ég sem markmið
mitt sem rithöfundar, en kannski það náist
aldrei".
Segir síðan með semingi:
„William Faulkner var eitt sinn spurðurað
því í blaðaviðtali hvort ekki væri hægt að
brjótá niður rithöfunda með illum eða alltof
góðum viðtökum og fá þá til að hætta að
skrifa. Faulkner sagði það útilokað, sá sem
væri rithöfundur hann yrði það, hvað sem
tautaði og raulaði. Ég er sammála þessu að
svo miklu leyti sem hægt er að vera sam-
mála frösum. Það er, ég man alhæfinguna en
jánka hreyfingunni í rétta átt".
Kaffið er orðið kalt. Þórarinn afþakkar
uppáhellingu en dvelur við síðustu spurn-
ingu enn um hrið. Segir loks:
„I listinni finnur maður möguleika á að
eygja frelsið. Ég er ekki að hvetja til sver-
merís eða leggja fram einhverjar fílósófískar
lausnir, heldur svíf kringum þessar spurn-
ingar. Sérstaklega frelsið.
Eg set frelsi rithöfundarins mjög hátt".