Helgarpósturinn - 05.01.1984, Blaðsíða 24

Einsog velflest veluppalin
íslensk börn á ég Ijúfar end-
urminningar og uppbyggileg-
ar úr bókasafninu, bókasafni
hverfisins, þessari uppeldis-
midstöö, þessum fróöleiks-
brunni, þessari dyragátt
menningarinnar — og má
vitaskuld ekki til þess hugsa
án þess um mig fari aö upp
geti runniö sú tíö aö bóklest-
ur afleggist, söfnum veröi
lokaö og mannkyniö taki til
viö allsherjar gláp og gón,
svo ekki sé talaö um eyrna-
fnykinn bölvaöan, sem Flosi
Ólafsson nefnir svo, útvarps-
rás meöalmennskunnar...
Hvaö ég er aö fara? Jú,
bókasöfn eru meinholl og
þessi grein fjallar um bóka-
söfn frá oggulítiö óvenjulegri
hliö, bókasöfn og óráövand-
an safnþega, Björn Bjarna-
son aö nafni.
eftir Egil Helgason
Það var hérna um daginn að ég
braust í gegnum ófærðina til að
verða mér úti um jólalesninguna,
sem ég hafði ekki efni á að kaupa,
fór sumsé einsog gengur á bóka-
safnið að fá lánaðar bækur — nei,
það er kannski réttara að segja eins-
og er; bókunum, Laxness, Þórbergi,
Ciceró og fleiri öndvegishöfundum
stai ég án þess að blikna, án þess að
blána... Nei, misskiljið mig ekki. Ég
lét mér ekki bara nægja að ganga
inn á bókasafnið íklæddur víðum
frakka með stórum vösum og stinga
inná mig bókum, laumulegur og
lúpulegur. Og ég hljóp ekki heldur
út að loknum verknaðinum, einsog
ótíndur smábófi. Nei, slíkar aðfarir
eru bæði grófar og heimskulegar og
engum meistaraþjófi samboðnar,
auk þess sem hættan á að vera grip-
inn glóðvolgur með allt niðrum sig
er langtum of mikil.
Nei, ég skyldi vera miklu lúmskari
og útfarnari í mínum óheiðarleika
og beita aðferð sem við Helgar-
póstsmenn höfðum fregnað að
þekktist meðal bókhneigðra steli-
þjófa í höfuðborginni. Nefnilega-
lega að arka inn á bókasafn eins og
hver annar lánþegi, velja sér góðar
og hnýsilegar bækur eftir sínum
smekk og höfði, ganga síðan með
þær að afgreiðsluborðinu, óhemju
sakleysislegur og ráðvandur til
augnanna. Þar segir maður mjúkur
í máli að maður sé nú ekki með neitt
skírteini, það sé runnið út fyrir
löngu, en maður hafi fullan hug á að
gerast tíður viðskiptamaður safns-
ins. Jú, og svo gefur maður upp
nafn, númer, heimilisfang og stöðu,
allt falskt og upplogið, og hverfur
síðan burt með bókastaflann, allar
þessar vönduðu bækur sem aldrei
sjást framar innan veggja bóka-
safnsins, heldur prýða til frambúðar
hillurnar í hinu vandaða bókasafni
steliþjófsins. Við höfðum nefnilega
frétt frá vinkonu okkar sem starfar
á bókasafni að slíkt athæfi væri
blátt áfram ótrúlega auðvelt; þrátt
fyrir ítrekaðar viðvaranir frá
borgarbókaverði væri sjaldnast
beðið um skilríki á bókasöfnum,
enda eru bókaverðir upp til hópa
gott fólk og grandvart sem trúir á
menntun, manngildi og hið allra-
besta í náunganum.
Við fórum sumsé útaf hinni marg-
umtöluðu örk og tékkuðum á þessu,
eins og sagt er á vondu máli. Og
niðurstaðan — um hana má lesa hér
á eftir...
í skjóli stórra og forljótra blokka
uppá Austurbrún stendur húskofi,
ekki mjög hátimbraður. Þar er til
húsa útibú Borgarbókasafnsins
24 HELGARPÓSTURINN
— Björn Bjarnason tekur bækur ófrjálsri hendi
f imn .***•*

r qJLj? ■ • ■“ jmtm

NEI,
EGEREKKI MEÐ
NAFNSKÍRTEINI
númer þrjú, Sólheimaútibú. Einar
ljósmyndari laumaðist þangað inn á
undan og gerði sig ósýnilegan
innan um hilluraðirnar og í humátt
á eftir blaðamaðurinn stelvísi, sem
rölti sig í makindum úr einum efnis-
flokknum yfir í annan og seildist
eftir ýmiss konar góðbókmenntum:
Vettvángi dagsins eftir Laxness, Um
ellina eftir Ciceró, Velferðarríki á
villigötum eftir Jónas Haralz, rit-
safni Sverris Kristjánssonar og svo
má lengi telja. Þvínæst gekk hann
öruggur í fasi að afgreiðsluborðinu,
en hikaði þó ögn þegar hann rak
augun í skilti á veggnum þar sem
stendur:
Sýna ber persónuskilríki vid
kaup skírteinis.
Svo lagði hann bækurnar á borð-
ið og sagði, kannski pínulítið skjálf-
andi i rómnum:
„Heyrðu, ég ætla að fá þessar
bækur. Ég er víst ekki með neitt
skírteini."
„Hefurðu verið hérna hjá okkur
áður?“ spyr bókavörðurinn, roskin
kona.
„Nei, ég er sko nýfluttur í
hverfið."
„Jæja, en ertu með persónu-
skilríki?" •
Aköf leit í vösum.
„Jú ... nei annarS. Ég er víst ekki
með veskið á mér.“
„Viltu þá ekki fylla þetta út?“
segir hún og réttir fram rauðan
miða.
Nafn: Björn Bjarnason. Nafn-
númer: 1325-7254. Fd. ár: 7. 11.
1957.
Staða: nemi. Heimili: Sólheimar
25... og svo framvegis. Undirritað
með ófagurri rithönd Björns þessa
Bjarnasonar, sem hefur kynnt sér
reglur bókasafnsins og skuldbindur
sig hér með til að hlíta þeim. Það
þyrfti auðvitað umfangsmikla lög-
reglurannsókn til að hafa uppá
Birni þessum Bjarnasyni, það er að
segja ef hann væri ekki að játa sekt
sína í þessu greinarkorni.
Hálftíma síðar var þrjóturinn
Björn aftur á ferli, nú í útibúi
Borgarbókasafnsins í kjallaranum
undir Bústaðakirkju, og hugðist al-
deilis leika sama leikinn. Kjarkurinn
var líka öllu meiri en í fyrri tilraun-
inni og því varð bókastaflinn öllu
stærri en þá — kjörbækur á borð við
Kompaní þeirra Þórbergs og Matt-
híasar, Haustskip Björns Th. Björns-
sonar, þrjár skáldsögur Scott
Fitzgeralds og svo framvegis.
Maður sem ies svona góðar og upp-
byggilegar bókmenntir hlýtur að
vera strangheiðarlegur....
í Bústaðaútibúinu fór líka allt á
svipaðan veg. Björn Bjarnason var
auðvitað ekki með nein skilríki og
var heldur ekki beðinn um að fram-
vísa þeim, enda þótt skiltið góða
blasti þar við sjónum. Björn útfyllti
miðann á hinn sama hátt, með ör-
fáum tilbrigðum þó, kvað sig vera
til heimilis í Hellulandi 8 í Fossvogi.
Kvittaði undir skírteinið og spurði
bókavörðinn hvort ekki væri
komið eitthvað af nýju jólabók-
unum? Eitthvað er nú lítið um það,
svaraði bókavörðurinn og safnið
varð því ekki fátækara af nýju bók-
unum í þetta skiptið. Annars hefði
Björn verið vís til að gefa einhverju
frændliði sínu þær í jólagjöf...
Tvíburabróðir Björns Bjarna-
sonar og alnafni, sem býr á As-
vallagötu 29, var á ferli síðar
þennan sama dag í litla sæta útibú-
inu vestur á Hofsvallagötu, í bóka-
safni bernskunnar, sem er húsað í
einu herbergi í gömlum verka-
mannabústað. Þegar Björn ráfaði
meðfram gamalkunnum bóka-
hillunum, Dularfullu bókunum, rit-
safni Matthíasar Jochumssonar,
ævisögu Abrahams Lincoln, fór