Helgarpósturinn - 22.03.1984, Qupperneq 12

111111111111...11111.....111111 (11M111111111111111IIII11111111II111111111111MII111111111111111111111II11111111II111111111111
GRÁSÍÐA
Sleikjur
Síðustu leifcirncU' cif hinum áð-
ur títt um ræddu neftóbakskörl-
um, af árgerð þeirri sem fæddist
skömmu fyrir aldamót, sátu með
krosslagða kroppaða fætur og í
keng á bekk í biðskýlinu á
Hlemmi og voru að ræða á fram
úr hófi sundurlausan hátt en með
\ hávaða um sleikjurjneðan þeir
nudduðu vasaklútinn eins og
punginn. Báðir voru cifcir kámugir
um trantinn og kváðust aldrei
ætla á elliheimili. Þeir óðu elginn
meðan vagnarnir óku hjá með
myndbandakynslóðina, sem er
yfir höfuð þögul á almannafæri
og á rúmhelgum dögum en fer
í hávaðahús um helgcir og
skemmtir sér með látum.
Allt í einu var sem rofaði til í
höfði gamlingjans og hann varð
þjóðrækinn og pólitískur, og
hann sagði:
Geir hefur bara komist í þetta
utanríkismálaráðherraembætti
fyrir það hvað hann er mikil
Kancisleikja. Þær eru allar gerðar
að utanríkismálaráðherrum.
Ja við íslendingar þyrftum að
stofna mörg utanríkismálaráð-
herraembætti ef allar Kanasleikj-
urnar ættu að fá atvinnu við sitt
hæfi, sagði hinn.
Við erum sleikjur, sagði sá fyrri
ákafur.
Já, Scimsinnti hinn. Við íslend-
ingar erum sleikjur.
Og þetta kom ekki endilega
með Kananum, sagði sá fyrri.
Hvemig var þetta ekki á dögum
Dana?
Og hvernig sleikti fátækt fólk
ekki pottana?
Eða auðuga fólkið ofan af
mjólkinni?
Var ekki cilltaf verið að sleikja?
Ogputtana? '
Og hnífana?
Nú fóm þeir að líta í kringum
sig og gapa framan í myndbanda-
mennina sem voru að næra sig á
meðan beðið var éftir vagni. Þeir
höfðu ekki augun af myndbanda-
kcissanum sem var í gangi og
fræddi með freyðandi um hvað
væri að gerast í borginni. Nokkrir
unglingar voru að ræða um hvað
kostaði að komast í myndbanda-
kassann og láta hann tjá Möggu
sætu í A-bekk ást Stjána á henni,
þá gætu allir sem ættu leið um
biðskýlið orðið vitni að ástar-
játningunni, og myndbandakass-
inn væri miklu betri en krot á
biðskýlin. Unglingamir urðu
saimmála um að mamma hennar
yrði vitlaus þegar hún heyrði
þetta, en hún sest alltaf á mynd-
bandakassabekkinn meðan hún
bíður eftir strætisvagni, svo hún
hcifi eitthvað við tímann að
gera. Nú fóm krakkamir að semja
myndbandatexta: Magga sæta, tí-
falda brjósta...
Einhvem ávæning hcifa kcirl-
arnir heyrt af skáldskap mynd-
bandaíeskunnar því annar karl-
inn færðist nú í aukana og varð
bókmenntasinnaður.
Já, sagði hainn, og hvemig Vcir
það ekki í íslendingasögunum?
Fóm þeir ekki til Noregs? Fóm
þeir ekki til Rússlands, Mikla-
garðs?
Jú, auðvitað, svaraði hinn. Þeg-
ar þeir vom flúnir hingað fóm
þeir aftur til Noregs til að sleikja.
Til að sleikja sig upp við kóng-
ana, sagði sá fyrri.
Sleikja bara hvað sem var,
sagði hinn.
Ef maður fer að íhuga þetta,
sagði sá fyrri, þá dettur manni í
hug að maður ætti að hugsa sem
minnst.
Það reynir maður nú að gera,
sagði hinn. Hvað heldurðu að allt
þetta fólk sé að gera? Það notar
hugsunina til þess að nota hana
alls ekki.
Mig varðcir ekkert um það,
sagði sá fyrri. Ég er að hugsa um
kappana í sögunum. Þeir vom
allir sleikjur.
Enda engin furða hvemig kom-
ið er fyrir þjóðinni, sagði hinn. Sjá
þetta unga fólk sem situr hér all-
an daginn og er að sleikja mynd-
bandakassann með augunum.
Ég er mikill íslandsvinur, sagði
sá fyrri. Ég er ekki að hugsa um
þetta unga fólk, heldur um arfinn.
Og þess vegna sámar mér að
hugsa til þess að þegar ég fer að
hugsa út í það, að það sem ég hélt
nú að væm hetjubókmenntir og
raunsæisbókmenntir og eitthvað
til að vera stoltur af, því mann-
skepnan ferst og skilur ekkert eft-
ir sig, að það eina sem við eigum
á heimsmælikvarða og getum
stoltað okkur af, að það skuli
vera sleikjubókmenntir.
Þá andvarpaði hinn og sagði:
Já, það hefur alla tíð verið mik-
ið sleikt hér á lcindi, á öllum svið-
um. Og nú em þeir víst komnir
með kvikmyndasleikjulist.
Eða hugsa sér, núna í ellinni,
sagði sá bókmenntasinnaði, að
sósícúisminn hér hcifi aðeins ver-
ið viss tegund af sleikjum rithöf-
unda sem vom með sleikjugang í
Rússlcmdi á sínum tíma.
MATKRAKAN
Gengin undan vetri grá
Nú með hækkandi sól er tími umpottunar
blóma og manna; þau orðin gulleit, við
grænleit, svo mjög hefur veturinn sogið úr
okkur fjörefnin. Oþægilegt misræmi hefur
skapast milli likama og sálar; maður er nú
kannski ekki beinlínis að springa úr and-
ríki, en brjóstbirtan vex samt í merkjanlegu
hlutfalli við dagsbirtuna og maður fær yfir-
þyrmandi bjartsýnisköst sem líkamsleifar
hallandi vetrar hcifa ekki orku til að fylgja
eftir. Líkamann skortir úthald til að halda í
við framkvæmda- og sköpunargleði and-
ans.
Að vísu er tíð enn rysjótt og verður, fram í
september þess vegna, en birtan skiptir
sköpum a.m.k. fyrir andleg stangarstökk og
sútarbrottnám. Hún er eini áreiðanlegi
mælikvarðinn á hringrás árstíðanna hér um
slóðir. Þess vegna verður eiginlega hver og
einn íslendingur að eiga við sig hvenær
honum finnst vera orðið nógu bjart til að
komið sé vor - eða alltént farið að vora. Ég
er búin að taka ákvörðun fyrir mína parta:
þótt hann rigni, snjói, frjósi, stormbelji, þá
skal vor ríkja í mínu sinni á næstunni. Með
góðu eða illu. Til sannindamerkis um það
get ég nefnt sem dæmi að við blómapottun-
ina á sólríkum morgni fyrir stuttu var ég ailt
í einu farin að tauta eftirfarandi fyrir munni
mér: „Loksins gengin undan vetri grá
horfi ég öfundsjúk á rykkomin dansa
vals í vorsól er rænir mig eirð fyllir mig
löngun að...“ Svo segi ég ekki meir, þið
getið spreytt ykkur á að botna ferskeytlu
þessa.
Því er Scunt ekki að neita að suma
morgna vaknar maður linur og fölur eins og
vel útvatnaður saltfiskur sem bíður þess
eins að verða velt upp úr hveiti og skutlað í
djúpsteikingcupottinn; eða sundurskorinn
eins og smokkfiskur bíðandi þess að fara
sömu leiðina. Við því verður ekki brugðist á
annan hátt en að vanda mjög til eigin um-
pottunar; blanda nýju moldina af stakri ná-
kvæmni; gæta þess að í henni verði dugandi
skammtar af öllum nauðsynlegum fjörefn-
um: Al-ást,A2-alúð,Bl-bjartsýni,B-2 blíða,
D-draumar, E-eldmóður os.frv. Og gæta
þess í leiðinni að rætumar verði ekki fyrir
hnjaski.
A5 blanda mold í matinn
Talandi um mold og mat í sömu andrá
kemur mér í hug nafna mín hún Höfða-
brekku-Jóka, einhver skemmtilegasta aftur-
ganga í Skaítafellssýslum og þó víðar væri
leitað. Reyndar hét hún Jórunn Guðmunds-
dóttir, klausturhaldarsirfm, skörungur í bú-
stjórn allri lífs og liðin, gáfukona og söng-
maður orðlagður, hörð í skapi, gestgjafi
hinn besti og að öllu kvenskörungur hinn
mesti. Hún gekk aftur af ástæðum sem ég
hirði ekki um að rekja hér. Oftlega gekk hún
um sýslur á Höfðabrekku á meðan Vigfús
maður hennar var enn ofar moldu, einkum
um búr og eldhúsgögn. Skammtaði hún oft,
en blandaði mold í matinn svo hann varð
óætilegur. Einu sinni kom vinnumaður Vig-
fúsar að henni þar sem hún var að hræra
mold saman við skyrið. Segir hann þá:
„Hvað ertu nú að gera Jóka?“ greip upp einn
askinn og kastaði á eftir henni. (Sbr. Þjóð-
sögur Jóns Árnasonar, III, 323-325).
Jóka þessi var flokkuð með „dagdraug-
um“ þar sem hún var á ferð daga jafnt sem
nætur. Hún var annáluð reiðkona, sbr. orð
prestsins í sveitinni: ,Jdargur ríður nú vel,
en þó ríður Jóka bezt á flókatrippi sínu.“ En
hún kunni að ríða fleiru en trippum, t.am.
ku hún hafa riðið fjöl úr kistunni sinni á
gandreið. Það er til marks um kunnáttu
Jóku.
Vissulega minnum við mörg á dagdrauga
þar sem við göngum grá undan vetrinum,
hafandi enn ekki lagt af gjörningaveðurs-
göngulagið, sumir jafnvel gemdriðcmdi
ímyndaða snjóskafla af gömlum vana.
Blöndum nú fjörefnaríkri ,,mold“ í matinn
og gáum hvort við getum ekki hamskipst í
blómálfa.
Hér á eftir fara þrjár uppskriftir. Fyrst
tvær að nokkurs konar eggjatoddýi sem
mér hefur reynst vel að vakna af á morgn-
ana; annars eru þetta heilsudrykkir sem
eftir Jóhönnu Sveinsdóttur
svolgra má í sig á hvaða tíma sólarhrings
sem er. Og að lokum til tilbreytingar upp-
skrift handa kjötætum sem hafa verið nokk-
uð afskiptcir í pistlum þessum: svínakótel-
ettur í appelsínusósu.
1. hanagal (handa 2)
legg
2 msk flórsykur
3 - 4 dl appelsínusafi
nokkrir ísmolar
Hrærið egg og flórsykur kröftuglega,
gjarnan í hrærivél. Deilið í tvö glös, hellið 1
1/2 - 2 dl af appelsínusafa í hvort glas og
setjið 2-3 ísmola út í.
2. hanagal (handa 2)
1 egg
3 msk sykur
1-2 msk sítrónusafi
3 dl eplasafi
2 dl vatn
Þeytið egg og sykur vel saman, gjcimcin í
hrærivél. Bætið sítrónusafanum út í. Hitið
eplasafa og vatn í potti. Hellið eggjahrær-
unni í tvö glös og jaifnið síðan heitum vökv-
anum Scunan við.
Svínakótelettur með
appelsínusósu (h. 4)
1-2 kóteletturámann (eftirstærð)
1/4 tsk svartur, nýmalaður pipar
1/2 tsk paprika
2 tsk season all
MSG á hnífsoddi (má sleppa)
1 1/2 dl appelsínusafi
1 tsk sykur
1/4 tsk karrý
10 negulnaglar
1/2 tsk rifinn appelsínubörkur
hveiti til að þykkja með
1. Nuddið pipar, papriku, season all og
MSG inn í kótelettumar. Brúnið þær á
báðum hliðum á þykkbotna p>önnu án
feiti.
2. Blandið saman appelsínusafa, sykri,
karrý, negulnöglum og appelsínuberki
og hellið yfir kótelettumar. Setjið lok á
pönnuna, minnkið hitann og látið malla í
u.þ.b. 15 mín. eða þar til kótelettumar
em orðnar meyrar.
3. Færið kótelettumar upp á heitt fat, þykk-
ið sósuna með ögn af hveiti og hellið
henni yfir kótelettumar eða berið hcina
fram í sérstakri skál og það meðlæti sem
þið helst kjósið.
12 HELGARPÓSTURINN